به بیان کارشناسان، بدحجابی و در نظر نگرفتن پوشش مناسب در محیطهای اجتماعی به خصوص محیطهای کاری، سبب سقوط شخصیت زن شده که با از دست دادن این مهم، ارزشهای او منهدم و بیبند و باری رایج میشود؛ در نتیجه سلامت اخلاقی اسلام و به دنبال آن، امنیت کاهش مییابد و زنان با غفلت از اصول اخلاقی اسلام، زمینه گسترش گناه و از هم پاشیدگی نظم اجتماع را به وجود میآورند.
خبرگزاری صدای افغان (آوا): زینب فهیمی، پژوهشگرحوزه علمیه در گفتگو با مسئول بخش بانوان دفتر نمایندگی مرکز فعالیتهای فرهنگی اجتماعی تبیان در قم با اشاره به اهمیت مقوله حجاب و عوامل روانی بدحجابی در جامعه گفت: حجاب، به معنای پرده و پوشش و یک قانون فطری است که زیر پاگذاشتن آن، باعث سقوط شخصیت زن است. بیحجابی فقط پوشاندن بدن نیست بلکه شخص میتواند با حفظ پوشش ظاهری خود، باز هم بیحجاب و یا بدحجاب باشد که نشانههایی از جمله: پوشش بدن نما، پوشیدن لباس شهرت و پوشیدن لباس جنس مخالف را به همراه دارد.
وی افزود: از جمله مهمترین اثرات روانی بیحجابی: ضعف ایمان، هوسرانی، هیستری، سادسیم و ... میباشد.
فهیمی ادامه داد: بدحجابی زن در جامعه، سبب نقش بازی کردن او در اسلوبها و مدلهای گوناگون میشود؛ این اعمال او را به صورت موجودی بیاختیار و بیاراده، به هر طرف میکشد و دیگر بر زندگیاش تسلط آگاهانه نخواهد داشت. در زندگی و اعمال خود، نظر دیگران را ترجیح میدهد. بنابراین جامعهای که بخواهد ثبات بیشتری داشته و از ناهنجاریها به دور باشد، باید خود را از عواملی که باعث ناهنجاری میشود دور نگه دارد که برای جلوگیری از این امور منفی، حجاب بهترین درمان میباشد.
این پژوهشگر حوزه علمیه تصریح کرد: بدحجابی و در نظر نگرفتن پوشش مناسب در محیطهای اجتماعی به خصوص محیطهای کاری با آسیبها و مشکلات خاصی همراه است؛ این آسیبها، سقوط شخصیت زن است و با از دست دادن این ویژگی، ارزشهای او منهدم و بیبند و باری رایج میشود؛ در نتیجه سلامت اخلاقی اسلام و به دنبال آن، امنیت کاهش مییابد. زنان با غفلت از اصول اخلاقی اسلام، زمینه گسترش گناه و از هم پاشیدگی نظم اجتماع را به وجود میآورند.
وی اظهار داشت: از دیگر آثار سوء بدحجابی و تاثیر آن میتوان به فقدان تعادل فکری، روانی و اجتماعی افراد جامعه، ایجاد احساس بیمسئولیتی در نسل جوان جامعه، از بین بردن انگیزههای ازدواج و شروع و تقویت احساس بیارزشی و پوچی اشاره نمود.
فهیمی در ادامه با اشاره به پوشش زنان در گذر تاریخ در ادیان دیگر گفت: از زمانی که آدم و حوا با برهنه شدن، مجازات شدند و با برگ درختان خود را پوشاندند و از زمانی که تصویر ابتداییترین انسانها در میان سنگوارهها و تصاویر درون غارها دیده شده تا اواخر قرن 19، بشر همواره عفت و حیا را رعایت میکرده و تفاوت در فرهنگ، سلیقه، رنگ و جغرافیا هرگز نتوانسته مانع از رعایت فرمان درونی فطری و غریزی حیا شود.
