افزایش تنش‌ها میان امریکا و چین وارد فاز تازه‌ای شده و بعد از ممنوعیت فعالیت کمپانی‌های چینی همچون هوآوی و ZTE در امریکا حالا نوک پیکان حملات دونالد ترامپ، شبکه‌های اجتماعی چینی را نشانه رفته است. مایک پمپئو بتازگی در مصاحبه با فاکس نیوز از ممنوعیت احتمالی فعالیت تیک‌تاک و سایر شبکه‌های اجتماعی چینی در این کشور خبر داد و پس از آن دونالد ترامپ نیز در مصاحبه‌ای جداگانه این گفته‌ها را تأیید کرد.

راه سخت ترامپ برای مسدودسازی
تقابل امریکا و چین که قبلاً بیشتر در عرصه تجاری بود مدتی است که رنگ دیگری گرفته و امریکا به بهانه محافظت از امنیت ملی خود، نیروهای نظامی امریکا را از استفاده از تیک تاک منع کرده است. با توجه به چینی بودن اپلیکیشن تیک تاک، امریکا نگران سوء‌استفاده از اطلاعات کاربران امریکایی توسط دولت چین است.علاوه بر سیاستمداران، بخش خصوصی هم به این موضوع وارد شده که شرکت آمازون یکی از آنهاست.
نیویورک تایمز درتازه‌ترین گزارش خود خبر داد که آمازون در قالب ایمیلی از کارمندانش خواسته است به‌دلیل خطرات امنیتی برای این غول دنیای تجارت الکترونیک، تیک تاک را از گوشی‌هایی که می‌توانند به ایمیل این کمپانی دسترسی داشته باشند، حذف کنند. به‌دنبال این موضوع، کارکنان آمازون در توئیتر ابراز تأسف کردند اما ساعاتی بعد آمازون اعلام کرد که این ایمیل به اشتباه برای کارکنانش ارسال شده است.هرچند بسیاری این ایمیل را نشانه‌ای از عزم جدی امریکا برای مسدودسازی تیک تاک در این کشور می‌دانند اما آیا اصولاً امریکا می‌تواند تیک تاک را فیلتر کند؟ «جنیفر گولبک» یکی از استادان دانشگاه مریلند می‌گوید: امریکا تاکنون هیچ اپلیکیشنی را مسدود نکرده است.
وی افزود: پمپئو مسدودسازی این اپ‌ها را با ممنوعیت فعالیت کمپانی‌های چینی مشابه دانسته اما موضوع به این سادگی هم نیست. برای ایجاد این ممنوعیت، باید هرگونه ارتباط بین سرورها و کاربران در کشور قطع شود که این کار توسط دیوار آتشین چین و در هندوستان و حتی در استرالیا تاکنون انجام شده اما قوانین امریکا در این باره کمی سختگیرانه است و احتمالاً ترامپ با مشکلاتی برای این تصمیم مواجه خواهد شد.
عصبانیت 80میلیون کاربر امریکایی
«تیک تاک» اپلیکیشن چینی ویژه ویدئوهای 15ثانیه‌ای است که طبق گزارش آوریل مؤسسه Sensor Tower، تاکنون بیش از 2میلیارد بار در جهان دانلود شده است. در حال حاضر در بیش از 150کشور دنیا بیش از یک میلیارد کاربر دارد و با 75زبان مختلف هم فعالیت می‌کند. در این شبکه اجتماعی روزانه بیش از یک میلیون ویدئو مورد بازدید قرار می‌گیرد و 83درصد کاربران آن هم ویدئو به اشتراک می‌گذارند. گفتنی است تعداد کاربران فعال ماهانه تیک‌تاک حدود 80 میلیون نفر است و در سه ماهه چهارم 2019 درآمد تیک تاک رشد 300 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است. همچنین در سه ماهه نخست سال‌جاری میلادی، عملکردی بهتر از هر اپلیکیشن دیگری داشته و 315میلیون دانلود جدید به خود اختصاص داده است.
