نظام جمهوری اسلامی ایران در حال گذر از 40 سالگی خود است و کماکان با اقتدار و با اصرار بر اهداف اولیه خود به پیش می‌رود. در واقع چهل سالگی مرحله تکامل و تعالی است و جای آن دارد که اهل نظر و  بحث به صورت منصفانه و بدون تعصب، دستاوردها و کاستی های موجود را به بوته نقد و نظر بگذارند تا هم مسئولان به دلیل حسن نیت منتقدان، گوش های خود را برای شنیدن نقدها بهتر از قبل باز کنند و هم این که با تبیین دستاوردها بدون اغراق و شعار گرایی، ضمن افزایش سطح امید به آینده، امید به رفع نقایص را در مردم افزایش دهند و فرصت هرگونه عملیات روانی را از دشمن برای ایجاد یاس سلب کنیم.
برای اینکه بتوانیم به درستی روند موجود در 40 سال گذشته را ارزیابی کنیم، باید ویژگی های جدید بعد از انقلاب را مرور کوتاهی داشته باشیم.
اولین روزهای انقلاب، جمهوری اسلامی مواجه با سهم خواهی های غیرقانونی و غیر متعارف از سوی گروه‌های مختلف بود که نتیجه آن استقامت بر اهداف بزرگ انقلاب از سوی مردم به رهبری حضرت امام(ره)و افزایش ناامنی داخلی و ترورهای کور از ناحیه معاندان و کوردلان بود که بسیاری از شخصیت های خوش فکر و چهره‌های خدوم انقلاب را که می توانستند از مدیران و برنامه‌ریزان بزرگ انقلاب باشند، از مردم جدا کردند، ولیکن با هدایت‌های معمار کبیر انقلاب و حمایت یکپارچه ملت انقلابی، دشمنان نظام راه به جایی نبردند و موجب شد تا ضمن پاک سازی نیروهای ناخالص، دولت و ملت ایران مقاوم تر شود.
دومین تهدید بزرگ، جنگ تحمیلی و ناجوانمردانه رژیم بعث عراق با همکاری نظام سلطه و رژیم های مرتجع منطقه برخلاف تمام مقررات بین المللی به ایران اسلامی بود.
هنوز نهادهای انقلابی سازمان کامل خود را پیدا نکرده بودند و نظامات دوران ستم شاهی نیز فروریخته بود و یا سازمان مناسبی نداشت که دنیای استکبار با عاملیت یک دیکتاتور خود شیفته به نام صدام، تمامیت ارضی و کیان ملت ایران را مورد تهدید و تهاجم قرار داد که طبیعتاً دفع این شر بزرگ نیازمند بسیج تمامی امکانات کشور در دفاع و جهاد بود. که این مهم با سلحشوری بسیج ملت ایران، ارتش قهرمان و سپاهیان دلیر سامان یافت و یکی از بزرگترین تهدیدات صد ساله اخیر ملت ایران دفع شد.
سومین مواجهه بزرگ انقلاب که از همان روزهای اول نیز قابل پیش‌بینی بود، اتحاد استعمار مدرن، نظام‌های استکباری و رژیم های خود فروخته برای سرکوب و ناکام گذاشتن شعار استقلال خواهی و پیشرفت ملت ایران بود تا از تسری آن به سایر ملت های منطقه و آزادیخواه جهان جلوگیری نمایند. این هجمه ها پیوسته در جریان بوده و خود را به انحاء مختلف از قبیل تحریم اقتصادی، تحریم علمی، تهاجم فرهنگی و جنگ نرم نشان داده است که به رهبری حکیم بزرگ انقلاب و مقاومت هوشیارانه ملت و کارگزاران ایران اسلامی به تناسب پاسخ گفته شده و همچنان با آن درگیر هستیم.
حال با توجه به وقایع و شرایط، به صورت کلی می‌توان کارنامه انقلاب اسلامی را از بعد داخلی و خارجی و با نگاه به وظایف و عملکرد مردم و مسئولین مورد ارزیابی قرار داد که هر کدام نیاز به بحثی مستقل دارد.
در یک نگاه کلی به حوزه داخلی با توجه به شرایطی که بدان اشاره شد، جمعیت کشور به بیش از دو برابر اول انقلاب رسیده است، لذا چنانچه بخواهیم تنها امکانات و زیرساخت های موجود را که در کشور پاسخگوی جمعیت امروز جامعه است، به صورت ساده محاسبه کنیم، نشان از رشد بیش از دو برابری در همه زمینه ما دارد. که البته رشد و توسعه در بعضی از زمینه ها غیر قابل قیاس است و این در شرایطی است که به هیچ عنوان سطح زندگی و میزان امکانات و رفاه عمومی قابل مقایسه با سال های اول انقلاب و یا قبل از انقلاب نیست و حتماً افراد متخصصی که هر دو زمان را درک کرده اند، تصدیق می کنند و موضوعی قابل مطالعه و ارزیابی است و اگر بخواهیم به صورت جزئی به مصادیق اشاره کنیم، خارج از حوصله این بحث و خوانندگان خواهد بود.
