سخنگوی وزارت خارجه در رابطه با اجندای اساسی دولت افغانستان در سفر به پاکستان، گفت: رئیس جمهور کرزی در نظر دارد تا با حکومت جدید و منتخب پاکستان، صفحه ای جدید از همکاری ها را بگشاید.
به گزارش خبرگزاری آوا، جانان موسی زی افزود: افغانستان در طول ده سال گذشته صادقانه و بی نهایت تلاش کرده تا روابط خویش را با پاکستان بهبود بخشد که در نتیجه‏‎ی آن یک فضای قابل اعتماد قوی میان دو کشور بوجود آید، اما متاسفانه تا به امروز دولت با حکومت های قبلی پاکستان به نتایج مورد نظر خود دست نیافته است.
وی روی کار آمدن حکومت جدید و منتخب پاکستان را گشوده شدن صفحات جدید همکاری با این کشور دانست و گفت: حکومت افغانستان امیدوار است که سفر رئیس جمهور کرزی به پاکستان یک سفر تشریفاتی نباشد بلکه یک سفر مفید ، موثر و عملی برای تقویت همکاری ها و روابط میان دو کشور همسایه و دوکشوری که سرنوشت مشترک دارند، باشد.
جانان موسی زی در ادامه این کنفرانس خبری که روز گذشته در کابل برگزار شد، به سوالات خبرنگاران پاسخ داد که مشروح آن از نظر می گذرد. 

دلوی او بښوونکی خدای په نامه
د بهرنیو چارو وزارت اوونیز خبری کنفرانس ته ډیر ښه راغلاست.
په لومړی سر کی می غوښتل د دوه - دریو مسایلو په هکله تاسو ته لنډ معلومات درکړم، وروسته له هغه کیدای شی چی ستاسو د پوښتنو ځوابونو ته لاړ شو.
اول دا چی ټاکل شوی ده ولسمشرکرزی په نږدی راتلونکی کی پاکستان ته یو رسمی سفر تر سره کړی، البته لکه څنګه چی تاسو خبر یاست ولسمشرکرزی ته د پاکستان د نوی منتخب لمړی وزیر ښاغلی نواز شریف له خوا څو ورځی مخکی رسمی بلنلیک کی د پاکستان د ملی امنیت او بهرنیو چارو مشاور کابل ته راوړ، ولسمشر کرزی دا دعوت په اصولو کی منلی وو، اوس د افغانستان حکومت د پاکستان حکومت سره د دی سفر د اجندا په جوړولو باندی کار کوی ترڅو مونږ داسی یوه اجندا ترتیب کړو چی هغه ملموس او عملی نتایج ولری، د دی سفر مشخصه نیټه لا تر اوسه نه ده تعینه شوی، کله چی دا نیټه تعینه شوه هغه به د مطبوعاتو له لاری اعلان کړو.
دوهمه موضوع دا ده چی ټاکل شوی ده د بهرنیو چارو وزیر ښاغلی ډاکټر زلمی رسول د چهارشنبی په ورځ یعنی د اسد په نهمه نیټه و عربی متحده اماراتو ته یو رسمی سفر تر سره کړی، دا یو دوه اړخیزه سفر ده چی په هغه کی به د افغانستان او متحده عربی اماراتو تر منځ په همکاریو او اړیکو باندی مفصلی خبری اتری تر سره کیږی، لکه څنګه چی تاسو هم خبر یاست د افغانستان او عربی متحده اماراتو په تیرو لسو کلونو کی یو د بل سره ډیری نږدی دوستانه او پراخی اړیکی درلودلی دی، عربی متحده اماراتو په افغانستان کی په بیلابیلو برخو کی د افغانستان د خلکو سره د بیا رغونی، امنیت د تامین په برخه کی او په نورو بیلابیلو برخو کی همکاری کړی چی د افغانستان دولت د دوی د مرستو او همکاریو څخه مننه کوی،کیدای شی په دی سفر کی یو شمیر د همکاریو نوی اسناد هم لاسلیک شی چی د هغو جزییات به بیا وروسته تاسو ته اعلان کړو.