این شبکه اجتماعی، دومین اپلیکیشن محبوب در امریکا به شمار می‌رود و ماهانه80 میلیون کاربر فعال دارد که 60درصد آنها زن و 40درصد هم مرد هستند. گفتنی است در ماه مه امسال تیک تاک 112میلیون بار در جهان دانلود شد که 11میلیون از این تعداد ازآن امریکاست. تاکنون این اپ تنها در ایالات متحده امریکا بیش از 175میلیون بار از اپ استور و گوگل پلی دانلود شده و بیشتر کاربرانش را هم جوانان 13 تا 30ساله تشکیل می‌دهد که روزانه 52دقیقه را در این اپ سپری می‌کنند. این درحالی است که در چین بیشتر کاربران فعال تیک تاک بالای 60سال هستند. همچنین تیک تاک در سال 2020 تنها در امریکا 500میلیون دلار درآمد داشته است.
با توجه به میزان علاقه امریکایی‌ها به این اپلیکیشن، صحبت از ممنوعیت فعالیت آن در این سرزمین، کاربران جوان را بشدت عصبانی کرده و برخی هم در اقدامی تلافی جویانه به اپلیکیشن کمپین انتخابات ریاست جمهوری ترامپ حمله کردند. طبق آمار مؤسسه Sensor Tower در این حمله، کاربران عصبانی 700 پست منفی علیه وی گذاشتند و تنها 26 نفر نظر مثبت داشتند. همچنین تنها یک دقیقه پس از انتشار یک پست تیک تاک درباره ممنوعیت احتمالی این شبکه اجتماعی در امریکا، این پست 17هزار لایک و6هزار کامنت دریافت کرد.
یک کاربر 19ساله با نام «یوری بلاکر» در کالیفرنیا در کامنتی نوشته است اگر ترامپ می‌خواهد با ما بجنگد ما هم آماده جنگ با او هستیم. نوجوان 17ساله‌ای هم نوشته است مسدود شدن تیک تاک به منزله از دست دادن تعداد زیادی از دوستانم است. من 400هزار فالوئر دارم و با فیلتر این اپ، احساس می‌کنم بخشی از وجودم را از دست داده ام.اما این نگرانی فقط برای جوانان نیست و به‌عنوان مثال «نیک آستین» هم که به شغل آشپزی مشغول است، نوشته: من در تیک تاک 7میلیون فالوئر دارم درحالی که تعداد فالوئرهای من در اینستاگرام 3میلیون و در یوتیوب تنها 300هزار نفر است. این موضوع خیلی نگران‌کننده است.یکی دیگر از کاربران نوشت: تیک تاک برای جوانان امریکا در دوران کرونا که مجبور به خانه نشینی هستند ابزاری مهم برای ارتباط با دیگران و نمایش خلاقیت‌هایشان است و فیلتر احتمالی، آنها را مضطرب کرده است.
جایگزین‌های تیک تاک
هرچند هنوز فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی چینی در امریکا یک احتمال است ولی برخی اینفلوئنسرها موضوع را بسیار جدی گرفته و بسرعت به یوتیوب مهاجرت کرده‌اند؛ چراکه معتقدند «تیک تاکرها» هرگز ناپدید نمی‌شوند بلکه پس از ممنوعیت تیک‌تاک مجبورند به یوتیوب قدم بگذارند. ازسوی دیگر بجز یوتیوب، برخی دیگر از شبکه‌های اجتماعی هم فرصت را غنیمت شمرده و بسرعت به‌دنبال عضوگیری هستند تا کاربران تیک تاک را جذب خود کنند. یکی از این اپلیکیشن‌ها Byte، اپلیکیشن ویدئوهای کوتاه است که توسط طراحان Vine ساخته شده و به‌دنبال جذب تیک تاکرهاست. Dubsmash هم اپلیکیشن دیگری است که شباهت بسیاری به تیک‌تاک دارد و تاکنون تعدادی از تیک تاکرها را جذب کرده و البته برخی از کاربران تیک‌تاک هم جذب اسنپ چت شده‌اند.
