نشست‌گفتمان علمی‌پژوهشی جستجوی راه تعالی تحت عنوان "جایگاه و نقش پدر در خانواده از دیدگاه آیات و روایات" با حضور جمعی از اهالی حوزه و دانشگاه در شهر مقدس قم برگزار شد.

به گزارش خبرگزاری صدای افغان (آوا)، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مقدادیان عضو هیئت علمی دانشگاه اهل بیت علیهم‌السلام و کارشناس این گفتمان، با بیان اینکه پدر در خانواده از سه طریق اصلی اثرگذاری خواهد داشت گفت: اولین تاثیر پدر بر خانواده، به صورت گفتاری است. نحوه و قالب سخن گفتن پدر با فرزندان و همسر خود از اهمیت فراوانی برخوردار است. به عنوان نمونه، در داستان دختران حضرت شعیب (ع)،‌ زمانی که آنها بر خلاف اوقات دیگر زودتر به خانه برمی‌گردند، پدرشان با برقراری گفتگویی همراه دختران خود به حقیقت ماجرا پی می‌برد. در این روایت قرآنی، سخن گفتن پدر خانواده با اولاد خود به ویژه آنکه آنها دختر نیز بودند الگوی رفتاری مناسبی برای انسان‌ها می‌باشد.

وی در رابطه با اهمیت به کارگیری صحیح قالب‌های گفتاری، همچنین به حدیث کسا اشاره کرده و گفت: در حدیث کسا، نوع خطاب حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها نسبت به حضرت امام حسن (ع) که بزرگتر از امام حسین (ع) بودند فرق می‌کند. بنابراین این دو نمونه‌ی قرآنی و روایی، بر اهمیت نحوه صحیح گفتار تاکید می‌کنند.

دکتر مقدادیان در مورد تاثیر دوم پدر در خانواده، به جنبه‌ی رفتاری وی اشاره کرده و گفت: هرچند تاثیر گفتاری دارای اهمیت است ولی اثرگذاری محدودی دارد، اما پدر خانواده می‌تواند با رفتار صحیح خود اثرگذاری مناسب‌تری بر تربیت اعضای خانواده‌اش داشته باشد.

موصوف با اشاره به عبارت مشهور "الولد سرّ ابیه" ابراز داشت: طبق این روایت، فرزند راز پدر خود می‌باشد به این معنا که حتی اندیشه‌های درونی پدر نیز به صورت ناخودآگاه در وجود فرزند شکل خواهد گرفت.

وی افزود: بنابراین سه‌گانه‌ی گفتار، رفتار و سرّ از سه‌گانه‌های مهم اثرگذار پدر خانواده در تربیت فرزندان می‌باشند.



این کارشناس مسایل دینی همچنین گفت: در روایات دوره‌ی تربیتی اولاد به سه دوره‌ی هفت ساله تقسیم شده است. که طبق آن، باید در هفت سال ابتدایی زندگی کودک، وی را در محدوده‌ی معین‌شده‌ای به حال خودش رها کرد تا هر چه دلش می‌خواهد در آن محدوده‌ی مشخص‌شده انجام بدهد.

دکتر مقدادیان در مورد شاخصه‌ی مهم هفت سال دوم زندگی فرزندان ابراز داشت: در این دوره،‌ قصه‌گویی و معرفی اسطوره و یک ابرمرد به فرزندان بسیار ضروری است؛ چرا که انسان‌ها در این محدوده‌ی سنی احتیاج به یک اسطوره و الگوی ناب دارند و اگر ما از جامعه‌ی دینی‌مان الگوهای مناسبی به آنها معرفی نکنیم قطعا رسانه‌های غربی این وظیفه را انجام خواهند داد. وی افزود: متاسفانه اسطوره‌ بودن ائمه‌ی معصومین علیهم‌السلام فراموش شده که باید تبیین شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه اهل بیت (ع) در رابطه با هفت سال سوم زندگی فرزندان نیز گفت: این دوره‌ی هفت ساله دوره‌ی مشورت‌گیری از آنهاست. اگر بخواهیم که جوانان ما مسئولیت‌پذیر تربیت شوند باید در این دوره از زندگی‌شان به عنوان مشاور در زندگی پدر نقش فعالی به آنها داده شود.