و یکی از مسایل بسیار مهمی که به تکرار به آن اشاره کردیم و امروز می خواهم باز هم به آن اشاره بکنم مشکل مهاجرت غیرقانونی افغانها به کشورهای غربی است. هفته گذشته دولت آسترالیا یک پالیسی جدید را اتخاذ کرد که به اساس این پالیسی جدید تمام مهاجرینی که از راههای غیرقانونی به آسترالیا می رسند، از این به بعد به کشور پاپه نیوگینی که جزیره یی در اوقیانوسیه پسیفیک است، فرستاده می شوند و دوسیه های پناهنده گی آنها در پاپه نیوگینی از طرف کارمندان ملل متحد برای مهاجرین وهمچنان کارمندان مهاجرت دولت پاپه نیوگینی مورد بازنگری قرار می گیرد. اگر تقاضای پناهندگی مهاجرین قبول شود این مهاجرین در پاپه نیوگینی مسکن گزین می شوند و اگر تقاضای پناهنده گی شان رد شود آنها دوباره به کشورهای مطبوع خود و یا هم به کشورهایی که از آنها به طرف آسترالیا حرکت کرده بودند، رد مرز می شوند. این به این معنا است که از این به بعد دولت آسترالیا هیچ مهاجری را که از راههای غیرقانونی به شمول رفتن به آسترالیا از طریق کشتی، در خاک خود قبول نمی کند و به اساس موافقتنامه ایکه که با دولت پا په نیوگینی امضا کرده اند این مهاجرین در صورت قبول شدن تقاضای پناهندگی شان در پاپه نیو گینی مسکن گزین می شوند و یا هم به کشور خود و یا به کشور ترانزیت رد مرز می شوند. وزارت امور خارجه یک بار دیگر از تمام هموطنان عزیز می خواهد تا از سپردن سرنوشت عزیزان خود خصوصاً جوانان، زنان و اطفال شان به دست قاچاقچیان انسان ابا ورزند تا باشد که آنها با خطرات جدی که مهاجرت های غیرقانونی دارد مواجه نشوند. متأسفانه قاچاقچیان انسان به خاطر اهداف شوم خود و به خاطر اهداف اقتصادی خود پول می گیرند و هموطنان عزیز ما را با مشکلات جدی به شمول خطر مرگ مواجه می سازند، بناً ما امیدوار هستیم که هموطنان مان از این پدیده دوری بگزینند تا باشد که بتوانند در داخل کشور خود و در پهلوی هموطنان خویش زنده گی نمایند.
آخری ټکی ته چی ما غوښتل اشاره وکړم هغه مطبوعاتی راپورونه دی چی ګواکی د پکتیکا په یو شمیر غیر قانونی ښونځیو کی د پاکستان تعلیمی نصاب تدریسیږی او هلته په اردو ژبه متعلمینو ته تدریس تر سره کیږی. دا راپورونه موږ ته رارسیدلی دی، او موږ لوستی دی، که چیرته دا واقعیت ولری نو د طالبانو مشران او هغه طالبان چی د افغانستان د خلکو او دولت په مقابل کی جنګیږی، هغه باید د افغانستان خلکو ته ځواب ووایی، د افغانستان دولت هیڅکله هیڅ چا ته دا اجازه نه ورکوی چی د افغانستان په هیڅ یوه سیمه یا ولایت کی د یوه پردی هیواد تعلیمی نصاب او ژبه تدریس شی، د افغانستان په څلوردیرشو ولایاتو کی د افغانستان اسلامی جمهوریت تعلیمی او تحصیلی نصابونه تدریسیږی او هیڅ تعلیمی او تحصیلی نهاد دا اجازه نه لری چی د افغانستان دولت د ذیصلاح ارګانونو د اجازی پرته د کوم هیواد نصاب افغانستان ته راوړی او یا په کومه پردی ژبه باندی دلته افغان ماشومانو ته تدریس وکړی.
د طالبانو مشران او قوماندانان او هغه کسان چی ددی کار مسوولیت لری باید د افغانستان خلکو ته دا ځواب ووایی چی دوی ولی د افغانستان د تاریخ پر ځای د پاکستان تاریخ په غیر قانونی او غیر رسمی مدرسو کی تدریسوی. او ولی د افغانستان د ملی ژبو پر ځای دوی په اردو ژبه افغان ماشومانو ته تدریس کوی، دا د طالبانو مسوولیت ده او دوی باید په دی هکله د افغانستان خلکو ته ځواب ووایی.
پوښتنی او ځوابونه
ظاهر قادری خبرنگار تلویزیون اریانا
اجندای اساسی دولت افغانستان در سفر به پاکستان چیست اگر جزئیات ابتدایی را بگویید؟
موسی زی: قسمی که قبلا دولت افغانستان بسیار به صراحت و تکرار گفته است رئیس جمهور افغانستان آماده است با حکومت جدید منتخب پاکستان یک فصل جدید، یک صفحه جدید همکاری ها را باز بکند. افغانستان در ده سال گذشته صادقانه و بی نهایت تلاش کرده تا روابط و همکاری ها با پاکستان بهبود پیدا کنند تا باشد که یک فضای اعتماد قوی بین دو کشور ایجاد شود. متاسفانه تا به امروز نتایجی که ما توقع داشتیم نتایجی که ممکن بود با حکومت های قبلی پاکستان به دست نیاوردیم. بیناً امیدوار هستیم بتوانیم با حکومت منتخب جدید پاکستان تحت رهبری جلالتمآب نواز شریف یک صفحه جدید در روابط و همکاری ها بین دوکشور باز بکنیم.
روابط و همکاری هایی که مبتنی باشد بر اصول اساسی احترام متقابل صداقت و منافع مشترک دوکشور خاصتاً در رابطه به مبارزه عملی علیه تروریزم و افراطیت در منطقه ، در رابطه بر تقویت همکاری های اقتصا دی تجارتی بین دوکشور و طیف وسیعی از همکاری هایی که بین افغانستان و پاکستان وجود دارد خصوصاً موضوع حضور مهاجرین افغان در پاکستان. به همین دلیل است که حکومت افغانستان با مقامات پاکستانی و حکومت پاکستان کار می کند تاباشد یک اجندای عملی و اجندای مشخص برای سفر جلالتمآب رئیس جمهور کرزی به اسلام آباد ترتیب شود تا باشد این سفر یک سفر تشریفاتی نه بلکه یک سفر مفید و یک سفر موثر و عملی برای تقویت همکاری ها و روابط بین دوکشور همسایه و دوکشوری که به باور دولت افغانستان سرنوشت مشترک دارند، باشد.
