سید الشهدا (ع) به دنبال احیای فرهنگ سیاسی و فرهنگ دین مدارانه و قوانین ناب اسلامی بود

فرهنگی که در هیئت‌ها و عزاداری‌ های ما باید حاکم باشد این است که مردم امام زمان خود را بشناسند.

از تاسوعای حسینی طی مراسم باشکوهی در لیسه عالی عترت با حضور، اساتید، شاگردان و خانواده های آنان تجلیل به عمل آمد.

حجت الاسلام والمسلمین علی اوسط بلال، استاد حوزه علمیه کابل در این مراسم طی سخانی گفت: اهداف قیام امام حسین(ع) احیای اصل "امر به معروف و نهی از منکر"، "اصلاح اجتماعی"، "تشکیل حکومت اسلامی" و "رضایت الهی" بود.
 
امر به معروف و نهی از منکر
اصل «امر به معروف و نهی از منکر» چنان مهم است که اگر در یک جامعه درست اعمال شود، بسیاری از نابسامانی‏ها، سامان پیدا کرده و بسیاری از انحرافات و کج‏روی‏ها، درست خواهند شد.

آقای بلال گفت: اصل «امر به معروف و نهی از منکر» دارای کارکردهای اقتصادی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی می‏باشد. از نظر اسلام، جامعه یک تشکّل نظام‏ مند است که دارای اجزای متعدد مانند جزء سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی می‏باشد. این جامعه در صورتی کارآیی لازم را دارد که اجزای آن وظایف، نقش‏ها و کارکردهای لازم خود را به خوبی ایفا کنند و بخصوص جزیی که از اهمیت و اولویت بیشتری برخوردار است، در کار خود کوتاهی نکند.

این کارشناس علوم دینی افزود: امام حسین(ع) اوج انحراف‏ها و نابسامانی‏ها و پایمال شدن حق در تمام ابعاد و بخصوص در بُعد سیاسی را در حاکمیت یزیدبن معاویه می‏بیند؛ و می‏فرماید: «اَلا ترونَ انَ الحقَّ لا یَعمل به والباطِل لاَ یَتَناهی عَنه لِیرغبَ المؤمنُ فی لِقاءِ اللّهِ مُحقّا»؛ آیا نمی‏بینید که به حق رفتار نمی‏شود و از باطل جلوگیری نمی‏شود؛ پس مؤمن در چنین اوضاعی باید به شهادت در راه خدا تن بدهد.

به گفته بلال، از این فرمایش‏های امام معلوم می‏شود که از وضعیت موجود دلش خون بود. به همین دلیل، فریاد امام بلند بود که حق از همه جا رخت بر بسته و باطل در همه جا حاکم شده است. در این شرایط، راه کار چیست؟ برای حاکمیت حق و براندازی باطل چه راه حلی می‏توان ارائه کرد؟ امام حسین(ع) اصل «امر به معروف و نهی از منکر» را به عنوان بهترین سازوکار و راه حل مطرح می‏کند.

آقای بلال گفت امر به معروف و نهی از منکر دارای دو مرحله است:
- اگر قوانین اسلامی حاکم باشند، ولی شخص حاکم از نظر اخلاقی و اعتقادی فاسد و منحرف باشد، در این صورت، باید اصلاح و نهی از منکر از طریق زبان صورت بگیرد.
- اگر قوانین حکومت نیز به نحوی از اسلام عدول کنند و حاکم نیز فاسق باشد، چنانکه در زمان یزید این‏گونه بود، در این صورت، امر به معروف و نهی از منکر در شکل و قالب «جهاد» و خروج علیه حکومت جائر متبلور می‏شود. به بیان دیگر، در این صورت از باب تکلیف و وظیفه شرعی باید وارد عمل شد، چه کار به نتیجه برسد و یا نرسد. امام حسین(ع) در نهضت خود از هر دو نوع آن استفاده کرد: هم با زبان آن‏ها را موعظه کرد و پس از آنکه فهمید این مرحله کارآیی ندارد، وارد مرحله دوم شد؛ یعنی جنگ و جهاد.
 
 اصلاح اجتماعی
آقای بلال افزود: یکی از اهداف نهضت امام حسین(ع) اصلاح جامعه است. "اصلاح" در اصطلاح دینی و مذهبی، به معنای مبارزه با هرگونه فساد و رفع مفاسد می‏باشد، چه این کار به صورت تدریجی انجام شود و یا به صورت ناگهانی. به بیان دیگر، از نظر دینی، «اصلاح» اعم از انقلاب و رفرم می‏باشد؛ مثلا، نهضت امام حسین(ع) یک انقلاب بود؛ زیرا حرکت امام یک حرکت تدریجی همراه با خشونت بود؛ یعنی جنگ بود و کشته شدن و فدا کردن ده‏ها انسان شریف در راه هدف. ولی در عین حال، این حرکت جنبه اصلاحی داشت: «خرجتُ لِطلبِ الاصلاحِ فی اُمّةِ جدّی.» واژه «اصلاح» بیشتر در جایی به کار می‏رود که انسان، انحراف و کج ‏روی و خلاف مصالح مردم را در جامعه ببیند و بر اساس مسئولیت و نیاز، به اصلاحات و اقدام عملی مبادرت ورزد.