وی در ادامه خاطرنشان کرد که در بینالنهرین شکل لباس زنان مشابه مردان بود؛ با این تفاوت که در لباس آنها از پارچههای عریضتر و بلندی استفاده میشد و در مصر باستان کنیزان، روسپیها و رقاصهها که از نازلترین طبقات جامعه بودند، همیشه برهنه دیده میشدند. همچنین رومیها کسانی را که تن پوش ِقالب ِتن میپوشیدند، مجرم شناخته و برای آنان مجازات و اعدام قائل میشدند. زنان رومانیا نیز وقتی از خانه خارج میشدند، با چادری بلند تمام بدن را تا روی پاها میپوشاندند و چیزی از برآمدگیهای بدن مشخص نمیشد و در اسپانیا ردا، با منشأ ایرانی به پوشاک مردان افزوده شد، زنان چادر بزرگی می پوشیدند که تنها شکافی برای دیدن داشت.
در همین راستا در زمان فلیپ دوم عفاف و عصمت زنان نه تنها به وسیله مذهب و قانون، بلکه به وسیله شرافت حفظ میشد. زنان عفیف دور از مردها غذا صرف میکردند و به ندرت همراه آنان در انظار ظاهر میشدند و هنگامی که از خانه قدم بیرون مینهادند، در کالسکههای در بسته مینشستند. در قرن هفدهم میلادی در انگلستان، جامههای بلند زنان، ساق پاها را میپوشاندند؛ چنانکه پوشیدن جورابهای ابریشمی به وسیله ملکه الیزابت در آن دوران مرسوم شد.
این پژوهشگر حوزه علمیه خاطرنشان کرد: حیا و عفاف در قدیمیترین آثار تاریخی بشر وجود داشته و هرچه طبقه اجتماعی و اشراف زادگی یک فرد بالاتر و بیشتر باشد، پوشیدگی او نیز کاملتر بوده و پوشیدگی نشانه عفت و عصمت زنان است. همچنین زنان برای ابراز حفظ حیا از لباسهای بلند و دامنهای گشاد، روسریهای متفاوت و بلند استفاده میکردند.
تجلیات پوشش در میان زنان ایرانی چنان چشمگیر است که برخی تمدن نگاران و اندیشمندان، ایران را منبع اصلی ترویج حجاب معرفی کردهاند؛ به طوری که ایرانیان اگر بخشی از بدنشان برهنه باشد، آن را بیشرمی میدانستند و همیشه لباس بلند (تا ساق پا) میپوشید. پس از فتح ایران توسط عمر، دختران کسری، پادشاه ایران حتی پس از اسارت و علیرغم فریادهای خلیفه وقت عمر، حاضر نشدند روپوش صورت خود را بردارند.
اهمیت رعایت حجاب و عفاف نشان دهنده ارزش زن و شخصیت گرانبهای او است
وی در ادامه یادآور شد: اهمیت رعایت حجاب و عفاف نشان میدهد که ارزش زن و شخصیت او بسیار گرانبها بوده که این چنین از آن پاسداری میکرده است و چادر و پوشیدگی زن ایرانی پیش از اسلام، ریشه در اصالت و تمدن باستانی او دارد و این با بردگی و اسارت زن کاملا متفاوت است و هنگامی که از چیزی یا شخصی حفاظت و نگهداری میشود، نشانه احترام و ارزشمند بودن آن خواهد بود. زن گوهر گرانبهایی است که باید در صدف باشد و پوشیدگی همانند صدفی میماند که از گوهر وجودی و با ارزش زن حفاظت میکند.
فهیمی با اشاره به معنی شناسی بدحجابی گفت: همانگونه که از ترکیب لفظی این مفهوم بر میآید، بـرای تعریف بدحجابی بهتر است، در ابتدا حجاب و حدود آن مشخص گردد و از آنجایی که هدف، دستیابی به اصطلاح شرعی این مفهوم است، باید دید که حجاب علاوه بر معنای لغوی، در شرع اسلام چه معنایی دارد. از نظر لغوی لغت حجاب به معنای پوشیدن، پرده و حاجب به کار رفته و در هیچ موردی اصالتاً به معنای نوع، سبک پوشیدن و نوع سبک لباسی که پوشیده میشود، اطلاق نشده است.