ظفر شاه رویی، روزنامه هشت صبح:
می خواستم راجع به سفر آقای کرزی به پاکستان سوال کنم. گرچند حکومت پاکستان بارها از رئیس جمهور کرزی دعوت کرده بود تا به پاکستان سفر کنند اما رئیس جمهور برای این سفر شرایطی را گذاشته بود ازجمله این شرایط اینکه این سفر باید دستاورد خوبی به همراه داشته باشد. آیا تا حالا حکومت پاکستان اطمینان داده که چیزهایی که در این سفر روی آن توافق شود عملی شود؟
مسئله دوم اینکه یک سوال راجع به پیمان امنیتی داشتم اخیراً یک جنرال امریکایی آقای دیپمسی گفته است که موافقتنامه امنیتی تا ماه اکتوبر به امضا برسد. آیا دولت افغانستان آمادگی این را دارد تا این پیمان تا ماه اکتوبر به امضا برسد.
موسی زی: در رابطه به سوال اول تان پیشتر وضاحت دادم دولت افغانستان هنوز هم آماده است با حسن نیت لازم با دولت پاکستان روی میز مذاکره و روی میز صحبت بنشیند تا باشد روی مسایل مهمی که در رابطه دوجانبه بشمول مبارزه عملی و صادقانه علیه تروریزم علیه سیستم حمایوی تروریزم و افراطیت در منطقه و همچنان تقویت همکاریهای اقتصادی دوکشور مطرح است، صحبت شود و ما بتوانیم با جمهوری اسلامی پاکستان به دستاوردهای ممکن و دستاوردهایی که ما توقع داریم برسیم.
آقای سرتاج عزیز، مشاور ارشد صدراعظم پاکستان در امور امنیت ملی و روابط خارجی هفته گذشته به کابل تشریف آوردند و دعوت نامه رسمی صدراعظم پاکستان را به رئیس جمهور کرزی ارائه کردند. در عین زمان در رابطه به مسایلی که ممکن است اجزای اجندای سفر رئیس جمهور کرزی به پاکستان باشد صحبت صورت گرفت و رئیس جمهور کرزی هم دعوت را پذیرفت و قرار است در آینده نزدیک این سفر صورت بگیرد .
ما امیدوار هستیم این سفر همانا آغاز یک فصل جدید، یک فصل متفاوت و یک صفحه نو در روابط افغانستان و پاکستان باشد و ما بعد از این شاهد یک تحول مثبت و موثر در روابط افغانستان و پاکستان و شاهد همکاری های نزدیک تر و همکاری های صادقانه تر و عملی تر جمهوری اسلامی پاکستان چه درموضوع مبارزه با تروریزم و چه در موضوع حمایت عملی و موثر از پروسه صلح و تلاش های صلح دولت افغانستان و تطبیق کامل و صد درصد موافقت نامه تجارت و ترانزیت بین افغانستان و پاکستان باشیم. به باور ما تطبیق عملی این موافقتنامه به نفع هردو کشور است.
دررابطه به سوال دوم شما قسمی که شما خبر دارید مذاکرات رسمی دولت افغانستان با ایالات متحده امریکا روی موافقتنامه امنیتی دوجانبه به حالت تعلیق است. در رابطه به ضرب الاجل زمانی که شما ذکر کردید برای دولت افغانستان ضرب لاجل زمانی امضا موافقت نامه امنیتی مهم نیست چیزیکه مهم است محتوای سند و کیفیت سند است و ضمانت هایی که در این سند باید باشد برای دولت افغانستان اهمیت بالاتر دارد. البته فراموش نکنیم که این سند اول جنوری سال ۲۰۱۵ قابل اعتبار و قابل اجرا خواهد بود تا به ختم سال ۲۰۱۴ما به اساس موافقت های موجود همکاری خود را به جامعه جهانی بشمول ایالات متحده امریکا ادامه می دهیم و موافقت نامه دوجانبه ایکه ما روی آن با ایالات متحده امریکا مذاکره کردیم برای مدت زمانی پس ازختم سال ۲۰۱۴ است. دولت افغانستان قسمی که رئیس جمهور کرزی به تکرار گفته علاقمند امضای یک موافقتنامه امنیتی دوجانبه به ایالات متحده امریکا است اما یک موافقتنامه ایکه منافع هر دو کشور را مدنظر بگیرد و باید هدف برحق مردم افغانستان منفعت برحق مردم افغانستان در راستای تامین صلح امنیت و ثبات مطمین در افغانستان تقویت قوای امنیتی ملی افغان دراین موافقتنامه شامل باشد. ما امیدوار هستیم که بتوانیم براساس منافع ملی کشور، بر اساس سفارشات لوی جرگه عنعنوی مردم افغانستان این مذاکرات را پیش ببریم و بتوانیم همچنین این سند را با ایالات متحده امریکا امضا بکنیم.
