خبرگزاری صدای افغان(آوا) ـ تهران: در سال جاری نگرانی‌هایی در مورد مشکلات ثبت‌نام دانش‌آموزان مهاجر به خصوص مشکلات دریافت کد یکتا و ثبت‌نام در سامانه‌های مربوطه و به دنبال آن ثبت‌نام قطعی در مدارس وجود دارد. مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که با وجود آنکه امروز سه‌شنبه 21 سنبله/شهریور، یک روز از اتمام مهلت ثبت‌نام دانش‌آموزی مهاجرین در سامانه سهما گذشته، متاسفانه همچنان دانش‌آموزان مهاجر بسیاری موفق به ثبت‌نام در مدارس نشده‌اند و با مشکلات مختلفی روبرو هستند. قرار گرفتن در پیج و تاب شیوه‌نامه ثبت‌نام، اخذ کد یکتا، مشکلات سامانه سهما و مای مدیو، مشکلات زوج‌های دو مدرکی، عدم سرشماری از فرزندان زیر ۱۲ سال در برخی مراکز از جمله مشکلاتی است که باعث شده تا بسیاری از خانواده‌ها نتوانند موفق به ثبت‌نام فرزندان‌شان در مدارس شوند.
در همین حال، با توجه به اطلاعيه قبلی سازمان ملي مهاجرت ایران و تاکید موکد مرکز امور بین‌الملل وزارت آموزش و پرورش ایران، ثبت نام تمامی دانش‌آموزان اتباع خارجي در مدارس در سال تحصیلی 1403-1402 در هر مقطع و پایه مشروط به ثبت نام در سامانه یکپارچه اتباع و دریافت کد پیگیری می‌باشد.
بر این اساس، کلیه دانش آموزان اتباع خارجی (از کلاس اول تا دوازدهم) دارای هر نوع مدرک اقامتی (برگه سرشماری، پاسپورت خانواری، پاسپورت با انواع اقامت، پروانه اقامت، کارت امایش و …) چه پیش از این در ماه‌های گذشته در مدرسه ثبت ‌نام کرده بودند و یا ثبت نام نکرده بودند، بایستی در سامانه یکپارچه «سهما» ثبت‌نام نمایند تا با شروع سال تحصیلی جدید با مشکل مواجهه نشوند.
سازمان ملی مهاجرت ایران نیز پیش از این، فرآیند ثبت‌نام دانش‌آموزی اتباع خارجی را اینگونه توضیح داده است:
1- مراجعه به سامانه سهما و ثبت درخواست با یکی از کدهای یکتا، فراگیر، فیدا
2- مراجعه حضوری به مدارس محل سکونت
3- ثبت نام دانش آموز توسط مدیر مدرسه
 
خانواده‌ها پس از ثبت‌نام در سامانه سهما، مستقیما به مدرسه مراجعه کنند!
دکتر علی حامدی، رئیس اداره اتباع مرکز امور بین‌الملل وزارت آموزش و پرورش ایران نیز در گفتگو با آوا تأکید می کند: خانواده‌های اتباع بعد از اینکه اطلاعات خود را در سامانه سهما ثبت می‌کنند و کد پی گیری برایشان صادر می‌شود، می‌توانند با مراجعه به مدرسه از منوی ایجادشده در «سیدا»ی مدرسه اسم دانش‌آموز خود را بررسی کنند و اگر تاییدیه آمده باشد، ثبت‌نام خود را انجام بدهند و نیازی به مراجعه به جای دیگری نیست.
 
تأکید بر تکمیل اطلاعات ناقص در سامانه سهما
البته سازمان ملی مهاجرت ایران دقایقی قبل در پیامی تاکید کرده است؛ در صورتی که پیام حاوی ناقص بودن اطلاعات ثبت‌نام در سامانه سهما برای خانواده‌ها آمده باشد، باید سریعا با مراجعه به سامانه سهما، نسبت به تکمیل اطلاعات و نهایی شدن فرایند اقدام نمایند.
سازمان ملی مهاجرت ایران تاکید کرده است که چنانچه این افراد در مدارس ثبت نام کرده باشند بعدا با مشکل مواجه خواهند شد، لذا در اسرع وقت به سامانه سهما مراجعه و فرایند ثبت درخواست را نهایی نمایند.
 
