ابوریحان محمد بن احمد بیرونی؛ از دانشمندان بزرگ اسلامی در علوم حكمت، اخترشناسی، ریاضیات، تاریخ و جغرافیا مقامی ارزنده داشته است. او در سال ۳۶۲ هجری قمری در حوالی خوارزم متولد شده و گفته اند که از این جهت به بیرونی یعنی خارج از خوارزم معروف شده است.
اکنون نزدیک به ۱۰۱۳ جلد کتاب در حوزه های مختلف دانش بشری را به بیرونی نسبت می دهند.
در دربار مامون خوارزمشاهی قرب و منزلتی عظیم داشته، چند سال هم در دربار شمس المعالی قابوس بن وشمگیر به سر برده، در حدود سال ۴۰۴ هجری قمری به خوارزم مراجعت کرده، موقعی که سلطان محمود غزنوی خوارزم را گرفت در صدد قتل او برآمد و به شفاعت درباریان از کشتن وی درگذشت و او را در سال ۴۰۸ هجری با خود به غزنه برد. در سفر محمود به هندوستان، ابوریحان همراه او بود و در آنجا با حکما و علمای هند معاشرت کرد و زبان سانسکریت را آموخت و مواد لازمه برای تالیف کتاب خود موسوم به تحقیق ماللهند جمع‌ آوری کرد. ابوریحان بیرونی در سال ۴۴۰ هجری در سن ۷۸ سالگی در غزنه بدرود حیات گفت و در همانجا مدفون شد.

اکنون بارگاه بیرونی یکی از غریب ترین مزارهای دانشمندان درگذشته و فراموش شده این دیار است.

برای نخستین بار پس از سال ها، سال گذشته بود که مقام های دولتی غزنی،‌ کار بازسازی مقبره این دانشمند ارجمند علوم اسلامی و بشری را به یک شرکت خصوصی اجاره دادند؛ اما اکنون از این قرارداد تنها بازسازی باغ مربوط به مقبره ابوریحان بیرونی ساخته شده و خود مزار او همچنان در غربت دیرین و همیشگی خود باقی است.

عبدالصبور؛ نگهبان پروژه ساخت مرقد ابوریحان بیرونی است. او به خبرنگار آوا می گوید که در اوایل زمستان سال گذشته خورشیدی، با حضور والی و شماری از مقام های دولتی و فرهنگیان غزنی، کار ساخت گنبد و چاه آب مزار بیرونی به یک شرکت خصوصی دیگر واگذار شد؛ اما به گفته وی از آن زمان تاکنون از بازسازی این مکان، خبری نیست.

عبدالعلی فکوری؛ روزنامه نگار و فعال فرهنگی در غزنی می گوید که به رغم وعده وزارت اطلاعات و فرهنگ مبنی بر بازسازی مقبره ابوریحان بیرونی به صورت اساسی و معیاری، این کار تاکنون صورت نگرفته است.

وی می افزاید که حتی سنگ‌نشانی که حکایت از انتساب این مقبره به ابوریحان بیرونی داشت نیز طی جنگ های داخلی تخریب شده و شکسته است و دیگر اثری از آن باقی نیست.
اسدالله جلال زی؛ خبرنگار فعال در غزنی نیز معتقد است که دلیل عدم بازسازی این مکان، تعلل وزارت اطلاعات و فرهنگ در ارسال طرح و نقشه بازسازی این مکان است.
او می گوید این نقشه هنوز در دسترس مقامات محلی غزنی قرار نگرفته است.
جلال زی همچنین دیگر دلیل عدم بازسازی مقبره بیرونی را عدم تامین هزینه مالی این پروژه می داند؛ اما وی بازسازی احاطه بیرونی این مکان را قابل ارزش می داند و می گوید که این امر، سبب شده است؛ تا این محل از تصرف مردم خارج شده و مختص مقبره ابوریحان بیرونی شود.
در همین حال،‌ بسم الله شریفی؛ رییس اطلاعات و فرهنگ غزنی با ابراز اینکه به زودی بازسازی مقبره ابوریحان بیرونی به صورت اساسی آغاز خواهد شد می گوید که این برای جامعه فرهنگی غزنی، یک خبر خوشحال کننده است.
به گفته شریفی، شرکت قراردادکننده تعهد کرده است که ظرف یک ماه آینده، ۴۰ درصد کار این پروژه تکمیل شده و تا سه ماه دیگر به صورت کامل، بازسازی خواهد شد.
وی می افزاید که هزینه مجموعی بازسازی این پروژه ۴۰ میلیون افغانی برآورد شد است.
او ضمن پذیرش این موضوع که اکنون برای بازسازی اماکن باستانی غزنی، اندکی دیر شده است، می گوید که تا ماه میزان سال جاری خورشیدی، کار بازسازی تمامی اماکن باستانی و تاریخی غزنی، تکمیل خواهد شد.
شریفی می افزاید که کار بازسازی حدود ۲۰ مکان تاریخی در غزنی تکمیل شده و ۷ مکان دیگر نیز نزدیک به ۸۰ درصد به پایه اکمال رسیده است.
با این حال‌، شماری از کارشناسان مسایل فرهنگی، نسبت به رعایت معیارهای باستان شناختی در بازسازی اماکن تاریخی این ولایت، تردید دارند و در این زمینه ابراز نگرانی می کنند؛ اما مقام های محلی غزنی با ابراز اطمینان می گویند که همه پروژه های بازسازی این اماکن زیر نظر متخصصان صورت گرفته است.