پوښتنه:
پاکستان ته د ولسمشر کرزی د سفر په هکله که ووایی آیا ولسمشر کرزی د پاکستان سره په دی سفر کی د سیاسی او امنیتی پرته په نورو برخو کی هم خبری اتری به ترسره کوی؟
موسی زی: لکه څنګه چی مخکی ما اشاره وکړه د ولسمشر کرزی د سفر د اجندا په هکله موږ د پاکستان د حکومت سره په تماس کی یو له دوی سره مو خبری پیل کړی دی او د دی سفر په اجندا کی به د افغانستان او پاکستان تر منځ د همکاریو او اړیکو عمده مسایل شامل وی چی په هغه کی امنیتی مسایل هم شامل دی د سولی د پروسی په هکله هم مسایل شامل دی چی ډیری سیاسی بڼــی لری او په هغه کی به اقتصادی مسایل هم شامل وی لکه څنګه چی ما مخکی اشاره وکړه د افغانستان او پاکستان د ترانزیت تجارت موافقتنامه ده چی د افغانستان لپاره د ډیر اهمیت وړ موضوع ده او موږ هیله من یو چی دا موافقتنامه په پوره توګه د دواړو هیوادونو تر منځ تطبیق شی ترڅو افغان سوداګران وکولای شی چی د پاکستان له لاری د هند سره تجارت ترسره کړی او پاکستانی سوداګران وکولای شی د افغانستان له لاری د منځنی آسیا د هیوادونو سره خپل تجارت زیات او تجارتی اړیکی لا پراخی کړی، او زموږ په باور باندی دا د دواړو هیوادونو په ګټه ده، د دی سفر په اجندا کی به نه یوازی امنیتی مسایل شامل وی بلکه سیاسی او اقتصادی مسایل به هم په ډیره برجسته او مهمه توګه په دی سفر کی مطرح وی او په هغو باندی به خبری اتری تر سره کیږی.
مختار پدرام، خبرنگار تلویزیون یک:
یک سوال کوتاه در رابطه به موافقتنامه امنیتی داشتم. یکی از دلایل قطع گفتگوها میان دولت افغانستان و امریکا، ایجاد دفتر برای طالبان بود در قطر، این دفتر هم بسته شده و دیگر چه دلیلی وجود دارد که هنوز هم این گفتگوها در حالت تعلیق است در صورتی که هم حکومت افغانستان و هم مردم در افغانستان تاکید بر این دارند که امضای این موافقتنامه برای مردم و دولت افغانستان ضروری و مهم است.سوال دوم این که روز گذشته فکر می کنم سخنگوی وزارت خارجه پاکستان به رسانه ها گفته بود که به زودی دفتر طالبان در قطر دوباره گشایش پیدا می کند، می خواستم بپرسم که شما چه فکر می کنید، چرا پاکستان باید در مورد گشایش یا بسته شدن دفتر برای طالبان در قطر تصمیم بگیرد. یک سری گپ هایی در این مورد در سخنان مشاور نخست وزیر پاکستان که در کابل آمده بود هم دیده می شد ظاهرا از تاثیرگذاری پاکستان بر طالبان می خواستم موقف شما را دراین باره بپرسم؟
موسی زی: می خواهم در رابطه به سوال دوم شما کوتاه تبصره بکنم اول این که صحبت هایی را که منصوب کرده اند به سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان ما جستجو کردیم چیزی پیدا نکردیم، به باور ما آن تفسیر خود مطبوعات بود که در این باره کرده بودند، چنین اظهاراتی را ما نه شنیدیم و نه کدام جای چاپی دیدیم. البته آن تبصره آن ها بوده اما نقش جمهوری اسلامی پاکستان در حمایت از تلاش های صلح دولت افغانستان کلیدی است. موضوعی است که ما قبلا هم گفتیم و امروز هم می گوییم و دلیل اساسی اش هم این است که تمامی رهبری طالبان در پاکستان است و پاکستان می تواند که طالبان را تشویق کند، بالای طالبان فشار بیاورد تا وارد یک پروسه صلح با دولت افغانستان و با شورای عالی صلح شوند.
پاکستان همچنان می تواند رهبران طالبانی را که در زندان های پاکستان هستند و طرفدار صلح در افغانستان هستند و آماده هستند که وارد یک پروسه صلح با دولت افغانستان شوند آن ها را رها کنند به شمول ملاعبدلغنی برادر. ما قسمی که قبلا اشاره کردم امیدواریم که بتوانیم در سفر قریب الوقوع جلالتمآب رئیس جمهور کرزی به پاکستان یک صفحه جدید همکاری ها را با پاکستان باز کنیم و موضوع حمایت عملی و آشکار پاکستان از تلاش های صلح دولت افغانستان یک جزء حتمی این سفر و مذاکرات رئیس جمهور کرزی با مقامات و رهبران پاکستان خواهد بود، در رابطه با سوال دوم شما، بناً قسمی که شما گفتید پاکستان یک نقش عمده دارد.
