در مناظره انتخاباتی که با حضور پنج تن از کاندیداهای ریاست جمهوری افغانستان از سوی تلویزیون طلوع نیوز برگزار شده بود، نامزدان هریک برنامه های کاری خویش را اعلام کرده و به پرسش های انتخاباتی پاسخ دادند.
در این مناظره انتخاباتی، داکتر عبدالله عبدالله، داکتر زلمی رسول، داکتر اشرف غنی احمدزی، عبدالقیوم کرزی و جنرال عبدالرحیم وردک اشتراک کرده بودند.
داکتر زلمی رسول، ضمن استقبال از مناظره انتخاباتی، آن را بزرگترین دستاورد دموکراسی دانست.
آقای رسول گفت:"این یک روز بسیار بزرگ است که ما می توانیم در یک دنیای دموکراتیک مناظره داشته باشیم که این خود یکی از بزرگترین دستاوردها برای دموکراسی برای افغانستان است."
او گفت:"ما امیدوار هستیم که این صحبت ها در یک فضای سالم صورت بگیرد؛ تا مردم افغانستان بتوانند تمامی حرف های ما را بشنوند و بتوانند انتخاب خود را بکنند. ما آرزومندیم که این انتخابات شفاف بوده و نتیجه آن برای مردم ما رضایت بخش باشد و ثبات درازمدت را به کشور ما به ارمغان آورده و مشروعیتی را که یک رئیس جمهور آینده نیاز دارد به او بدهد".

آقای رسول در پاسخ به این سئوال که برای آوردن امنیت سراسری در کشور تا پایان دوره کاری اش، چه راهکار امنیتی دارد، گفت که امنیت چیزی است که امروز مردم افغانستان آن را از ما می خواهند و ابعاد اساسی دارد .امنیت به ۳ بعد مربوط است: بعد خارجی، بعد داخلی از نقطه نظر نظامی، پولیس و بعد حکومت داری.
وی در تشریح بعد خارجی امنیت گفت که در خصوص تروریست ها و تشددگراهایی که خارج از افغانستان حمایت شده و به کشور ما می آیند کوشش خواهیم کرد؛ تا بتوانیم آنها را قانع بسازیم که کمک به تشددگرایی و عمل های تروریستی در افغانستان به ضرر خود شان تمام می شود و کوشش بکنیم که در آوردن امنیت و مبارزه با تروریزم با یکدیگر همکاری داشته باشیم .
در کنار این کار ما باید قوت های امنیتی خود را تقویت نماییم. ما امروز به نیروهای امنیتی افغانستان احترام گذاشته و افتخار می کنیم که در چنین شرایطی به کشور و مردم خدمت می کنند؛ اما آنها به تجهیزات بهتری نیاز دارند؛ تا بتوانند بهتر به کشور خدمت کنند؛ پس این تلاش ادامه پیدا خواهد کرد؛ برای تجهیز، تربیه و آموزش قوت های افغانستان.
وی درباره بعد سیاست داخلی و حکومتی گفت که در این شکی نیست که اگر بخشی از بی امنیتی متعلق به تشدد گراهاست یک بخش آن متعلق به خود ماست که توسط یک حکومت داری متوازن و متعادل و غیر متمرکز، تطبیق قانون را بیاوریم؛ تا کسانی که به خاطر عدم تطبیق قانون، تفنگ به دست گرفته اند آنها هم به صلح و امنیت افغانستان کمک کنند . 

- اگر مردم افغانستان به شما اعتماد کرده و رای دادند ایا شما توافقنامه امنیتی را امضا می کنید؟ 

* ما مشترکا روی قرارداد امنیتی کار کردیم و هر جمله و لغت آن را دیدیم که به مفاد ملی افغانستان باشد و حاکمیت افغانستان را تضمین کند. قرارداد امنیتی جزء یک پیمان استراتزیک است که قبلا امضا شده، از شورای ملی افغانستان گذشته و توسط لویه جرگه مشورتی هم تایید شده است. ما امیدوار هستیم که این را امضا بکنیم و امید ما این است که امضای قرارداد امنیتی سبب شود که یک صلح پایدار و دوامدار در افغانستان بیاید. 

