شهروندان هرات طی مراسمی از مقام شامخ ۵۰۰۰ شهید گمنام افغانستان در مسجد جامع بزرگ این ولایت و مجتمع فرهنگی زنان هرات تجلیل و یادبود به عمل آوردند.
به گزارش خبرگزاری آوا، در این مراسم که امروز دوشنبه ( 8 میزان) برگزار شد، مقامات بلند پایه محلی و امنیتی، عالمان دینی، طلاب حوزات علمیه، بانوان و وارثین شهدا حضور داشتند.
بازماندگان شهدا، شوروی سابق را عامل کشتار افراد بیگناه از جمله عالمان دین، محصلان، کارمندان موسسات و مراکز دولتی، کارگران و متنفذین قومی عنوان کردند.
این افراد می‌گویند که شوروی سابق با اعمال نفوذ و قدرت بر زیر دستان و مزدوران تحت امرشان، سبب ایجاد فاجعه بزرگ و جبران ناپذیری در تاریخ افغانستان شدند.
درهمین حال الحاج جامی، معاون والی هرات در مصاحبه با خبرگزاری صدای افغان ( آوا)  ضمن ابراز همدردی با وارثین شهدای افغانستان، گفت: پس از سال ‌ها و با افشا شدن فهرست اسامی شهدا از جنایت بزرگی پرده برداشته شد.
 آقای جامی افزود که امروز مردم و مسئولین هرات به احترام این شهدا گردهم آمدند و باخواندن قرآن کریم و فاتحه به روان پاک آنها درود و صلوات فرستادند.
وی با اشاره به محاکمه عاملین این جنایت در کشور، افزود که حکومت حتما عاملان این فاجعه ضد بشری را محاکمه خواهد کرد.
سارنوالی عالی هالند ماه گذشته فهرست حدود پنج هزار افغانستانی را که در سال های ۱۳۵۷و ۱۳۵۸ از سوی اداره استخبارات رژیم کمونیستی یا "اگسا" به قتل رسیده بودند، منتشر کرد.
به دنبال آن، نهادهای جامعه مدنی و بازماندگان شهدا طی گردهمایی ‌هایی جداگانه ضمن محکوم کردن این رویداد، خواستار محاکمه عاملان کشتار این ۵ هزار نفر شدند.
انتظار یأس ‌آور
وارثین شهدا می ‌گویند که از سال ‌ها بدینسو منتظر بودند؛ تا شاید روزی فرزندانشان به خانه برگردند؛ اما با مشاهده فهرست منتشر شده، دیگر امید شان به یأس مبدل شده است.
برخی از آنان می‌ گویند که به دلیل بی کفایتی مسئولین در کشور در هر زمانی از تاریخ ملت افغانستان تحت سلطه و تاخت و تاز های بیگانگان قرار داشته اند؛ تاجایی که شوروی و انگلیس جنایات زیادی را در این کشور انجام دادند و امروز ما شاهد حضور استعمارگر بزرگی چون امریکا در کشور خود هستیم.
به گفته آنان، مردم افغانستان باید از خواب بیدار شوند و دست اتحاد و برادری به همدیگر بدهند و بیش از این نگذارند که بیگانگان، خانواده های شان را داغدار کنند.
آنان همچنان خواستند که حکومت باید افراد و عاملان این فاجعه ضد بشری را که فعلا در کشور حضور دارند، به میز محاکمه کشانیده و مجازات کنند.