مختار پدرام: حتا در رابطه به باز کردن دفتر قطر برای طالبان؟
قسمی که من عرض کردم همچو اظهارنظری را ما پیدا نکردیم، این تفسیر مطبوعات بود که کرده بودند، اما در مساله دفتر قطر، زمانی که این دفتر در تطابق با شرایط وضمانت هایی که به دولت افغانستان داده شده بود فعالیت کند، دولت افغانستان آماده است که از طریق این دفتر با نمایندگان با صلاحیت طالبان تماس بگیرد و مذاکرات صلح را انجام بدهد. در رابطه به سوال اول شما، البته واقعیت این است که مذاکرات دولت افغانستان با ایالات متحده امریکا روی موافقتنامه امنیتی دوجانبه در حالت تعلیق است، هر زمانی که رئیس جمهور افغانستان تصمیم بگیرند، صلاح بدانند که این مذاکرات به صورت رسمی از سر گرفته شود، به وزارت امور خارجه هدایت داده می شود و هیأت مذاکرات افغانی با هیأت مذاکرات ایالات متحده امریکا این صحبت ها و مذاکرات را ادامه خواهند داد و موضوع مهم دیگری که در این رابطه باید به تکرار به آن اشاره کنم این است که هر زمانی که این سند بین دو حکومت نهایی شود، یک متن واحد مسوده این موافقتنامه تطبیق شود، به لویه جرگه مشورتی بزرگان افغانستان که اعضای شورای ملی یک جزو عمده این لویه جرگه خواهد بود ارایه می شود که در آن بزرگان، ریش سفیدان، زنان، علمای دین، نمایندگان رسانه ها، جامعه مدنی و نمایندگان تمام اقشار دیگر جامعه افغانی در آن اشتراک خواهند کرد و سفارشات و مشوره های خود را در رابطه به این موافقتنامه امنیتی که برای مردم افغانستان و برای نسل های آینده اهمیت واقعاً تاریخی دارد به دولت افغانستان خواهند داد و در روشنایی این سفارشات ومشوره ها حکومت افغانستان این موافقتنامه را با ایالات متحده امریکا امضا خواهد کرد و تصمیم نهایی در رابطه به این موافقتنامه را شورای ملی افغانستان خواهد گرفت. این سند بعد از امضا بین دو حکومت، به شورای ملی فرستاده خواهد شد و ولسی جرگه این صلاحیت و قدرت را دارد که این موافقتنامه را یا قبول کند و یا هم اگر دلایل موجه داشته باشند، دلایل قابل قبول داشته باشند آن را رد کنند.
پوښتنه:
زما پوښتنه د امنیتی تړون د خبرو په هکله ده، وروسته له هغه چی دا خبری وځنډول شوی د افغانستان حکومت اعلامیه خپره کړه چی دا خبری هغه وخت پیلیږی چی د افغانستان د سولی د عالی شورا او طالبانو تر منځ مخامخ خبری پیل شی، د افغانستان حکومت اوس هم په همدی دریځ ولاړ دی؟
موسی زی: لکه څنګه چی ما مخکی اشاره وکړه نننی واقعیت ده چی د افغانستان او متحده ایالاتو تر منځ په دوه اړخیزه امنیتی موافقتنامی باندی مذاکرات د تعلق په حالت کی دی، هرکله چی ولسمشرکرزی تصمیم ونیسی چی دا مذاکرات موږ له سره پیل کړو هغه به پیلیږی او دی مذاکراتو ته به موږ ادامه ورکړو، ولی دا چی ولی د امنیتی موافقتنامه د سولی د پروسی سره تړلی ده، دلیل یی دا ده چی د امریکی دولت او د امریکی ولسمشر د افغانستان ولسمشر ته، په قطر کی د طالبانو لپاره د دفتر د پرانیستلو په هکله باندی تحریری لیکل شوی ضمانتونه ورکړی وو او دا ضمانتونه د پښو لاندی شو او په هغه شیوه باندی چی په قطر کی د طالبانو لپاره دفتر پرانیستل شو هغه د دی ضمانتونو سره په مغایرت کی وو، او همدا دلیل وو چی د دی دفتر له لاری د افغانستان دولت تر اوسه له هیڅ چا سره تماس نه ده نیولی، که چیری دا دفتر د افغانستان دولت ته د ورکړل شویو ضمانتونو په چوکاټ کی بیرته خپل فعالیت پیل کړی، د افغانستان دولت آماده ده چی د طالبانو د با صلاحیته نمایندګانو سره تماسونه ونیسی او له هغو سره د سولی مذاکرات پیل کړی او هر کله چی ولسمشرکرزی د امریکی سره د دوه اړخیزو امنیتی موافقتنامی د مذاکراتو د بیا پیلولو تصمیم ونیوه، د افغانستان حکومت به دا مذاکرات پر مخ بیایی او په دی هکله د نهایی تصمیم مشوره به د لویی جرګی سره کیږی او نهایی تصمیم به د افغانستان د عالی شورا په لاس کی وی.
