اگر تمام 76 ماده مطرح شده از جانب اشتراک کنندگان لویه جرگه سنتی را مورد ارزیابی قرار دهیم بازهم به همان دو سه ماده که بیشتر مبنی بر توقف عملیات شبانه، توقف بمباردمان و قرار دادن زندان ها در اختیار دولت چیزی دیگر نخواهیم یافت.

یکی از اعضای جرگه سنتی می گوید: امریکا از زمان حضورش در افغانستان میلیارد ها دالر را در بخش نظامی در این کشور به مصرف رسانده است، طبیعی است هر زمانی که بخواهد بالای کشور های همسایه از خاک این کشور حمله خواهد کرد و امضای پیمان استراتژیک با آن کشور چیزی جز فریب و خوش باوری برای مردم افغانستان چیز دیگری نیست.
بلقیس روشن یکی از اعضای لویه جرگه سنتی و سناتور انتخابی ولایت فراه در رابطه به اعتراض و خارج شدنش از تالار جرگه سنتی به خبرنگاران گفت: اشتراک کنندگان لویه جرگه سنتی متشکل از کسانی بودند که از طرف دولت به گونه انتصابی و فرمایشی به جرگه دعوت شده بودند.
به گفته خانم روشن، به جز یک عده از وکلای شورای ملی و شورای های ولایتی، تمام اعضا و اشتراک کنندگان جرگه سنتی، انتصابی و سلیقه ای از طرف حکومت برگزیده شده اند.
سناتور منتخب ولایت فراه تصریح کرد: طی چهار روز اشتراکم در لویه جرگه سنتی سئوالی داشتم از رییس جرگه مبنی بر اینکه امریکایی ها که از دولت افغانستان زمین می خواهند برای ایجاد پایگاه های دایمی و عقد قرار داد استراتژیک، در حقیقت از مردم افغانستان چه توقعی دارند؟ این موضوع باید واضح باشد.
خانم بلقیس، رییس جرگه سنتی و دولت افغانستان را مورد انتقاد قرار داده و گفت: در چهار روز کاری لویه جرگه سنتی اصلاً از طرف امریکا به جز یک متن سر در گم که اصلا موضوع آن ربطی به امضای پیمان استراتژیک نداشت چیز دیگری را به اعضای جرگه تحویل نداده اند.
این نماینده مردم فراه در مجلس سنای افغانستان خاطر نشان کرد: اگر تمام 76 ماده مطرح شده از جانب اشتراک کنندگان لویه جرگه سنتی را مورد ارزیابی قرار دهیم بازهم به همان دو سه ماده که بیشتر مبنی بر توقف عملیات شبانه، توقف بمباردمان و قرار دادن زندان ها در اختیار دولت چیزی دیگر نخواهیم یافت.
وی تاکید کرد: این خواست های اعضای جرگه سنتی از طرف امریکا پذیرفتنی نبوده و نیز سرباز امریکا در هر کشوری که پایگاه نظامی دارد از مصونیت برخوردار است و هیچ حد و مرزی از طرف دولت ها و کشور هایی که پایگاه نظامی امریکا در آن وجود دارد، وضع نگردیده است.
به گفته وی، روز شنبه یک جنرال بلند پایه امریکایی به رسانه ها گفته بود بهتر است عملیات شبانه ی امریکایی ها در افغانستان ادامه پیدا کند.
به باور وی، امریکایی ها ادعا می کنند که زیربناهای اقتصادی افغانستان را بازسازی می کنند، اما چنین ادعایی درست نیست و هیچ کشور نمی تواند بدون منافع کشورش به کشور دیگری سعادت، خوشبختی و صلح را فراهم کند، قسمی که حضور ده ساله نیرو های خارجی خود گویای این حقیقت در افغانستان بوده است.
