از حدود یک سال قبل تلاش های وسیعی برای مذاکره با طالبان و کشاندن آنها به میز مذاکره، از سوی کشورهای منطقه و ایالات متحده آمریکا روی دست گرفته شده است. زلمی خلیل زاد نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در ماه های اخیر سفرهای متعددی را به کشورهای منطقه و افغانستان داشته است تا طالبان را به میز مذاکره بکشاند، اما این گروه تاکنون مذاکره مستقیم با حکومت افغانستان را نپذیرفته است.
وزارت امور خارجه آمریکا روز گذشته از آغاز سفرهای جدید آقای خلیل زاد به کشورهای منطقه و افغانستان خبر داده است. در بیانیه وزرات امور خارجه این کشور آمده است که این سفر برای چهارده روز از تاریخ ۸ آغاز و تا ۲۱ ماه جنوری ادامه خواهد داشت.
قرار است آقای خلیل زاد به کشورهای هند، چین، پاکستان و افغانستان سفر داشته باشد و با مقام های این کشورها در مورد برقراری صلح افغانستان بحث و تبادل نظر کند. این تلاش ها برای برقراری صلح در افغانستان در حالی صورت می گیرد که گروه طالبان توانسته است در سال های اخیر مناطق بیشتری را به کنترل خود درآورد.
جاوید کوهستانی کارشناس مسایل سیاسی در همین رابطه و با اشاره به تلاش های زلمی خلیل زاد برای صلح افغانستان می گوید که وضعیت فعلی افغانستان و نگرانی های کشورهای منطقه، این ضرورت را ایجاد می کند که باید گفتگوهای صلح صورت بگیرد و به جنگ طولانی در افغانستان خاتمه داده شود.
آقای کوهستانی می گوید که نگرانی های کشورهای همسایه و منطقه و تلاش ها برای ساختن فضای اعتماد بسیار مهم است و باید در مدت معین این موضوع مورد بحث قرار گیرد تا زمینه برقراری صلح در کشور مهیا شود.
از سویی نیز جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در یک گفتگوی تلویزیونی در هند گفته است که غیر ممکن خواهد بود که طالبان در آینده افغانستان هیچ نقشی نداشته باشد، اما وی اضافه کرده است «فکر میکنم هیچ کس در منطقه، دولتی تحت سلطه طالبان را به نفع امنیت منطقه نمیداند. فکر کنم در این زمینه تقریبا یک اتفاق نظر وجود دارد.»
آقای کوهستانی با اشاره به اظهارات جواد ظریف وزیر خارجه ایران می گوید که طالبان برای قدرت می جنگند و اگر این گروه شامل قدرت نشوند به این معناست جنگ افغانستان پایان نمی یابد. او اضافه کرد که اگر قرار است جنگ افغانستان ختم شود، باید کسانی که برای قدرت یا منافعی می جنگند در قدرت سهیم شوند و در آینده سیاسی سهیم شوند.
آقای کوهستانی می گوید دولت افغانستان ظرفیت پایان جنگ را ندارد و آمریکایی ها نیز گفته اند که جنگ افغانستان از طریق نظامی ختم نمی شود و بهترین گزینه برای ختم جنگ افغانستان، این است که مشارکت قدرت صورت بگیرد و طالبان نیز در قدرت سهیم شوند و در غیر این صورت، جنگ در کشور ادامه خواهد یافت.
او می گوید که یکی از راه حل های پایان جنگ در افغانستان این است که باید طالبان با حکومت و کشورهایی حامی افغانستان به گفتگو بپردازند و طرفین بر موضوعاتی مانند تعدیل قانون اساسی و مشارکت طالبان در قدرت با یکدیگر به توافق برسند.
آقای کوهستانی معتقد است که نحوه ی برقراری قدرت سیاسی فعلی برای بسیاری ها قابل قبول نیست و قانون اساسی افغانستان نیز نیاز به تعدیل دارد، بسیاری از مواردی که در قانون اساسی فعلی گنجانده شده در سال های اخیر استفاده ابزاری شده است و هیچ چیزی بالاتر از صلح و امنیت برای مردم افغانستان نیست.
در همین حال عتیق الله امرخیل؛ کارشناس مسایل سیاسی نیز در این مورد می گوید که جنگ فعلی در افغانستان از خارج از کشور رهبری می شود، یعنی تمویل و تجهیز طالبان از سوی برخی از کشورهای دیگر صورت می گیرد.
این کارشناس مسایل سیاسی می گوید که سفرهای آقای خلیل زاد به کشورهای منطقه تاثیری عمده ای بر روند صلح افغانستان دارد و تنها راهی که امکان برقراری صلح در افغانستان را ایجاد می کند یک اجماع منطقه ای است. آقای امرخیل می گوید که افغانستان به تنهایی نمی تواند بر کشورهایی که در امور داخلی افغانستان مداخله می کنند، فشار وارد کند تا دست از مداخله در امور کشور دست بردارند.
سفرهای آقای خلیل زاد به افغانستان، پاکستان، هند و چین در حالی صورت میگیرد که او چندین بار با نمایندگان طالبان در مورد صلح افغانستان دیدار و گفتگو کرده است.
آمریکا در طولانی ترین جنگ خود تاکنون میلیاردها دالر هزینه کرده است، اما تاکنون موفق به شکست طالبان نشده است. شبه نظامیان طالبان در سال های اخیر موفق شده اند مناطقی بیشتری در کنترل خویش بگیرند.
این گروه پیش از این بارها مذاکره مستقیم با حکومت افغانستان را رد کرده است. در همین حال داکتر عبدالله رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی روز گذشته (چهارشنبه ۱۹ جدی) در مراسمی در کابل گفت که هیچ تغییری در موقف طالبان نیامده تا به میز مذاکره حاضر شوند. آقای عبدالله همچنین گفته است که تاکنون در موقف طالبان تغییری ایجاد نشده و اگر تغییر بیاید ما در هر مورد استقبال میکنیم.