کشوری که حکومت در آن وجود نداشته و فرهنگ غارت در آن حاکم باشد و 97 درصد واردات داشته باشد و تنها 3 درصد صادرات، از روی زمین محو می‌شود.

خبرگزاری صدای افغان (آوا) -کابل: بر اساس یافته‌های بانک جهانی، در سال جاری به دلیل کاهش درآمدها و افزایش قیمت مواد خوراکی 7 میلیون نفر به جمعیت زیر خط فقر افغانستان افزوده می‌شود و همچنین در سال 2020 اقتصاد این کشور 7.4 درصد افت خواهد داشت. این در حالی است که وزارت اقتصاد افغانستان این تحقیقات را نمی‌پذیرد و می‌گوید که اقتصاد افغانستان امسال تنها 4 درصد دچار کاهش می‌شود.

از سویی هم، شیمروز خان مسجدی سخنگوی وزارت مالیه، دلیل افت اقتصاد در کشور را شیوع ویروس کرونا دانسته و تاکید می‌کند که با بسته شدن سرحدّات و کاهش عایدات مالیاتی، درآمد دولت نیز کاهش یافته است.

اما به باور کارشناسان؛ رکود اقتصادی، نبود زمینه‌های سرمایه‌گذاری در داخل و فساد در درآمدها بخصوص عایدات گمرکات در افغانستان چیزی تازه نیست.

"سیف الدین سیحون" استاد اقتصاد دانشگاه کابل در مصاحبه با آوا می‌گوید: افغانستان کشوری است که مدام اقتصاد تجارتی داشته و از این طریق نیازمندی‌های مردم رفع شده است.

او تاکید کرد که در طول تاریخ یگانه‌ بخشی که در افغانستان تامین معشیت می‌کند و یا زندگی اقتصادی مردم را به حرکت در می‌آورد تجارت است، و میزان تجارت افغانستان سالانه حد اوسط در بخش واردات نزدیک به 7 ملیارد و در بخش صادرات نیز نزدیک به یک ملیارد دالر می‌رسد.

او دلیل عقب‌ماندگی افغانستان را نبود اقتصاد تولیدی و ریشه‌ای دانسته و تاکید می‌کند که وجوهی که دریافت می‌شود بیشتر از طریق خدمات داخلی مانند خدمات بانکی، رسانه‌ای، ساختمانی، و...که حدود 5 درصد تولیدات ناخالص کشور را تشکیل می‌دهد و همچنین واردات کالاها از بیرون می‌باشد.

به گفته سیحون تولیدات صنعتی افغانستان در حال حاضر به 20 درصد هم نمی‌رسد، با اینکه ادعا می‌شود که افغانستان کشوری زراعتی است و 80 درصد مردم به زراعت اشتغال دارند دروغی بیش نیست بلکه زراعت در حال حاضر تنها 30 درصد تولیدات ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد و مردم نیز کمتر از 40 درصد در کشاورزی مشغول اند.

سیحون تصریح کرد؛ متاسفانه در شرایط کنونی بخش عظیمی از اقتصاد افغانستان را درآمدهای غیرقانونی و غارت‌گرانه جنگی تشکیل می‌دهد، مانند مواد مخدر، پول‌شویی، زمین خوارگی، استفاده سوء از معادن، اخاذی‌ها، قاچاق و فساد.

بر اساس گفته‌های این کارشناس اقتصادی، کشوری که سالانه دو میلیارد دالر رشوت پرداخت کند معلوم است که چنین کشوری بدون ساختار و بدون اقتصاد تعریف‌شده است که در دنیا نمونه ندارد.

او ادامه داد که در افغانستان تفکر اقتصادی دورنما و استراتژیک وجود ندارد، دولت برنامه‌های اقتصادی ندارند، از طرفی هم مردم بینش عقلانی ندارند و فقط برای معشیت و زنده ماندن تلاش می‌کنند و از طرفی هم فرهنگ غارت و دزدی حاکم است، از این جهت مدام در حال عقب‌گرد است.

به گفته سیحون رهبران سیاسی افغانستان همواره چشم به راه کشورهای جهان است که امریکا بیاید کمک کند یا شوروی، اما هیچگاه به خود و ظرفیت‌های داخلی اتکا نکردند.

با اینکه درآمد عمده داخلی افغانستان از طریق عایدات گمرکات تامین می‌شود، اما سیحون می‌گوید عاید گمرکات اگر حیف و میل هم نشود خیلی قابل افتخار نیست، بلکه بدترین نوع درآمد است، زیرا در بسیاری از کشورهای جهان محصولات گمرکی یا معاف است و یا هیچ دریافت نمی‌شود و یا هم کم اخذ می‌شود و تجارت کاملاً آزاد است، اما افغانستان از نبود امکانات و ناگزیری چنگ به گمرک انداخته است که در حقیقت دزدی بیش نیست.

سیحون خاطرنشان کرد که امروز افغانستان در عرصه‌های مختلف ضعف و ناتوانی در جهان کم‌نظیر است، از میان 180 کشور معروض به فساد اول است و در بین 260 کشور جهان نا امن‌ترین کشور و فقیرترین کشور بشمار می‌رود، پس به چه چیز افتخار کنیم؟ در مجموع باید گفت: کشوری که حکومت در آن نباشد و 97 درصد واردات داشته باشد و دو درصد صادرات از روی زمین محو می‌شود.