امام سجاد(ع) پس از شهادت امام حسین(ع) و یارانش در کربلا، قدم در مسیری پر فراز و نشبب نهاد و آن امام به دلیل تقدیر الهی در این نبرد شرکت نکرد تا ایفاگر نفش مهم و سرنوشت ساز دیگری شود.
 
خبرگزاری صدای افغان(آوا) – کابل: در مراسمی که به مناسبت شهادت امام زین العابدین(ع) از سوی مرکز فعالیت های فرهنگی اجتماعی تبیان در کابل بر گزار شد، سخنرانان نقش امام سجاد(ع ) در زنده نگهداشتن قیام عاشوا  و نجات اسلام از تحریفات را مهم و ارزنده خواندند.
 
خانم جواهر گوهری استاد حوزه علمیه بانوان کابل با اشاره به اهمیت حضور و سخنرانی های امام سجاد پس از حادثه عاشورا به خصوص در مجلس یزید گفت: امام چهارم با سخنرانی و خطبه های آتشین خود  توانست نهضت حق طلبانه سالار شهیدان را از هجوم تحریف نجات بخشد و اینک بعد از گذشت پانزده قرن همچنان این قیام، پر شکوه و جاودانه است.
 
به گفته بانو گوهری، بنی امیه پس از واقعه کربلا، درصدد نابودی و شهادت ائمه معصوم(ع) از جمله امام سجاد(ع) بود که پس از سال‌ها ایشان را به شهادت رساندند.
 
این عضو بخش بانوان مرکز تبیان گفت: حساس‌ترین سخنان امام سجاد(ع) که در طول اقامت ایشان در شام ایراد شد و تحولى عظیم در محیط سیاسى شام و بینش مردم نسبت به دستگاه اموى ایجاد کرد و معادلات یزید را برهم زد و خط مشى او که قصد نابودی و تحریف اسلام اصیل را داشت کاملا تغییر داد، خطبه اى است که آن حضرت در جمع مردم و رجال سیاسى و دینى شام ایراد کرد.
 
این کارشناس علوم اسلامی افزود: این خطبه را باید اوج موفقیت امام سجاد (ع) در رسالت تبلیغ عاشورا و تداوم خط شهیدان کربلا دانست. اگر این خطبه ایراد نشده بود، چه بسا ماهیت نهضت حسینى براى سالیان دراز و یا براى همیشه بر اهل اسلام مخفى مى ماند.
 
خانم گوهری تصریح کرد: امام سجاد علیه السلام به منبر رفته و پس از حمد و ثناى الهى خطبه ‏اى ایراد کرد که همه مردم گریستند و بی‌قرار شدند، سپس خطبه تاریخی خود را خواندند: "...من پسر آن کسى هستم که در کنار پیامبر با دو شمشیر و با دو نیزه مى ‏رزمید و دوبار هجرت و دوبار بیعت کرد و در بدر و حنین با کافران جنگید و به اندازه چشم برهم زدنى به خدا کفر نورزید. من فرزند صالح مؤمنان و وارث انبیا و از بین برنده مشرکان و امیر مسلمانان و فروغ جهادگران و زینت عبادت کنندگان و افتخار گریه کنندگانم، من فرزند بردبارترین بردباران و افضل نمازگزاران از اهل بیت(ع) پیامبر هستم، من پسر آنم که جبرئیل او را تأیید و میکائیل او را یارى کرد، من فرزند آنم که از حرم مسلمانان حمایت فرمود: و با مارقین و ناکثین و قاسطین جنگید و با دشمنانش مبارزه کرد. من فرزند بهترین قریشم، من پسر اولین کسى هستم از مؤمنین که دعوت خدا و پیامبر را پذیرفت، من پسر اول سبقت گیرنده ‏اى در ایمان و شکننده کمر متجاوزان و از میان برنده مشرکانم. من فرزند آنم که به مثابه تیرى از تیرهاى خدا براى منافقان و زبان حکمت عباد خداوند و یارى کننده دین خدا و ولى امر او، و بوستان حکمت خدا و حامل علم الهى بود... او جوانمرد، سخاوتمند، نیکو چهره، جامع خیرها، سید، بزرگوار، ابطحى، راضى به خواست خدا، پیشگام در مشکلات، شکیبا، دائماً روزه ‏دار، پاکیزه از هر آلودگى و بسیار نمازگزار بود. او رشته اصلاب دشمنان خود را از هم گسیخت و شیرازه احزاب کفر را از هم پاشید. او داراى قلبى ثابت و قوى و اراده ‏اى محکم و استوار و عزمى راسخ بود و همانند شیرى شجاع که وقتى نیزه ‏ها در جنگ به هم در مى‏ آمیخت آن‌ها را همانند آسیا خرد و نرم و بسان باد آن‌ها را پراکنده مى ‏ساخت. او شیر حجاز و آقا و بزرگ عراق، مکى و مدنى، خیفى و عقبى، بدرى و احدى، شجرى و مهاجرى بود، که در همه این صحنه‏ها حضور داشت. او سید عرب است و شیر میدان نبرد و وارث دو مشعر، و پدر دو فرزند: حسن و حسین. آرى او، همان او (که این صفات و ویژگیهاى ارزنده مختص اوست) جدم على بن ابى طالب است.
 