تلویزیون نورین:
سوال من راجع به اذیت دیپلمات های افغان مقیم ایران است در این رابطه شما چه نظر دارید و سوال دیگرم راجع به توزیع پاسپورت در داخل کشور ایران برای افغان ها است که اگر معلومات بدهید؟
موسی زی: آن خبر را ما هم شنیدیم، رادیو آزادی متاسفانه آن خبر را نشر کرده بود و آن یک خبر بسیار کهنه بود از چندین ماه قبل یک موضوعی در تهران اتفاق افتاده بود و با یکی از دیپلمات های افغان که ما آن موضوع را با وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران مطرح کردیم. آن مساله بسیار زود حل شد و دیپلمات های افغان در ایران هیچ مشکلی ندارند و نه تنها در تهران بلکه در قونسلگری های افغانستان در زاهدان و مشهد هم بسیار در یک فضای امن و دوستانه هم با افغان های مقیم در ایران و هم با مقام های ذیصلاح ایرانی آن ها کارهای خود را پیش می برند. بناً در این مورد هیچ نگرانی ازجانب ما وجود ندارد. در رابطه به سوال دوم شما، پروسه تثبیت هویت و توزیع پاسپورت و ثبت مهاجرین افغان در ایران که سال گذشته صورت گرفت آن ختم شد و حدود یک ملیون مهاجر افغان که در ایران بدون اسناد مهاجرت حضور داشتند تثبیت هویت و ثبت نام شدند و به آن ها و اعضای فامیل هایشان پاسپورت توزیع شد. همچنین یک تلاش یا پروسه ای که همه شمول باشد و ما بخواهیم که به صورت فعالانه تعداد مهاجرینی که ممکن است سند نداشته باشند آن ها را ثبت نام بکنیم وجود ندارد اما نمایندگی های افغانستان در ایران هم در تهران، هم در مشهد و زاهدان در خدمت افغان های مقیم در ایران هستند به شمول مهاجرین افغان در ایران و اگر آن ها ضرورت داشته باشند چه پاسپورت و چه هم تصادیق متعددی که ضرورت می شود به بیرون از کشور در خدمت شان هستند و همه روزه پاسپورت توزیع می کنند و هم تصادیق و وثایق مختلف را به هموطنان عزیزمان در خارج از کشور توزیع می کنند.
پوښتنه:
د بیان راډیو خبریال- لمړی پوښتنه می د امریکا سره د امنیتی تړون په هکله دی، دا چی عنعنوی لویه جرګه دایریږی د پارلمان استازی ]نه آوریدل کیږی[ او بل دا چی د پاکستان حکومت وای چی موږ په افغانستان کی امن غواړو، تاسو په دی خبرو باندی ولی خوښبین یاست؟
موسی زی: موږ نه د خوښبینی خبره کړی ده او نه مو کومه بله خبره کړی، فقط دومره مو ویلی دی چی موږ هیله من یو چی وکولای شو د پاکستان د نوی حکومت سره د صادقانه او عملی همکاریو یوه نوی پاڼه پرانیزو، دا اوس د پاکستان د اسلامی جمهوریت د رهبرانو او د نوی حکومت پوری مربوطه ده چی تر کوم حده له موږ سره همکاری کوی، متاسفانه زموږ صادقانه تلاشونه او هڅی په تیرو لسو-دولسو کلونو کی په دی برخه کی ډیر مثبتی نتیجی نه دی ورکړی او دا چی ولی موږ د پاکستان سره خپلو اړیکو ته ادامه ورکوو، دا چی ولی موږ خپلی هڅی جاری ساتو ترڅو د پاکستان سره موږ وکولای شو خپلی اړیکی بهتری کړو او د اعتماد فضا رامنځ ته کړو، دا ټول د دی لپاره ده چی موږ د پاکستان یو ګاونډی هیواد یو، پاکستان زموږ یو ګاونډی هیواد دی، موږ په یوه سیمه کی اوسیږو، زموږ سرنوشت سره یو دی، زموږ امنیت، سوله، پرمختګ او ترقی د یو بل سره داسی تړل شوی دی چی نه سره بیلیږی، موږ بله لاره نه لرو مګر دا چی خپلو هڅو ته ادامه ورکړو ترڅو وکولای شو د پاکستان اسلامی جمهوریت سره هغه لازمه د اعتماد، دوستی او همکاری فضا رامنځ ته کړو ترڅو وکولای شو په عمده مسایلو کی چی د دواړو هیوادونو په اړیکو کی مطرح دی، چی هغه د تروریزم او د افراطیت سره صادقانه مبارزه، د دواړو هیوادونو ترمنځ د اقتصادی اړیکو ښه کول او لا تقویه کول، د افغانستان د سولی د هڅو سره د پاکستان اسلامی جمهوریت صادقانه همکاری او نور مسایل دی، مثبتی لاسته راوړنی ولرو او مثبته پرمختګونه تر سره کړو.
د دوهمی پوښتنی په هکله مو باید ووایم چی په مشورتی لویه جرګی کی به د افغانستان ملی شورا بره ناسته وی، دوی به د لویی جرګی یو اساسی برخه وی او په دی لویی جرګه کی به د افغانستان د بیلابیلو اقشارو نور استازی، سپین ږیری، مشران، ښځی، ځوانان، د مطبوعاتو استازی، د مدنی ټولنی استازی او نور نمایندګان حضور ولری د افغانستان دولت ته به په دی برخه کی مشوره او سپارښتونه ورکوی او کله چی دا موافقتنامه لاسلیک شی په آخری قدم کی به د افغانستان ملی شورا ته وړاندی کیږی، دا بیا د افغانستان د ملی شورا قانونی صلاحیت ده چی دا موافقتنامه منی او که ردوی یی.