وی افزود: یکی دیگر از نشانههای بدحجابی نشانههای ظاهری فرد است؛ چنانکه زن به دلیل زیباییها و جاذبههایی که دارد، همواره بیشتر از مرد مورد توجه قرار میگیرد و اگر در جامعه طوری ظاهر شود که این زیباییها ارزان و راحت در اختیار دیگران قرار بگیرد، زیبایی این جذابیتها خواهد بود ولی اگر با پوشش مناسب در جامعه ظاهر شود، در واقع انسان بودن زن شناخته میشود.
فهیمی با بیان عوامل روانی بدحجابی گفت: هر عملی که انسان انجام میدهد، ناشی از نیازهای وجودی فرد است و بدحجابی نیز دلایل فردی دارد و زن یا مرد بدحجاب ممکن است بنا به دلایلی از قبول پوشش مناسب خودداری کند.
وی ادامه داد: ضعف ایمان و عدم شناخت از جمله عوامل روانی است چرا که اعتقاد قلبی و التزام عملی به دستورات الهی از نظر روانی ضامن حفظ انسانها از سقوط در ورطه خودخواهی و فساد است. بیحجابی نتیجه فقر فرهنگ دینی است؛ کسی که از این فرهنگ غنی دور است و نسبت به آن دانسته و ندانسته جهل میورزد یا التزام عملی به بایدهای دینی از جمله حجاب ندارد، نمیتواند به راحتی تن به پذیرش آن دهد.
این پژوهشگر حوزه علمیه با اشاره به اینکه هوسرانی نیز از دیگر عوامل روانی بدحجابی در جامعه است، ابراز داشت: یکی از ابعاد روحی و روانی انسان وجود غرایزی است که به تعبیر امیر بیان در خطبه اول نهجالبلاغه: «وَ غَرَّزَ غَرَائِزَهَا» (نهجالبلاغه، خطبه 1) در وجود انسان نهاده شده است. قوه شهوت از قویترین قوای غریزی انسان است که به باور فروید و طرفدارانش، اساس سایر قوا و تمایلات انسان است. این قوه به ویژه در زنان طبق اطلاعات روانشناسی و دینی بیشتر نمود و بروز دارد و انگیزه برخی زنان از بیحجابی نیز همین است.
همچنین جلب توجه دیگران (هیستری) نیز از جمله زوایای روحی انسان است که گاهی به صورت حقیقی مثل تحصیل علم و فضایل اخلاقی به دست میآید و گاهی به صورت کاذب در افرادی که معمولاً فاقد ارزشهای حقیقی اجتماعی هستند. البته چنین افرادی مانند ساختمانی هستند با نمای زیبا و درونی خراب، در حالی که استحکام بنا به نمای آن نیست.
رعایت حجاب سبب افزایش جذابیت و زیبایی زن میشود
فهیمی افزود: دگر آزاری جنسی یا سادسیم هم به عنوان یکی دیگر از عوامل روانی بدحجابی در جامعه در فرهنگ لغت به معنای شهوت رانی توأم با بیرحمی و شقاوت، جنون آزار دیگران ، دگر آزاری آمده است. این بیماری از افسردگی سرچشمه میگیرد و فرد بیمار علاقه دارد دیگران را به صورت جسمی، روانی و جنسی، آزار رساند؛ به طوری که این آزار رساندن موجب لذت و آرامش فرد آزاررسان شود، این افراد از تحقیر و تمسخر و آزار روحی یا جسمی و جنسی افراد به خصوص در حضور دیگران لذت زیادی میبرد و گاهی رفتارهای پرخاشگرانه یا جنایتکارانه از خود بروز میدهد.