بلال تأکید کرد: خروج امام فقط اعتراض به دستگاه خلافت یزید نبوده است.  امام مفسده، انحراف، نابسامانی و کج ‏روی را در جامعه اسلامی احساس نمود و درصدد اصلاح آن برآمد. از این‏رو، برای جلوگیری از انحراف و مفسده در جامعه دینی، راه خروج و حرکت از مدینه را در پیش گرفته و در یک جمله، این نهضت بزرگ را به راه انداخت. به بیان دیگر، هدف اصلی امام از اصلاح اجتماعی که در این نهضت به طور جدّی مورد توجه آن حضرت قرار داشت، عبارتند از: احیای ارزش‏ها و معیارهای اصیل اسلامی، نفی و محو بدعت‏ها و از بین بردن آفات و آسیب‏های فرهنگی و اجتماعی، زنده کردن شعائر دینی، اقامه حق و عدالت اجتماعی، نابودی استبداد، ظلم و فسق و فجور، اعتلای کلمه توحید، خرافه ‏زدایی از چهره اصیل دین، دیندار نمودن جامعه در عرصه‏های گوناگون و حوزه‏های فکری و عملی.
او گفت: امام حسین(ع) می‏فرمایند: «اِنّی لم اَخرُج اَشَرا و لاَ بَطَرا و لا مُفسدا و لا ظالما و اِنمّا خرجتُ لطلبِ الإصلاحِ فی اُمةِ جدّی (صلی‌الله‌ علیه ‌و ‌آله) اُریدُ اَنَ آمرُ بِالمعروفِ و انهی عَنِ المُنکَر و اَسیرُ بِسیرةِ جدّی و اَبی علی بن ابی طالب»؛ من نه از روی خودخواهی و یا برای خوش‏گذرانی و نه برای فساد و ستمگری از مدینه خارج می‏گردم، بلکه هدف من از این سفر امر به معروف و نهی از منکر و خواسته ‏ام از این حرکت، اصلاح مفاسد امّت جدّم و زنده کردن سنّت و قانون او و راه و رسم پدرم، علی بن‏ ابی‏طالب(ع) است.

امام حسین(ع) به درستی می‏دانست که زمامداران جامعه به فسق و فساد تظاهر می‏کنند.  ارزش‏های معنوی از یاد رفته و رهبران فکری و سیاسی به مفاهیم اخلاقی پایبند نیستند. هیچ معیار و ضابطه‏ای در میان کارگزاران وجود نداشت و ظلم و تبعیض به نهایت خود رسیده بود.  بدعت‏های بسیاری در دین راه پیدا شده‏اند و از مذهب به عنوان وسیله تخدیر مردم و تأمین خواسته‏های حکّام و مفسدان، استفاده می‏شود.  دین ‏مداری و ماده ‏گرایی، قیامت را از یادها برده است.  جلوه‏های فریبنده زندگی پر زرق و برق این دنیا همچون بیماری، دینداران را زمینگیر کرده و آنان را تسلیم پیشامدها نموده و دلیری و رادمردی را از وجود انسان‏های پاک زدوده است. این راه و روش حکومت اموی پیش می‏رفت تا جامعه‏ای که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) تأسیس کرده بود به فنا ببرد و سنّت‏ها و ارزش‏های دینی به فراموشی سپرده شوند.
 
تشکیل حکومت اسلامی
بلال افزود: یکی از اهداف سیاسی امام حسین(ع)، تشکیل حکومت اسلامی بود. امام حسین(ع) همچنان‏ که بر عدم شایستگی یزدید برای خلافت پای می‏فشرد، بر لیاقت و شایستگی خود به امر حکومت و خلافت اصرار داشت، اگرچه این در سطح زمینه‏ سازی و الهام ‏بخشی در جهت تشکیل یک حکومت برای نسل‏های بعدی باشد. با مطالعه تاریخ این نهضت بزرگ، مشخص می‏شود که امام حسین(ع) در هر جا مناسب می‏دید، شایستگی خود را برای تشکیل حکومت اعلام نموده و مردم را به پذیرش حکومت و رهبری عادل دعوت می‏کرد. اینکه گفته شد هدف امام تشکیل حکومت بود، لزوما به این معنا نیست که امام در این حرکت بتواند حکومت تشکیل دهد، بلکه منظور این است که امام یا در شرایط فعلی حکومت تشکیل بدهد و یا اگر نتوانست، در بلندمدت زمینه تشکیل یک حکومت را فراهم کند.