پوښتنه:
نو آیا په دی لویه جرګه کی به د ملی شورا غړی هم ګډون ولری؟
موسی زی: هغه خو حتمی راغوښتل کیږی، لویو جرګو کی د ملی شورا ټول غړی حتما حضور لری، نه یوازی د ملی شورا بلکه د ولایتی شوراګانو غړی، د ولسوالیو د شوراګانو غړی، دولتی چارواکی، دینی عالمان، مخور سپین ږیری، قومی مشران، د ښځو استازی دا ټول ګډون کوی، او د هغو مخه څوک نشی نیولالی، ځکه چی دا ټول د لویی جرګی غړی دی.
خبرنگار سلام وطندار:
سوال من درباره پیمان امنیتی است که تا ماه اکتوبر برای آن محدودیت زمانی وضع کرده اند. حالا زلمی خلیل زاد می گوید که اگر این پیمان امضا نشود، دولت امریکا تصمیم یک طرفه خواهد گرفت. اگر دولت امریکا تصمیم یک طرفه بگیرد چه قدر پیامدهای منفی خواهد داشت؟ و قسمی که در هفته گذشته جنرال امریکایی هم گفت اگر این پیمان امضا نشود بعد از ۲۰۱۴ هیچ نیروی امریکایی در افغانستان وجود نخواهد داشت. به نظر شما قسمی که بعد از ۲۰۱۴ ما به حمایت نیروهای بین المللی بخصوص امریکا نیاز داریم، چقدر تاثیرگذار است بر وضع افغانستان؟
موسی زی: شما از من سوال می کنید که در مقابل یک فرضیه برایتان پاسخ بگویم. ما درمقابل فرضیه ها اظهار نظر نمی کنیم. موقف رسمی دولت افغانستان همین است که ما خواهان امضای یک موافقتنامه امنیتی دوجانبه با ایالات متحده امریکا هستیم. به باور دولت افغانستان یک موافقتنامه ایکه که در آن منافع ملی افغانستان منعکس شده باشد، در آن اصل حاکمیت ملی افغانستان منعکس شده باشد احترام به آن در این سند درج باشد، به نفع افغانستان، به نفع صلح و ثبات و تقویت دموکراسی جوان افغانستان است و به اساس همین اصل و علاقمندی است که ما مذاکرات رسمی را با ایالات متحده امریکا در ماه نوامبر سال گذشته میلادی روی موافقتنامه بسیار مهم و تاریخی آغاز کردیم، سه دوره این مذاکرات به صورت رسمی در کابل صورت گرفت، و در صورت تصمیم جلالتمآب رئیس جمهور کرزی، مراحل بعدی این مذاکرات هم انجام خواهد شد. اما قسمی که من قبلا در پاسخ همکار دیگر ما و شما عرض کردم، چیزی که برای دولت افغانستان مهم است، محتوا و کیفیت سند و ضمانت هایی است که در آن گنجانیده می شود، و دولت افغانستان هیچ تاریخ و هیچ ضرب الاجلی را برای امضای این توافقنامه تعیین نکرده چون ما می خواهیم که یک موافقتنامه یی را با ایالات متحده امریکا امضا کنیم که آن یک موافقتنامه دوامدار باشد، یک موافقتنامه همه جانبه باشد و موافقتنامه یی باشد که منعکس کننده منافع هر دو جانب باشد. و در صورتی که همچو موافقتنامه را بتوانیم با ایالات متحده امریکا امضا کنیم، آن به نفع صلح، امنیت و ترقی افغانستان هم در کوتاه مدت، هم در میان مدت و هم در درازمدت است.
تلویزیون خورشید:
سوال من درباره برگزاری لویه جرگه است، در حالی که گفتگوها روی توافقنامه امنیتی به حالت تعلیق درآمده است، گزارش هایی وجود دارد که کارهای مقدماتی برای برگزاری یک لویه جرگه از سوی حکومت افغانستان آغاز شده اند، در این مورد می خواستم نظرتان را بگیرم آیا این واقعیت دارد؟
موسی زی:
شما می توانید این سوال را از اداره امور بپرسید، اما تدویر یک لویه جرگه عنعنوی کار بسیار دشوار نیست ما در ۱۰-۱۲ سال گذشته جرگه های متعدد تاریخی و عمده را در مدت زمان بسیار کم و با موفقیت دایر کردیم بناً از نظر تخنیکی من فکر نکنم این کدام مشکلی باشد، اما از نظر این که کارهای مقدماتی آغاز شده یا نشده، شما می توانید آن را از اداره امور بپرسید.
