نشست علمی پژوهشی "ویژگی‌های جوان از دیدگاه قرآن" از سوی نمایندگی مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان در شهر مقدس قم و انجمن فقه و اصول مدرسه حجتیه، در مجتمع آموزش عالی فقه برگزار شد.

خبرگزاری صدای افغان (آوا) -قم: حجت‌الاسلام والمسلمین موسوی بامیانی کارشناس این نشست در ابتدای سخنان خود گفت در رابطه با موضوع جوان از منظر قرآن، آیه 18 سوره لقمان را محور بحث قرار می‌دهیم که در این آیه لقمان خطاب به فرزندش می‌گوید "وَ لا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَ لا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتالٍ فَخُورٍ...هرگز با بى‏‌اعتنايى از مردم روى مگردان و با غرور بر زمين راه مرو كه خداوند خودپسندِ فخرفروش را دوست ندارد.

موسوی بامیانی با اشاره به این مطلب که اولین سوالی که در رابطه با این آیه مطرح می‌شود این است که خداوند متعال فرموده که انسان نباید از مردم روی‌گردان شود، گفت: برای پاسخ به این سوال مهم چند جواب وجود دارد. یکی به این خاطر که انسان از منظر پروردگار کرامت و شخصیت و حقوق ذاتی دارد. لذا اگر انسان از شخصی روی‌ بگرداند در حقیقت به شخصیت او توهین و جسارت کرده است. لذا بایستی مقام و جایگاه انسان که توسط خداوند متعال کرامت یافته است حفظ شود.

وی ادامه داد: همچنین روایتی هم در این رابطه از رسول گرامی اسلام نیز نقل شده است "الْخَلْقُ عِيَالُ اللَّهِ، فَأَحَبُّ الْخَلْقِ إِلَى اللَّهِ مَنْ نَفَعَ عِيَالَ اللَّهِ، وَ أَدْخَلَ عَلى‏ أَهْلِ بَيْتٍ سُرُوراً". طبق این روایت، همه‌ی انسان‌های عیال خداوند هستند، لذا پشت کردن به دیگری -چه آن شخص بزرگ باشد و یا کوچک، نوجوان باشد یا جوان- اهانت به بنده‌ای است که عیال خداوند بوده و خداوند نمی‌خواهد به او اهانت شود.

این پژوهشگر علوم دینی، در رابطه با چیستیِ رویگردانی از مردم نیز گفت: اینکه لقمان حکیم در آیه فوق به فرزندش می‌گوید که از مردم روی برمگردان، این مسئله را هم به لحاظ منطوقی و هم به لحاظ مفهومی ایه می‌توان مورد بررسی قرار داد.

وی در توضیح لحاظ منطوقی آیه در رابطه با چیستی رویگردانی گفت: بیان اولی آیه رویگردانی فیزیکی است یعنی مبادا به دیگران پشت کنیم. بالاتر از آن رویگردانی فکری است، یعنی افکار و اندیشه‌ی خود را از دیگران جدا مسازیم و همواره آنان را در گوشه‌ای از افکار خودمان جای بدهیم. بالاتر از آن رویگردانی عاطفی است که هم به شخصیت خود فرد و هم به دیگری لطمه می‌زند و آن حلقه وصل عاطفی میان انسان‌ها بریده می‌شود. بالاترین مورد نیز رویگردانی با تمام مراتب وجودی است که یعنی شخص از همه‌ی این جنبه‌ها از فرد یا اجتماع روی بگرداند و انقطاع کلی صورت بگیرد.

موسوی بامیانی در توضیح لحاظ مفهومی آیه‌ فوق در مورد چیستیِ رویگردانی نیز اظهار داشت: از حیث مفهوم که احتمالا مراد اصلی آیه نیز همین باشد باید گفت که آثار این گونه رویگردانی در جامعه مخرب‌تر از قبلی‌ است و به چند طریق قابل تصور می‌باشد.

وی ادامه داد: حالت اول به معنای پرهیز از کشتار و خونریزی بوده و منظور این است که انسان بر اساس آموزه‌های اسلامی تا جای ممکن باید به دنبال صلح باشد مگر برای احقاق حقی و یا مقابله با دشمنان دین و انسانیت. حالت دوم پشت کردن به این مفهوم که نباید از حق و حقوق خود تجاوز کرد و حق دیگران را پایمال نمود. حالت سوم اینکه به طرف مقابل چه فرد باشد و یا اقوام و حتی ملیت و کشور دیگر، ظلم صورت نگیرد. حالت چهارم پشت کردن به دیگران نیز این است که نباید با ظاهر دوستی، شخص دیگری را از دین و مذهب و حق و حقیقت خارج کرد و از او یک شخصیت منفی ساخت. چنین پشت کردنی می‌تواند آثار بسیار بدی بر جامعه‌ بگذارد.

حجت‌الاسلام موسوی بامیانی در پایان سخنان خود در تشریح عوامل و زمینه‌های شکل‌گیری رویگردانی از مردم بخصوص در بین جوانان به صورت فهرست‌وار اشاره نمود و گفت: 1. این تصور که دیگران نیازمند من هستند و من نیازمند دیگران نیستم. 2- این تصور که مردم عادی و ساده چیزی ندارند و لذا به درد من نمی‌خورند و قابل استفاده نیستند. در حالی که رابطه قرآنی بر پایه انفاق و همکاری استوار است نه داد و ستد. 3- دیگران دشمنان من‌اند و به من آسیب می‌رسانند. 4- از من سوء‌استفاده می‌کنند و به من سود نمی‌رسانند. این در حالی است که همه سوء‌استفاده‌گر نیستند. 5- این تصور که دیگران شایستگی هم‌صحبتی با من را ندارند و شأن و جایگاه من برتر از جایگاه آنان است. 6- دیگران با من پیوند و اشتراک ندارند: پیوند خونی، خاکی، دینی، زبانی و فرهنگی. 7- این طرز فکر که در اولویت کاری من روی خوش نشان دادن به مردم نیست. این در حالی است که هیچ کاری به اندازه خدمت به خلق اهمیت ندارد.