تاکنون 75 درصد دانش‌آموزان اتباع خارجی ثبت‌نام خود را انجام داده‌اند
سیدمجتبی هاشمی، رئیس ستاد مرکزی ثبت نام دانش‌آموزان وزارت آموزش و پرورش ایران روز گذشته در گفتگو با خبرگزاری ایسنا درباره آخرین آمار ثبت نام دانش آموزان اتباع خارجی در مدارس این کشور تصریح کرد: امسال هماهنگی با سازمان ملی مهاجرت خیلی خوب بود. میانگین ثبت نام اتباع خارجی تاکنون ۷۵ درصد است؛ به عبارت دیگر ۳۵۶ هزار دانش آموز اتباع خارجی ثبت نام خود را انجام داده‌اند. درباره تعداد کل دانش آموزان اتباع خارجی نمی‌توان آمار دقیقی داد، چراکه به دلیل مهاجرت آمار این دانش آموزان متغیر است.
رئیس ستاد مرکزی ثبت نام دانش‌آموزان وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به اینکه آیا مدارس مجاز هستند از اتباع خارجی برای ثبت نام و به هنگام ثبت نام پول دریافت کنند؟ گفت: اینکه در بدو ثبت نام از اتباع خارجی پول دریافت شود، خیر مجاز نیستند، اما در طول سال تحصیلی این دانش آموزان نیز همانند دانش آموزان ایرانی بوده و باید در این بحث مشارکت‌ کنند، اما مدارس مجاز نیستند به هنگام ثبت نام رقمی را برای «شهریه» از این دانش آموزان دریافت کنند.
وی همچنین تاکید کرد: اگر اتباع خارجی شاهد این تخلفات بودند، به آموزش و پرورش اطلاع دهند، ما موضوع را حتما بررسی می‌کنیم.
هاشمی در پاسخ به سوال دیگر مبنی بر اینکه برخی مدارس به دانش آموزان اتباع خارجی اعلام می‌کنند که ما برای ثبت نام شما جا و فضا نداریم، گفت: بالاخره محدودیتی از حیث زیر ساخت‌ها در شهرهای بزرگ داریم. اگر این دسته از دانش آموزان نتوانستند ثبت نام خود را انجام دهند، باید به ستادهای ثبت نام در مناطق آموزش و پرورش مراجعه کنند. ستادهای ثبت نام نزدیک ترین مدرسه‌ که امکان ارائه خدمات به این دانش آموزان را دارند به آنها معرفی می‌کنند.
 
کمبود فضای آموزشی
موج مهاجرت پناهندگان افغانستانی طی دو سال گذشته و بعد از تحولات اخیر کشور به جمهوری اسلامی ایران و کمبود فضای آموزشی در مدارس ایران از مشکلات دیگر تحصیل دانش‌آموزان در مدارس است؛ مسئله‌ای که رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس ایران به آن پرداخته است.
حمیدرضا خان‌محمدی، اتباع خارجی را یکی از مسائل و دلایل مربوط به کمبود مدرسه دانست و افزود: «اتباع خارجی در سامانه‌های ما ثبت‌نام می‌کنند و میزان مهاجرت اتباع به واسطه اتفاقاتی که در کشور افغانستان به وجود آمد، رشد چشمگیری داشته است.»
رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس ایران با بیان اینکه 670 هزار دانش‌آموز اتباع خارجی در کنار دانش‌آموزان ایرانی در مدارس ایران تحصیل می‌کنند، افزود: «‌فاصله چشمگیری بین حضور اتباع خارجی و میزان مدارسی که با ورود سازمان‌های بین‌المللی ساخته شده است، وجود دارد. توقع ما از سازمان‌های بین‌المللی که از مهاجرت حمایت می‌کنند این است که باید سازمان‌های بین‌المللی به واسطه مهاجرپذیر بودن ایران، بیشتر از آن حمایت کنند‌«.
 
مشکلات ثبت‌نام دانش‌آموزان پایه اولی اتباع در مدارس بخصوص در شهرهای مهاجرپذیرتر چالش دیگر در حوزه ثبت‌نام کودکان مهاجر در مدارس ایران است. مدیرکل دفتر آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش ایران درباره اینکه «برخی دانش‌آموزان کلاس اولی اتباع با مشکل ثبت‌نام مواجه هستند و مدارس به آن‌ها می‌گویند که ظرفیت تکمیل است» گفته است: با مناطقی مانند شهرستان‌های تهران، خراسان رضوی و اصفهان که بیشترین جمعیت اتباع را دارند، صحبت کردیم و دسترسی‌هایی به مدیر مدرسه داده شد تا بتواند اتباع را در سامانه ملی مهاجرت ثبت نام کند و با رفع خطا‌های سامانه آموزش و پرورش نیز شاهد افزایش سرعت کار هستیم و امیدواریم در طول یک هفته ثبت‌نام را به اتمام برسانیم.
 
به هر حال آنچه مهم است این است که این روزها کودکان مهاجر و خانواده‌هایشان در مورد ثبت‌نام در مدارس ایران نگرانی‌هایی دارند. ممنوعیت‌ تحصیل برای کودکان بدون مدرک قانونی، محدودیت‌های نظیر تعیین شهریه برای برخی از مدارس و مشکلات سامانه‌ای مانند سامانه سهما و مای مدیو و البته رفتار سلیقه‌ای برخی از مدیران مدارس و عوامل این‌چنینی موجبات اضطراب خانواده‌های اتباع دارای دانش‌آموز را فراهم کرده‌اند که امیدواریم هرچه زودتر مشکلات موجود برطرف شود و هیچ کودک مهاجری از تحصیل باز نماند.