پوښتنه:
په پاکستان کی د مهاجرینو وخت وغځول شو، بل خوا هغه افغانان چی پاسپورت سره پاکستان ته ځی د پاسپورت درلودو برسیره ځورول کیږی په دی هکله تاسو څه وایی؟
موسی زی: د دوهمی پوښتنی په هکله خو مو باید ووایم چی دا متاسفانه واقعیت لری، یو شمیر افغانان چی پاکستان ته سفر کوی که د سفر اسناد هم ولری هلته ځورول کیږی ولی په هر مورد کی چی موږ د پاکستان اسلامی جمهوریت ذیصلاح مقاماتو ته مراجعه کړی د خپل سفارت یا د قونسلګریو له لاری دوی په وخت او زمان باندی رسیدګی کړی او دا چی ځینی بی مسوولیته او یا بی بندوباره پولیس پیداکیږی په پاکستان کی چی افغان مهاجرین یا نور مهاجرین ځوروی دا متاسفانه یو واقعیت ده ولی په مجموع کی موږ د پاکستان د اسلامی جمهوریت د هغه تصمیم څخه چی په پاکستان کی د افغان مهاجرینو د حضور موده د ۲۰۱۵ کال پوری تمدید کړی له هغه څخه ډیره مننه کوو، په دی باندی خوشحاله یو په دی هکله موږ د پاکستان د اسلامی جمهوریت سره ډیری خبری تر سره کړی او دا چی دوی د افغانستان دولت د تقاضا په اساس باندی او په پاکستان کی د افغان مهاجرینو د حضور د ادامی په برخه کی مثبت تصمیم نیولی دا تصمیم د افغانستان د دولت لپاره د قدر وړ ده، موږ بیا هم له دوی څخه مننه کوو او هیله من یو چی وکولای شو په راتلونکی کلونو کی په افغانستان کی داسی شرایط برابر کړو ، ترڅو زموږ مهاجر وروڼه او خویندی نه یوازی په پاکستان کی بلکه په نورو هیوادونو کی کرارکرار خپلو کلو او ولسوالیو ته، خپلو ښارونو او ولایتونو ته راستانه شی او په افغانستان کی د خپلو هیوادوالو تر څنګ خپل ژوند ته ادامه ورکړی.
تلویزیون آرزو:
نخست وزیر آسترالیا در روز گذشته در سفر چهارساعته خود در ارزگان در دیدار با نیروهای آسترالیایی گفته است که پیش از کریسمس سال ۲۰۱۴افغانستان را ترک خواهند کرد، آیا آسترالیا خواهان حضور بعد از سال ۲۰۱۴ در افغانستان است؟
موسی زی: آسترالیا یکی از متحدین بین المللی افغانستان است که واقعاً در ده دوازده سال گذشته در پهلوی مردم افغانستان ایستاد شدند، قربانی دادند و میلیاردها دالر کمک های بسیار سخاوتمندانه، بشردوستانه و همچنین انکشافی را به مردم افغانستان انجام دادند. ما به نمایندگی از مردم افغانستان از قربانی های سربازان آسترالیایی، از کمک دولت آسترالیا اظهار سپاس می کنیم و امیدوار هستم که همکاری های ما با دولت آسترالیا درقالب موافقتنامه همکاری های استراتیژیک درازمدت که بین رئیس جمهور کرزی و نخست وزیر قبلی آسترالیا در حاشیه نشست سران ناتو در شیکاگو به امضا رسید ادامه پیدا کند. آسترالیا برای سال های پس از ختم پروسه انتقال یعنی پس از سال ۲۰۱۴ صدها ملیون دالر را هم در بخش ادامه تلاش های بازسازی در افغانستان و هم در بخش تمویل، آموزش، تجهیز و تقویت نیروهای امنیتی ملی افغان متعهد شده و هم در نشست سران ناتو در شیکاگو هم در کنفرانس بین المللی اقتصادی توکیو در رابطه به افغانستان. به اساس پروسه انتقال، قرار است که اکثریت قوای حربی آسترالیا تا اخیر سال روان میلادی به آسترالیا برگردند و این جزو پروسه انتقال است. دولت افغانستان در این مورد با دولت آسترالیا اتحاد نظر دارد. اما یک تعداد سربازان آسترالیایی الی ختم سال ۲۰۱۴ برای ادامه آموزش و پرورش قوای امنیتی افغان در کابل و همچنان در جنوب افغانستان حضور خواهند داشت. این که آیا همکاری های امنیتی افغانستان با دولت آسترالیا پس از سال ۲۰۱۴ چه شکلی را خواهد داشت، آیا یک تعداد عساکر آسترالیایی حضور امنیتی در افغانستان پس از سال ۲۰۱۴ خواهند داشت یا نخواهند داشت، بر می گردد به صحبت ها و مذاکراتی که باید بین دو کشور انجام شود که تا هنوز این مسایل به صورتی که ما بتوانیم آن را اعلان کنیم صورت نگرفته اما هنوز وقت بسیار زیاد است. اما هستند کشورهایی که آن ها علاقمندی خود را در ارتباط با ادامه حضور امنیتی شان پس از سال ۲۰۱۴ در افغانستان اظهار کردند بخصوص در ارتباط با ادامه آموزش و تجهیز و تمویل قوای امنیتی افغان و این کشورها شامل آلمان، ناروی، و بعضی کشورهای دیگر هم می شود.
تشکر - مننه