خانم روشن گفت: امریکا همانطوری که در ده سال گذشته، فیصدی ناچیزی را برای کسانی که به پشتیبانی آن دولت روی کار آمده اند، در نظر گرفته بود، در ده سال آینده نیز از آن بیشتر کمک نخواهد کرد، در صورتی که در این مدت کمک امریکا برای اکثریت مردم افغانستان صورت می گرفت، مردم این کشور از ده سال بدینسو فقیر تر نمی شدند.
در ده سال گذشته با حضور امریکایی ها فساد اداری در افغانستان رو به رشد بوده است، بنابراین نمی توان ادعا کرد که جرگه سنتی یک جرگه مشورتی و به نفع و خواست مردم افغانستان بوده است.
خانم روشن علاوه کرد: امریکا از زمان حضورش در افغانستان، میلیاردها دالر را در بخش نظامی در این کشور به مصرف رسانده است. طبیعی است هر زمانیکه بخواهد بالای کشور های همسایه از خاک این کشور حمله خواهد کرد و امضای پیمان استراتژیک با آن کشور، جز فریب و خوش باوری برای مردم افغانستان چیزی دیگری نیست.
او گفت: دو هزار نفر از اعضای انتصابی و فرمایشی جرگه سنتی هرگز نمی تواند نمایندگی از تمام نفوس کشور کند، قسمی که در راس کمیسیون های چهل گانه والی ها، روسای امور زنان ولایات و مشاورین رییس جمهور قرار داشتند واین امر قبلا از سوی مقامات دولتی تقسیم بندی شده بود.
وی تصریح کرد، یکی از نمونه های تقلبی بودن برگزاری جرگه، طرفداری احسان ضیا یکی از اعضای جرگه بود، او در کمیسیون 12 در اولین روز جرگه، سَمت دهی می کرد که کسی در رابطه به امضای پیمان راهبردی با امریکا مخالفت نکند. در روز دوم نیز که در مورد صلح بود، حضور نداشت. این موضوعات دست بدست هم داده و نشان می دهد که این جرگه نمایشی و تقلبی بوده است.
خانم روشن در پاسخ به سوال خبر نگاران که آیا جرگه سنتی از دیدگاه شما تقلبی و نمایشی بود، گفت: قبل از اینکه ده کمیسیون به گونه نمایشی دیدگاه های شانرا ارایه کنند، قطعنامه آماده شده بود و گفته شد که در اخیر نظریات اعضای جرگه هم شنیده خواهد شد، اما چنین عملی صورت نگرفت.
وی، ابراز نگرانی کرد و گفت: زمانی که پیمان استراتژیک میان رؤسای جمهور افغانستان و امریکا به امضا برسد، پارلمان کشور نمی تواند در جزئیات پیمان تغییراتی بیاورد به جز این که یا در کل، پیمان را رد و یا هم تایید نماید.
به گفته این عضو جرگه سنتی، شورای ملی افغانستان که خود از صلاحیت برخوردار است، رییس و معاون و منشی شان به فیصله های خودشان پایبندی ندارند، زیرا دولت از این خلاء استفاده سوء خواهد کرد.
با امضای پیمان راهبردی، مردم افغانستان در زمره مستعمرات امریکا قرار خواهد گرفت که متأسفانه استقلال و آزادی کشور زیر سئوال خواهد رفت.
خانم روشن دلیل بیرون شدنش را از تالار جرگه سنتی، پاسخ ندادن رئیس جمهور به سئوالات او بیان کرد و گفت: اگر به سوالاتم جواب می دادند، از جرگه بیرون نمی شدم، به دنبال آن رییس جمهور که مرا به داخل دعوت کرد آن هم بگونه نمایشی بود تا اعتماد مردم را کسب کند.
خانم روشن، ضمن اینکه امضای پیمان استراتژیک با امریکا را یک جانبه دانست، برگزاری جرگه را به ضرر مردم افغانستان و دانشجویان دانشگاه پلی تخنیک خوانده افزود: پنج میلیون دالر در برگزاری جرگه سنتی به مصرف رسیده است.