واکنش تیک تاک درقالب گزارش شفافیت
سخنان مایک پمپئو تنها یک هفته پس از اعلام ممنوعیت فعالیت تیک تاک و 58اپلیکیشن چینی دیگر در هندوستان عنوان شد و البته تیک تاک هم ساکت ننشست. سخنگوی تیک تاک در پاسخ به سخنان پمپئو، به مجله خبری ورج گفت: ازآنجا که تیک تاک در امریکا از محبوبیت بالایی برخوردار است مورد بررسی موشکافانه سیاستمداران امریکایی قرار گرفته است. ما بارها عنوان کرده‌ایم که تاکنون هیچ درخواستی در این زمینه از چین دریافت نکرده‌ایم و درصورت وجود چنین خواسته‌ای نیز هرگز به آن تن نخواهیم داد و اطلاعات کاربرانمان را به هیچ کشوری ارائه نمی‌دهیم چراکه این موضوع مغایر با قوانین و خط مشی و سیاست‌های ماست.
وی به انتشار دومین گزارش شفافیت این شبکه اجتماعی اشاره کرد و یادآور شد:این گزارش اثبات می‌کند که تیک‌تاک به تمام قوانین پایبند است. تیک‌تاک در 6ماه پایانی سال 2019 میلادی بیش از 49میلیون ویدئو متخلف را حذف کرده است. در این گزارش آمده است که این ویدئوها کمتر از یک درصد کل ویدئوهای آپلود شده در شبکه اجتماعی محبوب تیک تاک را تشکیل می‌دهند و مصادیق خشونت، ترویج مسائل جنسی، دعوت به اغتشاش و... هستند.
ترویج رفتارهای پرخطر بویژه توسط کودکان و نوجوانان ازجمله استعمال مواد مخدر، سخنان تنفرآمیز، تبعیض جنسی و نژادی و... هم بخشی دیگر از دلایل حذف این ویدئوها بوده است.همچنین بیش از 16میلیون از ویدئوهای حذف شده ازسوی کاربران هندی آپلود شده بود و بعد از آن ایالت متحده امریکا با 4.6میلیون فیلم حذف شده در رده دوم جای دارد. سخنگوی تیک تاک گفت: جالب اینجاست که در همین دو کشور که بیشترین تخلف در زمینه قوانین شبکه اجتماعی ما دیده می‌شود تیک تاک ممنوع شده یا خبرهایی در این باره به گوش می‌رسد. ما همه تلاش خود را به کار گرفته‌ایم تا در چارچوب قوانین‌مان حرکت کنیم و به هیچ عنوان اجازه ماندگاری ویدئوهای کوتاه متخلف را روی پلتفرم خود نمی‌دهیم. همچنین هرگز با دولت چین داد و ستد اطلاعاتی نداریم و نمی‌دانیم چرا این کشورها تا این حد نسبت به اپلیکیشن ما سختگیری می‌کنند.
تیک تاک همچنین یادآور شده است حذف هیچ یک از این ویدئوها به‌دلیل نقض قوانین کپی رایت یا با فرمان و شکایت هیچ ارگان یا دولت مشخصی انجام نشده که این خود، نشانه استقلال این پلتفرم است. این شبکه اجتماعی در گزارش خود آورده است که در این مدت 45درخواست دولتی عمدتاً از هندوستان برای حذف یک ویدئوی خاص داشته و 1300 شکایت از نقض قوانین کپی رایت هم به این پلتفرم ارسال شده ولی با این موارد موافقت نشده است. همچنین در این گزارش آمده است که تیک تاک هیچ درخواستی ازسوی چین برای حذف ویدئو یا در اختیار قرار دادن اطلاعات کاربران دریافت نکرده است.
سخنگوی تیک تاک افزود: ما تلاش کرده‌ایم تا از کمپانی مادر خود(Bytedance) جدا باشیم و از سوی دیگر در جهت رفع هرگونه شک و تردید، یک مدیرعامل امریکایی انتخاب کرده‌ایم و صدها کارمند حوزه امنیت سایبری و... درامریکا به کار گرفته‌ایم تا امنیت اطلاعات کاربران تضمین شده و تجربه خوبی از حضور در پلتفرم ما داشته باشند. این کمپانی همچنین یادآور شده است که برای 98درصد ویدئوهای حذف شده اصلاً گزارشی داده نشده و حدود 90درصد آنها هم قبل از اینکه بازدیدکننده‌ای داشته باشند با کمک هوش مصنوعی و الگوریتم‌های پلتفرم ما شناسایی و حذف شدند.