به گفته خانم گوهری، حضرت امام سجاد(ع) در دوران پُر از اختناق بنی‏امیه، عهده‌دار امامت و ولایت بودند و با وجود دستگاه مخوف بنی امیه امکان هرگونه فعالیت ارشادی محدود می‌شد، با این حال، امام سجاد(ع) از ارشاد و نشر احکام اسلام فروگذار نکردند و به هر نحوِ ممکن، مسائل اسلامی را بیان می‌کردند. ادعیه آن بزرگوار اغلب در صحیفه‏ سجادیه مشتمل بر ۵۴ دعا جمع آوری شده است. آن بزرگوار همچنین با خرید غلام و تعلیم احکام و معارف اسلامی و سپس آزاد کردن آنها، از حداقل شرایط ممکن برای نشر تعالیم اسلامی بهره می‌جستند.
 
نویسنده‌های اهل تسنن می‌گویند: «زمانی که حضرت از دنیا رفتند، فرزند ایشان و افرادی که ایشان را غسل می‌دانند، بر روی بدن این امام(ع) آثار کبودی دیدند و این کبودی‌ها نشان از این بوده که امام‌سجاد(ع) شب‌ها کیسه‌ای را بر روی دوش خود حاوی موادغذایی، آب و خرما، برای فقرا حمل می‌کردند و دوش آن حضرت(ع) مانند زانوی شتر پینه بسته بود. »
 
امام زین‌العابدین(ع) از خود احادیث بسیاری برجای گذاشته‌اند که اثر جاودانه ایشان همان صحیفه سجادیه است که شامل دعاهایی است که امام(ع) در زمان خود انجام داده‌اند. این کتاب که بعد از قرآن و نهج‌البلاغه بهترین کتاب است را خواهر قرآن می‌نامند.
 
تاریخ دقیق شهادت امام سجاد(ع) مشخص نیست ولی روایت ۱۲ محرم و  ۲۵ محرم سندّیت بیشتری دارد. مدت عمر آن حضرت ۵۷ سال و طول امامت آن بزرگوار حدود ۳۴ سال بوده است.
 
در سال ۹۴ بنا بر مشهور یا ۹۵ هجری قمری، امام زین العابدین علیه السلام با زهری که ولید بن عبدالملک حاکم وقت به آن حضرت دادند به شهادت رسیدند.

این مراسم با تلاوت کلام الله مجید توسط حجت الاسلام والمسلمین یارمحمد رحمتی آغاز و با دعائیه حجت الاسلام والمسلمین علی اوسط بلال پایان یافت.