موصوف همچنین تصریح کرد: سه‌گانه‌ی واجب دیگری نیز وجود دارد که هر پدری موظف است زمینه‌ی یادگیری و فهم آنها را برای فرزندان خود فراهم کند. این سه‌گانه عبارت‌اند از اعتقادات، اخلاقیات و احکام الهی.

حجت‌الاسلام والمسلمین مقدادیان در مورد وظیفه‌ی فرزندان در قبال والدین خود، اظهار داشت: اولا فرزندان بدانند هیچ‌وقت نمی‌توانند به طور کامل وظیفه‌‌شان را در قبال والدین خود انجام دهند. همچنین مسئله‌ی بعدی این است که باید بدانند احترام به مادر به مراتب واجب‌تر از احترام به پدر است.

وی ادامه داد: فرزندان نباید صدای خود را از صدای والدین خود بالاتر ببرند. در مورد قالب گفتاری نیز قرآن کریم می‌فرماید "ولاتقل لهما اف". امام صادق علیه‌السلام فرموده‌اند که اگر عبارت ساده‌تری از اف دال بر بی‌احترامی وجود داشت خداوند آن را در قرآن می‌آورد. قرآن کریم در اکثر مواردی که در مورد ایمان و عدم اطاعت از شرک سخن می‌گوید در کنار آن به لزوم احترام به والدین نیز اشاره می‌کند. ما می‌بینیم که حضرت یوسف ع به دلیل تاخیر چندلحظه‌ای در پیاده‌شدن از مرکب در مقابل پدرش، نبوت از نسل او برداشته شد. همچنین در روایتی تاریخی داریم که شخصی پدرش به حضرت علی ع توهین کرد و آن شخص به سبب این توهین پدرش را کشت. حضرت علی ع در مورد وی فرمود که عمرش کوتاه خواهد شد.

دکتر مقدادیان در پاسخ به این سوال که در برخی مسایل خانوادگی،‌ اختیارات خاصی مثل اذن ازدواج فرزند و امثال آن به پدر خانواده داده شده و آیا این مسئله با اصل عدالت منافات دارد یا خیر، اظهار داشت: در این مسایل در حقیقت، مسئولیت بیشتری به پدر داده شده و نه احترام و یا حق بیشتر. حق حضانت فرزند را به پدر سپردن یعنی اینکه خرج و هزینه‌های فرزند بر عهده‌ی پدر باشد. لذا به طور کلی می‌توان گفت در این گونه مسایل، خداوند متعال مصلحت فرزند را لحاظ کرده است.

این کارشناس مسایل تربیتی، با اشاره به اصطلاحی در روانشناسی با عنوان دوگانگی تربیتی، بیان کرد: در مسئله تربیت فرزندان، ضرر دوگانگی تربیتی از تربیت غلط برتر است. والدین نباید به هیچ عنوان فرزند خود را دچار دوگانگی تربیتی کنند. به عنوان مثال مادر کاری نکند که پدر از چشم فرزند بیفتد و یا پدر کاری نکند که مادر از چشم فرزند بیفتد.

حجت‌الاسلام والمسلمین مقدادیان در پایان سخنان خود، یکی از اقدامات ارزشمند بزرگان را نامه نوشتن برای فرزندان و اهل خانواده‌شان عنوان کرد و گفت: در حقیقت نامه نوشتن یک نماد می‌باشد و اهمیت مسئله در این است که این پیام به فرزندان رسانیده شود که من به عنوان پدر خانواده برای شما ارزش قائل هستم.