_ آیا طالبان دشمنان افغانستان هستند؟ 

* آن دسته از مخالفان که تفنگ شان را بر زمین گذاشته اند و به پروسه صلح شامل شده اند می توانند در چارچوب قبول کردن قانون اساسی افغانستان و دستاوردهایی را که در ۱۰ سال آخر به دست آورده ایم به آنها خوش آمدید بگوییم. آنها در چارچوب قانون اساسی افغانستان می توانند در حیات ساسی، اجتماعی افغانستان زندگی کنند و وظیفه حکومت خواهد بود که امنیت آنها را تامین کند و این مساله پروسه صلح روان است و تا به حال کدام نتیجه نداده؛ اما این را ادامه خواهیم داد؛ تا یک نتیجه بدهد.
مخالفینی که مکتب های ما را می سوزانند مسجدهای ما را منفجر می کنند و مردم بی گناه را می کشند عساکر ما را دستگیر و سر می برند، آنها دشمنان مردم و خاک افغانستان هستند، ما با آنها تا جایی که بتوانیم مبارزه و مجادله می کنیم.

صلح پروسه ای است که باید پیش رود و برای ما ثابت است که جنگ راه حل نیست. ما یک پروسه صلح را پیش ببریم در آن مخالفین را قانع بسازیم که آنها یک زندگی خوب در آینده افغانستان دارند و می توانند در آینده اجتماعی و سیاسی افغانستان اشتراک بکنند. 

- آیا کسانی را که متهم به جرایم جنگی هستند محاکمه می کنید؟ 

* حق مردم افغانستان است که آنها به جزای شان برسند. 

_ نبود دولت داری خوب و فساد یک چالش بزرگ گفته شده، راهکار مشخص شما برای این معضل چیست؟ 
* این جای شک نیست که فساد اداری همچون سرطان برای مردم افغانستان است. در کنار بی امنیتی، ما قوانین درستی داریم؛ اما مشکل ما تطبیق قوانین است که نمی شود. درست است که قوانین ما نیاز به اصلاحات دارد در آینده؛ اما برای فعلا قوانین ما کافی است؛ تا از فساد جلوگیری کنیم و آن را تطبیق بکنیم.

اول تطبیق قانون است. باید قانون هایی که داریم تطبیق شوند. سر هر کس، به هر شرطی که باشد.
فساد اداری ارتباط مستقیم دارد با یک حکومت داری خوب. شما در راس یک موسسه یک شخصی را می گذارید که او پاک است و در فساد دست ندارد، بسیار مشکل خواهد بود برای دیگران که فساد اداری را بتوانند تطبیق بکنند؛ پس حکومت داری سالم با تطبیق قانون ۲ بعد بسیار مهم برای مجادله با فساد اداری است .
در عین زمان مسایل قراردادهایی که به افغانستان داده می شود، به صورتی که پول در کشور مصرف می شود. این هم بسیار مهم است. به خاطر اینکه این هم می تواند جزء فساد اداری باشد، به چه ترتیب یک قرارداد به یک کس داده می شود به چه منظور داده می شود؟ آیا آن فرد مستحق گرفتن قرارداد است؟ آیا ان قرارداد به نفع افغانستان است یانه؟ و یک کنترل بسیار جدی سر پولی که در افغانستان بر سر پروژه ها مصرف می شود لازم است. 

- آیا به تفکیک قوا باور دارید و قوه قضائیه که باید مستقل باشد؟ 

* بله! قوه قضائیه باید مستقل باشد و تمام قدرتی را که دارد باید داشته باشد و قوه قضائیه باید پاک باشد. یکی از مشکلاتی را که ما داریم این است که قوه قضائیه ما آنقدر پاک نیست که قوانین تطبیق شود. وقتی قوه قضائیه قوانین را تطبیق کند و همچنین قوه هایی که همکار است، حتما در مبارزه با فساد تاثیرگذار است. 

- آیا شما طرفدار تغییر نظام سیاسی در کشور هستید؟ 

* ما فعلا یک قانون اساسی داریم که بر اساس آن فعلا در یک نظام ریاستی هستیم و این قانون اساسی توسط لویه جرگه افغانستان تصویب شده و در ۱۰ سال گذشته تحت همین قانون زندگی می کنیم.
در این شکی نیست که در بعضی کشورهای دنیا سیستم پارلمانی موفق است و در جای دیگر دنیا سیستم ریاستی موفق است؛ ما فعلا در افغانستان در یک سیستم ریاستی هستیم.

