شماری از فعالان فرهنگی می‌گویند که قبل از روی کار آمدن امارت اسلامی اکثر مکاتب خصوصی به مکان‌های ترویج فرهنگ بی‌بندوباری (ساز و آواز) برای دانش‌آموزان تبدیل شده بود؛ زیرا مالکان این مکاتب از کشورهای مختلف برای ترویج فرهنگ غربی پروژه می‌گرفتند و حکومت جمهوریت هیچ کنترلی بر این مکاتب نداشت. لذا کیفیت تدریس به پایین‌ترین حد خود قرار گرفته بود. به بیان آنها، با قدرت گرفتن مجدد امارت اسلامی در افغانستان، این مکاتب دوباره به مسیر اصلی تعلیم و تربیه خود هدایت شدند.

خبرگزاری صدای افغان (آوا) – کابل: عبدالله حیدری، فعال فرهنگی در مصاحبه با آوا گفت: قبل از روی کار آمدن امارت اسلامی اکثر مکاتب خصوصی به مکان‌های ترویج فرهنگ بی‌بند و باری (ساز و آواز) برای دانش آموزان تبدیل شده بودند؛ زیرا مالکان این مکاتب و حکومت وقت هیچ توجهی به کیفیت تدریس آنها نداشتند و فقط در فکر پیدا کردن پول و ترویج فرهنگ مبتذل در جامعه بودند.
 
او علاوه کرد که مالکان مکاتب خصوصی به جای اینکه کودکان و نوجوانان را مصروف کارهای سالم کنند تا برای رشد شخصیت‌شان مفید واقع شود، اما کودکان و نوجوانان را به فرهنگ بی‌بندوباری سوق می‌دادند.
 
حیدری، افزود: کشورهای غربی درصدد این بودند تا جوانان مسلمان ما را به تباهی بکشانند كه متأسفانه به دليل بی‌توجهی مسئولین جمهوریت در 20 سال گذشته تا جایی نیز موفق شدند، اما با روی کار آمدن امارت اسلامی همه مکان‌های بی بندوباری جمع شده است.
 
او خاطرنشان ساخت: مالکان مکاتب خصوصی از عدم آگاهی خانواده‌ها استفاده می‌کردند، به بهانه آموزش جوانان و نوجوانان را به سوی بی بندوباری سوق می‌دادند که باعث پدید آمدن مشکلات زیادی در خانواده‌ها شده بود.
 
در همین حال حسن کریمی، یکی دیگر از فعالین فرهنگی نیز به آوا گفت: مکاتب خصوصی برای آموزش جوانان و خدمت به مردم ایجاد نشده بود، بلکه برای تجارت و فرهنگ بی‌بندوباری ایجاد شده بود، زیرا وقت و ناوقت و به بهانه‌های مختلف مراسم ساز و آواز برگزار می‌کردند.
 
او تاکید کرد که حکومت گذشته هیچ نوع کنترلی بر مکاتب خصوصی نداشت؛ بر همین اساس مالکان مکاتب هرنوع نصاب تعلیمی که دل‌شان می‌خواست برای دانش آموزان تدریس می‌کردند.
 
او تاکید کرد که یکی از ابزار کشورهای غربی برای دستیابی به اهداف خود، تهاجم فرهنگی است و کشورهای غربی در طول بیست سال گذشته سعی داشتند تا با این حربه به باورها و سنت‌های دینی و اسلامی افغان‌ها صدمه وارد کند.
 
 
اما صابر رسولی، مالک یکی از مکاتب خصوصی با پذیرفتن مشکلات در مکاتب خصوصی به آوا گفت: در تعدادی از این مکاتب خصوصی بی بندوباری وجود داشت، ولی بسیاری از مکاتب خصوصی بهترین دانش آموزان را به جامعه تقدیم کرده است.
 
او علاوه کرد که مکاتب خصوصی پیروی تمام قوانین وزارت معارف بود و مطابق نصاب معارف دورس خود را به پیش می بردند و حکومت پیشین به صورت دوام‌دار مکاتب را بررسی می‌کرد.
 
قابل یادآوری است که در زمان جمهوریت و در نقاط مختلف شهر کابل، بیش از 150 مکتب خصوصی لیسه و متوسطه فعالیت داشتند.