مردی از هرات باستان، خادم مخصوص امام رضا(ع)

جد اول یا دوم خواجه اباصلت در هرات باستان زندگی می‌کرده و در فتوحات اسیر می‌شود و سپس به حجاز برده می‌شود.پس از این وقایع به عنوان غلام در اختیار «عبدالرحمن ابن سَمُره قرشی» قرار می‌گیرد و به همین خاطر مورخان خواجه اباصلت را از موالی عبدالرحمن ابن سمره می‌دانند.

پسوند «هروی» معروف‌ترین لقب خواجه اباصلت است که مورد اتفاق شیعه و سنی می‌باشد و نشان‌دهنده اصالت هراتی اوست.

خواجه اباصلت هروی پس از سالها خدمت در محضر امام رضا(ع) در موطن پدری خود زیسته و به نشر علوم پرداخته است.خواجه اباصلت هروی را خادم مخصوص امام رضا(ع) می‌دانند چرا که سالها در نیشابور خدمتگزار امام رضا(ع) بوده است.

وی علاوه بر نیشابور، در سرخس نیز افتخار ملاقات با امام رضا علیه‌السلام را داشته است.خدمات شایان خواجه اباصلت به امام رضا(ع) از زمان ورود ایشان به خراسان تا زمانی که ایشان به شهادت رسیدند، باعث شده تا خواجه نزد شیعیان جایگاه خاصی پیدا کند.خواجه اباصلت هنگام ورود امام رضا علیه‌السلام به نیشابور حدیث سلسله‌الذهب را از ایشان نقل کرده است.

همچنین اکثر روایات در مورد چگونگی به شهادت رسیدن امام رضا علیه‌السلام توسط خواجه اباصلت نقل شده و مکتوب گشته است.خواجه اباصلت هروی در آخر شوال سال ۲۳۶ هجری قمری(۳۳ سال پس از شهادت امام رضا علیه‌السلام) چشم از جهان فرو بست.

آرامگاهی در نزدیکی شرق مشهد و در کنار بهشت رضا(ع) با نام خواجه اباصلت هروی قرار دارد که زیارتگاه مردم است.در قم و سمنان نیز مزارهایی منسوب به او وجود دارد.

بنابر روایتی دیگر، مزار خواجه اباصلت در شهر هرات باستان، یعنی خاک آبا و اجدادی اوست.

وی پس از سخنرانی‌ها و افشاگری‌هایش علیه خاندان عباسی و نیز نقل کردن روایات بسیاری در مدح اهل بیت(ع) با دستور مأمون عباسی دستگیر و زندانی شد.

بنا بر روایتی خواجه اباصلت قبل از آنکه در زندان به قتل برسد، از آنجا فرار کرد و از شهر مرو به هرات رفت و تا پایان عمر در آنجا زندگی کرد.

منبع: فارس