وی عنوان داشت: زیبایی طلبی از جمله گرایشهای فطری است که در وجود انسانها به صورت ذاتی قرار داده شده است. تصور برخی از زنان به غلط آن است که حجاب مانع و ناقص بروز زیباییهای آن ها است که منجر به کثرت رنگها و مدها و جلوههای متفاوت بیحجابی میشود و باعث افراط در تجمّل و توجّه به زیباییهای ظاهری میشود که این توجه افراطی میتواند سبب بروز اختلالهای روانی در زن شود و به تعبیر قرآن به «تبرج» بینجامد که گاهی سبب اتلاف عمر و هزینههای سنگین اقتصادی اجتماعی میشود.
این در حالی است که رعایت حجاب سبب افزایش جذابیت و زیبایی زن میشود. در روایتی از امام علی (علیهالسلام) رسیده که فرمودند: «زَکاةُ الْجَمالِ اَلْعِفافُ» عفت و حجاب سبب افزایش و رشد زیبایی میشود و نیز در روایت دیگر میفرماید: «صِیانَهُ الْمَرْأةِ اَنْعَمُ لِحالِها (اَدْوَمُ) لِجَمالِها»؛ "پوشش و حجاب به روح و روان زن بیش از هر چیز دیگر سلامتی می بخشد و سبب دوام زیبایی او میشود".
فهیمی خاطرنشان ساخت: بنابراین، پوشش و حجاب ناقص فشارهای فراوانی را بر روح و روان افراد وارد ساخته سبب ناامنی در جامعه فردی و اجتماعی میشود. چنین افرادی همیشه در پی آن هستند تا خود را به گونهای ارائه دهند که افکار و نگاههای آلوده و هوسانگیز را جلب کنند و شخصیت خود را با خواستههای دیگران همگون سازند؛ این خواستهها محدود نیست و وقتی دختران نتوانند خود را مطابق خواستها ارائه دهند، افراد جامعه ثبات روحی و روانی خود را از دست میدهند و امیدها و آرزوها به ناامیدی میگراید.
ارائه الگوی مناسب پوشش برای زنان باعث جلوگیری ازانحرافات اجتماعی در جامعه خواهد شد
وی اظهار داشت: اگر بتوان از لحاظ پوشش، الگوی مناسبی به جامعه ارائه داد، سلطهای آگاهانه به افراد جامعه پیدا خواهیم کرد و جامعه را از بیارادگی و بیاختیاری نجات خواهیم داد. اما با بدحجابی، به افراد جامعه اجازه دادهایم که هرگونه میخواهند، برای پوشش خود تصمیم بگیرند و مدلهای متنوع را جایگزین کنند و دلها را به سمت و سوی انحرافات اجتماعی سوق دهند که در این صورت، اداره و اختیار از افراد جامعه گرفته میشود و جامعهای که از خود ارادهای نداشته باشد، اختلالات روحی و بیماریهای روانی به سراغ آن خواهد آمد و به منجلاب کشیده خواهد شد.
او در پایان گفت: فرزندان سالهای نخستین زندگیشان را در محیط خانه همراه با والدین و دیگر اعضای خانواده هستند؛ هر آنچه را از آنان میبیند الگوبرداری کرده و خصوصیات اخلاقی و عقیدتی را از آنان میآموزد. اینکه مردم در قضاوتهایشان رفتارهای فرزندان را به حساب پدر و مادر آنان میگذارند، ناشی از این واقعیت است. واضح است خانواده در سازندگی یا ویرانی شخصیت جوان و نوجوان نقش اساسی دارد و از محیط خانوادگی است که اوصافی از قبیل زبان گفتاری، آداب معاشرت و ... را میآموزند؛ بنابراین خانواده نقش بسیار اساسی در تربیت فرزندان و آگاهی دادن آنها نسبت به شناخت مؤلفههای امنیت رفتاری و اخلاقی عفاف و حجاب دارد و اگر سلامت روانی این کانون حفظ شود، از بسیاری از ناهنجاریها در جامعه پیشگیری میشود.