اگر بحث سر موضوع سیستم پارلمانی است، سیستم پارلمانی ایجاب می کند که پارلمان افغانستان دارای احزابی باشد که آن احزاب تا انتخابات پارلمانی براساس احزاب شود و در آن صورت می توانیم در یک سیستم دموکراسی سیستم پارلمانی را تطبیق کنیم که این هنوز در افغانستان وجود ندارد و امیدوار هستیم که در آینده آهسته آهسته انتخابات پارلمانی افغانستان براساس احزاب شود و در آن صورت به وجود آمدن یک سیستم پارلمانی موجود است.

قانون اساسی افغانستان این را پیش بینی کرده و در آن وقت می تواند تغییر انجام شود؛ اما برای فعلا ما ملزم به ادامه نظام ریاستی هستیم و خواهیم بود. 

_ آیا طرفدار نظام متمرکز هستید یا غیر متمرکز؟ 

* من فکر می کنم که اگر شما سر مثال فدرالی می روید، افغانستان برای یک حکومت فدرالی آماده نیست؛ اما این معنا را ندارد که یک رژیم فوق العاده متمرکز باشد؛.تمرکز سیاسی بسیار مهم است که باید باشد؛ اما می توانیم غیر متمرکز بسازیم و سیستم را به ولایات افغانستان گسترش بدهیم؛ تا آنها بتوانند تصامیم را نظر به پروژه های خود، مصرف پول و بودجه خود، بگیرند تا از بروکراسی که فعلا مانع می شود که ولایات ما بتوانند از پولی که برای آنها داده شده استفاده درست بکنند و یا همان پروژه را که آنها نیاز دارند در آن مشترک باشند .

پس یک سیستم متمرکز سیاسی و یک سیستم غیر متمرکز در صورت اقتصادی . 
_ تعهد شما به گسترش دموکراسی و تامین حقوق بشر به ویژه حقوق زنان در کشور چه هست؟ 
* شخصا تمام زندگی خودم را در راه مبارزه دموکراسی گذرانده ام و کلان ترین آرزوی من این بوده که در یک روز در افغانستانی زندگی کنم که در آن مردم افغانستان بتوانند خود شان سرنوشت شان را رقم بزنند و این را ثابت کرده ام .
پس تعهد من برای تحقق دموکراسی در افغانستان چیزی است که زندگی خود را برای آن گذرانده ام و این تعهد را می کنم که دموکراسی را در افغانستان نهادینه بسازم و پیش ببرم .
حقوق بشر یک حقوق انسانی است و احترام به آن باید گذاشته شود. در قانون اساسی ما هم است و در اسلام هم است و تعهد می کنیم که به صورت بسیار جدی آن را تعقیب می کنیم .
زنان نیم نفوس افغانستان هستند و مادران ما هستند. اینان در جنگ ها صدمه های بسیار زیادی دیده اند، زن ها صادق هستند به این وطن و حق شان است که در جامعه ما سهم داشته باشند و برای ثابت کردن آن ما یکی از زنان غیور افغانستان را به حیث معاون گرفته ایم. ما سر شعار نرفته ایم. ما ثابت کرده ایم که می خواهیم چه حقی را به زنان افغانستان بدهیم .
من تعهد کرده ام و اگر مردم به من اعتماد کردند حداقل ۲۰ فیصد کابینه افغانستان را زنان تشکیل خواهند داد و ۵۰ فیصد کابینه را جوانان تشکیل خواهند داد.
موضوع دیگر این است که کلان ترین دستاوردی را که ما در ۱۰ سال گذشته داشتیم آزادی بیان و مطبوعات است. تعهد ما این است که نه تنها این را نگه خواهیم داشت؛ بلکه نهایت کوشش خود را خواهیم کرد که این آزادی بیان و مطبوعات باید تقویت شود؛ زیرا یگانه راهی است که مردم افغانستان حق خود را از این طریق می فهمند. 

- یک مشکل بزرگ این است که همیشه زن از یک نگاه ملکیت یا نسبیت به مرد دیده می شود. چه می شود کرد که استقلال حضور زن پذیرفته شود؟ 
* اول خود زن باید حق و حقوق خود را بفهمد که آن از راه تعلیم و تربیه می شود. هرقدر که دختران ما به تحصیلات دست پیدا کنند و تحصیلکرده شوند همانقدر حق خود را می فهمند و از حق خود دفاع کرده می توانند.
بسیاری از زنان ما حق خود را نمی فهمند و این خبر خوش است که ۴۰ فیصد از متعلمین ما دخترانی هستند که مادران آینده ما خواهند بود و یک نقش بزرگ در تعلیم و تربیه فرزندان ما خواهند داشت.