اما اینکه چرا با وجود این رشد امکانات زندگی و افزایش رفاه عمومی، احساس عمومی به همان میزان آن را درک نمی کند، از دو جهت قابل تامل است. اول اینکه تمامی منتقدین و رسانه های معاند مترصد کوچکترین فرصتی هستند تا ضمن افزایش سطح مطالبات مردم، ضعف ها را به شکل برجسته و به صورت مستمر در منظر دیدگان مردم قرار دهند و در این راستا از هیچ تلاشی فروگذار نکرده اند و گاهی از داخل کشور هم ناخواسته بعضی ها در این مسیر حرکت کرده اند. لذا واقعیت امر این است که مردم ما طی سالهای متمادی، به خصوص در ده ساله اخیر فقط کمبودها را دیده و شنیده اند و دعواهای جناحی و  سیاسی بین گروهها و احزاب نیز برای مقصر نشان دادن طرف مقابل بر هیزم این آتش که در واقع یک عملیات روانی طولانی مدت و مستمر علیه جمهوری اسلامی بوده است، افزوده و کماکان می افزاید و باعث می شود دستاوردهای بزرگ دولت و ملت ایران کمتر مورد توجه قرار گیرد.
دومین مسئله ناشی از آسیب ها و ناتوانی در پیاده سازی عدالت اجتماعی و بهره مندی درست از پیشرفت ها و دستاوردهای کشور بوده است. واقعیت این است که تمامی مسئولین دلسوز نظام و مردم از عدم تحقق عدالت اجتماعی در کشور ابراز نارضایتی می کنند و این مسئله امر پوشیده ای نیست، اما آنچه مهم است و بارها رهبر معظم انقلاب نیز تاکید داشته اند، جمهوری اسلامی خود را متعهد تر از قبل در این حوزه می‌داند  و باید با همدلی و همکاری صمیمانه ملت و دولت، مسیر تحقق عدالت اجتماعی در کشور تا رسیدن به اهداف نهایی هموار گردد.
دومین سطحی که امکان بررسی عملکرد نظام جمهوری اسلامی را به آسانی میسر می سازد، بررسی مسایل منطقه ای و بین المللی و جایگاه منطقه ای و جهانی ایران اسلامی است.
امروز بر کسی پوشیده نیست که ایران اسلامی با انواع تهدیدات و توطئه های منطقه ای و جهانی روبرو است ولیکن کماکان بر حرکت و حضور قدرتمند خود در منطقه و جهان با نگاه به احترام متقابل و پیگیری آرمان های عدالت خواهانه خود ادامه می‌دهد و با وجود اتحاد تمامی دنیای غرب در برابر مواضع حق طلبانه ملت ایران، کوچکترین عقب‌نشینی از اصول خود نکرده است.
این امر نشان می دهد که قدرت و جایگاه بین المللی کشور به یک امر پذیرفته شده تبدیل شده است، چرا که در طی 40 سال گذشته انواع و اقسام فشارهای روانی و اقتصادی خللی در اراده ملت و رهبری ایران در ادامه مسیر پر افتخار استقلال و آزادی وارد نکرده و عرصه های مختلف علمی، فرهنگی، دفاعی و حتی اقتصادی را فتح کرده است. این مساله جایگاه ملت ایران را در افکار عمومی جهان به عنوان یک ملت بزرگ، مستقل، حق طلب و قدرتمند به صورت بارزی ارتقاء داده است.
انقلاب اسلامی با وجود همه فشارها و توطئه‌ها، زنده است و کماکان با اقتدار به مسیر پیشرفت و افتخار خود ادامه می‌دهد و این در سنجه کمبودها و پیشرفت ها، نشان از سنگینی کفه عملکرد مثبت و رضایت‌بخش با لحاظ شرایط 40 سال گذشته دارد، اما این به معنای غفلت از پیشرفت، بهبود مدیریت امور کشور وتسهیل معیشت مردم نیست، بلکه انتظار مردم ایران در 40 سالگی انقلاب بیشتر از اوایل و در دوران جوانی و نوجوانی انقلاب شده است، چرا که امروز ملت ایران با یک نظام بالغ و تکامل یافته مواجه هستند که توانسته است از عهده بزرگترین مشکلات و تهدیدها برآید. و این نتیجه کار مردم و مسئولین است و نمی توان یکی را دید و یکی را نه، پس شایسته است تا در چهل سالگی انقلاب کارکردها و وظایف هر دو را مورد بررسی و اهداف آن را ترسیم کنیم.
اما آنچه در این بین برای تحقق کامل اهداف انقلاب اسلامی یک پیش  نیاز است، ایجاد و حفظ نشاط و امیدواری در کشور و غلبه بر یأس آفرینی فزاینده رسانه‌های بیگانه است. نشان دادن اراده خدمت و قدرت برای پیشرفت، تحقق اهداف، ترمیم کاستی ها و قرار گرفتن در مسیر خود اصلاحی و خدمت صادقانه می تواند فضای کشور را به سوی همدلی بیشتر و بسیج همگانی برای حل مشکلات موجود بکند و با نقد و بررسی منصفانه و همت امت و کارگزاران نظام جامه تحقق آرمان ها به تن جامعه بزرگ ایران اسلامی بپوشاند.
 
نویسنده:
دکتر داود عامری دبیر کل مجمع جهانی صلح اسلامی