رئیس‌جمهور غنی سه روز قبل اعلام کرد که برای زمینه‌سازی گفتگوهای مستقیم صلح با طالبان، سه زندانی این گروه را به گونه مشروط از زندان رها می‌کند. اکنون کارشناسان سیاسی می‌گویند که آزادی این زندانیان توسط حکومت نه، بلکه در توافق طالبان با امریکایی‌ها صورت گرفته است.

آقای غنی روز سه‌شنبه ۲۱ عقرب در یک نشست خبری در کابل گفت که در مشورت نزدیک و همه‌جانبه با شرکای بین‌المللی افغانستان و دولت امریکا و برای زمینه‌سازی مذاکرات رو در رو با طالبان که خواستۀ هر افغان است، سه تن از زندانیان طالبان را که در کشورهای بیرون دستگیر شده و از مدتی پیش به این سو در توقیف‌خانه بگرام زیر نظارت دولت افغانستان بودند، آزاد می‌کند.

این اقدام رئیس‌جمهور با واکنش‌هایی در کشور روبرو شد. میررحمان رحمانی؛ رییس مجلس نمایندگان گفته است که رهایی سه عضو کلیدی شبکه حقانی دشوار بوده‌؛ اما این دستاورد حکومت افغانستان را نشان می‌دهد.

کارشناسان سیاسی می‌گویند: حکومت افغانستان، هیچ نقشی در آزادی این افراد نداشته، بلکه بر اساس یک توافق بین طالبان و امریکایی‌ها، انس حقانی و دو زندانی دیگر در قبال رهایی دو استاد دانشگاه امریکایی کابل، آزاد می‌شوند.

وحید مژده آگاه مسایل سیاسی به خبرنگار آوا می‌گوید که آزادی این افراد توسط حکومت افغانستان صورت نگرفته، بلکه در یک توافق، توسط امریکایی‌ها این اقدام انجام شده است.

آقای مژده گفت که در حال حاضر این تبادله به صورت کامل صورت نگرفته و مطابق اطلاعات بدست آمده، این زندانیان طالبان در پایگاه نظامیان امریکایی در قطر نگهداری می‌شود.

این کارشناس سیاسی بیان کرد؛ هیچ گونه توافقی بین طالبان و حکومت در مورد آزادی این زندانیان انجام نشده و طالبان نیز تماسی برای آزادی این افراد، با حکومت نداشته که در نتیجۀ آن گفتگوهای بین‌الافغانی آغاز شود.

او افزود: از نظر طالبان، حکومت افغانستان یک حکومت دست‌نشانده در زمان اشغال محسوب می‌شود و طالبان هرگز حاضر نخواهد شد در شرایط فعلی با آنان مذاکره کنند و حتی با آزادی همه زندانیان طالبان، امیدی به آغاز مذاکرات مستقیم طالبان و حکومت وجود ندارد.

آزادی انس حقانی و دو تن دیگر از اعضای طالبان با واکنش سفارت امریکا نیز روبرو شده، سفیر امریکا در کابل ضمن استقبال از این اقدام حکومت، آن را شجاعانه خوانده و گفته است که "حکومت ایالات متحده امریکا قویا از اقدام شجاعانه رییس‌جمهوری غنی برای رهایی سه زندانی طالبان پشتیبانی می‌کند."

 جان بس سفیر امریکا در کابل گفته است که "این آخرین گام در یک رشته گام‌های شجاعانه از سوی رییس‌جمهور غنی و حکومت افغانستان، برای پاسخ دادن به خواست اکثریت مردم افغانستان، برای صلح است. امیدواریم که طالبان، با حرکت انسان دوستانه رهایی زندانیان، به ویژه زندانیان نیروهای امنیتی افغانستان و گروگان‌های غربی، به این حرکت انسان‌دوستانه پاسخ دهند".

در همین مورد، عزیز استانکزی کارشناس سیاسی به آوا گفت که اختلافات در کشورهایی که دچار جنگ داخلی بودند با تبادله زندانیان منجر به صلح شده است و این اقدام رئیس‌جمهور غنی نیز کشور را به صلح نزدیک‌تر می‌کند.

آقای استانکزی گفت که جنگ داخلی در سریلانکا با آزادی هزاران تن از زندانیان دو طرف حل شد و دولت افغانستان نیز با آزادی این زندانی‌ها و وساطت امریکا و جامعه جهانی می‌تواند زمینه‌ساز ختم جنگ در کشور باشد.

این کارشناس سیاسی بیان کرد؛ در واکنش به آزادی این زندانیان، طالبان باید یک گام مثبت بردارد تا آتش‌بس برقرار شود و زمینه برای کاهش خشونت فراهم شود چون همه مردم ما از این جنگ طولانی به ستوه آمده‌اند.

اما برخی از شهروندان کشور با انتقاد از تصمیم حکومت مبنی بر آزادی زندانیان طالبان می‌گویند که آزادی این زندانیان بی‌حرمتی به خون شهیدانی است که توسط طالبان و شبکه حقانی جان‌شان را از دست داده‌اند.

محمدطیب یکی از شهروندان کشور به آوا گفت که این اقدام حکومت نشان داد که جان دو امریکایی از خون هزاران شهید افغان باارزش‌تر است.

ناجیه انوری سخنگوی وزارت دولت در امور صلح نیز به خبرنگار آوا می‌گوید که دولت از هر اقدامی که باعث کاهش خشونت‌ها در کشور شود، استقبال خواهد کرد.

پیش از این نیز صدیق صدیقی سخنگوی رئیس‌جمهور در توییترش نوشته بود "این تصمیم در روشنایی منافع ملی، مصالح علیای کشور و به خاطر زمینه‌سازی به یک صلح با عزت، ختم جنگ و افغان‌کشی، و به منظور تحکیم و گسترش روابط و هم چنین تداوم همکاری‌های مشترک با همکاران بین‌المللی به ویژه امریکا اتخاذ شده است".

اما ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان در گفتگو با آوا این اقدام حکومت را یک گام مثبت در جهت صلح خواند و گفت که "در کل تبادله زندانیان گام مثبتی برای پیشرفت در روند صلح است، ولی مسئله اساسی ختم اشغال و بعد از آن برگشت به مسایل بین‌الافغانی است."

آمریکا و طالبان حدود دو ماه قبل در آستانه امضای توافقنامه صلح قرار داشتند که حمله خونین طالبان در کابل منجر به کشته شدن ۱۲ نفر به شمول یک سرباز آمریکایی شد. بعد از این حمله دونالد ترامپ مذاکره با طالبان را متوقف و اعلام کرد که مذاکره با طالبان مرده است.