بلال گفت: امام خمینی(ع) در‏باره قیام امام حسین(ع) می‏فرماید: «آن حضرت در فکر اسلام و مسلمین بود به خاطر اینکه اسلام در آینده و در نتیجه جهاد مقدّس و فداکاری او در میان انسان‏ها نشر پیدا کند و نظام سیاسی و نظام اجتماعی آن در جامعه ما برقرار شود، مخالفت نمود، مبارزه کرد و فداکاری»
بلال افزود: هر چند امام حسین (ع) موفق به تشکیل حکومت اسلامی نشد اما با تقدیم خونش  سعی کرد دین جدش را از بدعت‌ها نجات دهد چرا که کسانی بر مسند حضرت رسول (ص) نشسته‌ بودند که هرگز صلاحیت این کار را نداشتند. سید الشهدا (ع) به دنبال احیای فرهنگ سیاسی و فرهنگ دین مدارانه و قوانین ناب اسلامی بود و هر آنچه داشت از مال، خانه، زن و بچه، وجهه اجتماعی و سیاسی و... در دست گرفت و به میدان آمد و همه  را برای احیای دین اسلام تقدیم کرد.
 
رضایت الهی
یکی از اهداف بسیار مهم امام حسین(ع) رضایت و خشنودی خداوند تبارک و تعالی بود؛ امام قطع‏نظر از همه اهداف دیگر، و با توجه به انحرافی که در سطح کلان در احکام و قوانین اسلامی پدید آمده بود و جامعه اسلامی از راه درست و مستقیم به بی‏راهه کشیده شده بود، رضایت خداوند را در این می‏دانست که یک نهضت عظیم و بزرگ راه بیندازد. به بیان دیگر، امام وظیفه خود می‏دانست که در وضعیت موجود و شرایط حاکم دست به اقدامی بزند که رضایت و خشنودی خداوند تبارک و تعالی در آن قرار دارد. امام حسین(ع) در این‏باره می‏فرماید: «لا محیصَ عنِ یومِ خُطَّ بالقلمِ رضااللّه رضانا اهلُ البیت؛ از پیش آمدی که با قلم قضا مقرّر شده، راه گریزی نیست. بر آنچه خداوند خوشنود شود ما نیز راضی هستیم.»

آنچه به عنوان یک حقیقت انکارناپذیر در نهضت امام حسین(ع) از آغاز تا پایان کاملا محسوس است اینکه بر تک تک اقدامات عاشورائیان، به ویژه بر شخص امام، خداوند و رضایت او حاکم است؛ یعنی هدف و معیار برای تمامی رفتارها، کردارها و گفتارهای آن‏ها رضایت و خشنودی خداوند است: اگر امام با یزید بیعت نمی‏کند، برای رضایت خداوند است.  اگر او در کنگره جهانی حج، به عنوان بزرگ‏ترین پایگاه اطلاع‏رسانی شرکت می‏کند، برای رضایت خداوند است.  اگر او مراسم حج را ناتمام می‏گذارد و به سوی کربلا حرکت می‏کند، برای رضایت خداوند است.  اگر از سپاهیان حرّ با نان و آب پذیرایی می‏کند و از ضعف عمومی آن‏ها برای حمله استفاده نمی‏کند، برای رضایت خداوند است.  اگر پس از شهادت مسلم و هانی، تمامی اطرافیان خود را در بازگشت آزاد می‏گذارد و هیچ‏گونه فشار و جبری بر آنان اعمال نمی‏کند، برای رضایت خداوند است.  اگر کسانی را برای کمک دعوت می‏کند و یا برای آنان نامه می‏نویسد، برای خوشنودی خداوند است.  اگر در روز عاشورا بر مصیبت شهادت اکبر، قاسم، عبّاس، عون و سایر یاران و سرانجام، شهادت مظلومانه طفل شیرخوارش، صبر می‏کند برای رضای خداست.

استاد حوزه علمیه کابل افزود: امام حسین(ع) آن‏ گاه که صورت به خون آغشته خود را بر روی خاک گذاشت، عرض کرد: «بسمِ اللّه و بِاللّه و فی سبیلِ اللّه و علی مِلّةِ رسولِ اللّه»؛49 با نام و یاد خدا و با کمک خدا و در راه خدا و شریعت رسول خدا، هدفش خدا و رضایت او بود.

آقای بلال در پایان خاطرنشان کرد: مهمترین درس و فرهنگ عاشورا درس استقامت، مبارزه و جهاد در برابر ظلم و بدرفتاری است. امام حسین (ع) برای احیای دین رسول‌الله قیام کردند که ما باید آن فرهنگ را در سطح زندگی و روش و منش خود داشته باشیم. در عاشورا خیمه‌های دعا و نیایش بر پا است اما در کنار آن باید برحوزه عقل نیز تاکید کنیم و از طریق مباحث عاطفی و احساسی بتوانیم یاری‌گر و احیاگر  فرهنگ عاشورا باشیم. فرهنگی که در هیئت‌ها و عزاداری‌های ما باید حاکم باشد این است که مردم امام زمان خود را بشناسند. دلیل قیام امام حسین (ع) باید برای جامعه منتظران معرفی شود و مردم بدانند که در لوای ولایت حجت خدا بودن یعنی این که هر آنچه که داریم را در راه ولی خدا بدهیم.

گفتنی است که این مراسم باشکوه با تلاوت کلام الله مجید توسط قاری نورعلی امامی آغاز و با مداحی و نوحه خوانی قاری کاظم گلمحمدی، نوحه خوانی و مناقب خوانی اساتید و شاگردان لیسه ادامه و با دعائیه حجت الاسلام والمسلمین سجاد عباسی پایان یافت.