تشکیل اتاق فکر در سفارت کبری ج.ا.افغانستان در تهران، عذرخواهی از مهاجرین بابت عدم خدمت‌رسانی مطلوب، آخرین خبرها از طرح خروج و مراجعت مهاجرین به افغانستان، مشکلات محصلین المصطفی در بخش پاسپورت ماشین‌خوان
تلاش‌ها برای انعکاس مشکلات مهاجرین به مسئولان داخل، تسهیلات در نظر گرفته شده برای کسبه‌کاران مهاجر در شهر قم، تحصیل کودکان مهاجر و کلاس‌های سوادآموزی برای بزرگسالان، درخواست از دانشجویان برای ارتباط بیشتر با اداره امور اتباع و...در گفتمان "مهاجرت؛ استفاده از فرصت‌ها، رفع چالش‌ها" در دفتر تبیان در شهر قم با حضور رئیس نمایندگی امور مهاجرین در سفارت کبری ج.ا.افغانستان و مدیر کل امور اتباع و مهاجرین خارجی ولایت قم مورد بررسی قرار گرفت.

نشست‌گفتمان علمی‌پژوهشی تحت عنوان "مهاجرت؛ استفاده از فرصت‌ها، رفع چالش‌ها" در مرکز فعالیت‌های فرهنگی‌اجتماعی تبیان در شهر مقدس قم برگزار گردید.

به گزارش خبرگزاری صدای افغان (آوا)، آقای سیدابراهیم حجازی رئیس نمایندگی امور مهاجرین سفارت کبری ج.ا.افغانستان در تهران و آقای مهدی رمضان‌پناهی مدیر کل امور اتباع و مهاجرین خارجی ولایت قم به عنوان کارشناس در این گفتمان حضور داشتند.

آقای سیدعباس حسینی مجری برنامه پس از بیان مقدماتی در مورد پدیده مهاجرت و تاثیرپذیری آن از شرایط جهانی و دو کشور میزبان و میهمان، به بخشی از مشکلات مهاجرین افغانستانی در ایران پرداخته و گفت: ما می‌خواهیم در یک بخش گفتمان امروز شرایط جدید به وجودآمده را به بررسی بگیریم، مولفه‌ها و دلایل آن را بازگو کنیم و از سوی دیگر، راهکارهای دولت افغانستان و هم‌چنین جمهوری اسلامی ایران را برای حل مشکلات مهاجرین جویا شویم. در بخش دیگر گفتمان امروز نیز می‌خواهیم نگاهی به چالش‌هایی که مهاجرین افغانستانی در گذشته داشته و امروز به فرصت‌های بی‌بدیلی تبدیل شده‌اند، صحبت کنیم.
 
آقای سیدابراهیم حجازی در آغاز گفتمان بیان داشت: هر چند دولت افغانستان همیشه دغدغه‌ی وضعیت مهاجرین را داشته‌است اما مشکلات و چالش‌های وزارت امور مهاجرین از زمان حکومت فعلی به دلایل مختلفی از جمله سیل مهاجرت به اروپا و مهاجرت معکوس بیشتر شده است.
 
تشکیل اتاق فکر در بخش مهاجرین سفارت کبری ج.ا.افغانستان در تهران
وی با بیان این مطلب که بخش امور مهاجرین در سفارت محدودیت‌های خود را دارد گفت: ما امیدواریم تا با تعامل با مهاجرین بخشی از مشکلات را حل کنیم که در این راستا قرار است اتاق فکری در بخش مهاجرین سفارت تشکیل شود که نیازمند نظرات، انتقادات و پیشنهادات مهاجرین عزیز است.
 
رئیس نمایندگی امور مهاجرین سفارت کبری ج.ا.افغانستان در تهران گفت: حدودا 3 میلیون مهاجر افغانستانی در ایران زندگی می‌کنند که از این تعداد، بالغ بر 800 هزار نفر دارای کارت آمایش و به نوعی پناهنده هستند. برخی نیز دارای پاسپورت خانواری و اقامت موقت هستند. تعدادی تبدیل وضعیت نموده و متاسفانه حدودا 1 میلیون نفر نیز فاقد مدرک اقامتی معتبر هستند و این در حالی است که بعضی کشورها هستند که حتی 3 میلیون نفر جمعیت نیز ندارند.
 
عذرخواهی از مهاجرین بابت عدم خدمت‌رسانی مطلوب
آقای حجازی با عذرخواهی از مهاجرین بابت عدم خدمت‌رسانی مطلوب گفت: قطعا شأن مهاجر این نیست که کنار سفارت کشور خودش لب سرک باشد و باید کرامت انسانی مهاجرین رعایت شود اما واقعیت این است که ما یک کشور در حال جنگ بوده و از لحاظ بودجه‌ای نیز متکی به منابع مالی خودمان نیستیم. که این مشکلات در کنار نابسامانی‌های موجود دیگر، امر خدمت‌رسانی مطلوب را با چالش مواجه می‌کند.
 
چرایی عدم حضور مرکز فرهنگی افغانستان در ایران
رئیس نمایندگی امور مهاجرین سفارت کبری ج.ا.افغانستان در تهران در مورد چرایی عدم وجود مرکز فرهنگی افغانستان در ایران با وجود فعالیت مرکز فرهنگی ایران در افغانستان گفت: دلیل عدم حضور مرکز فرهنگی افغانستان در ایران، عدم اعطای مجوز از جانب ایران نیست، بلکه عدم امکانات و بودجه‌ی پایین وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان دلیل اصلی این امر است.
 
آخرین خبرها از روند طرح خروج و مراجعت مهاجرین دارای کارت آمایش به افغانستان
وی در قسمت خروج و مراجعت مهاجرین دارای کارت آمایش و پاسپورت طرح خانواری ساکن ایران گفت: در این قسمت برادران ایرانی همکاری زیادی کرده‌اند و سفارت افغانستان نیز خواهان اجرای رسمی این طرح است و هر چند این طرح آغاز شده است اما امیدواریم تا در روزهای آینده در مرز یا جای دیگری به صورت رسمی افتتاح شود.
 
آقای حجازی ادامه داد: با توجه به افزایش قیمت دالر و سقوط ارزش ریال، تهیه‌ی پاسپورت جدید ماشین‌خوان برای مهاجرین در ایران بسیار هزینه‌بر شده و از طرفی روند تثبیت هویت و صدور پاسپورت از سوی سفارت نیز با توجه به محدودیت‌های موجود یک پروسه‌ی زمان‌بر است که این موارد باعث گردیده تا روند طرح خروج و مراجعت مهاجرین دارای کارت آمایش طبق دستورالعمل وزارت کشور ایران که تاکید روی ارائه‌ی پاسپورت داشتند با مشکلات و چالش‌هایی مواجه شود.
 
وی اظهار امیدواری کرد که مهاجرین دارای کارت آمایش بتوانند بدون نیاز به دریافت پاسپورت و با کتابچه‌های اقامتی، خروج و مراجعت داشته‌باشند تا درگیر مشکلات زمان‌بر بودن و صدور پاسپورت ماشین‌خوان نشوند. وی ادامه داد: در این زمینه موافقت‌هایی صورت گرفته است و امیدواریم این برنامه از این هفته رسما افتتاح شود.
 
مشکلات محصلان المصطفی در بخش هزینه‌ی دریافت پاسپورت ماشین‌خوان
آقای حجازی در بخش رایگان شدن هزینه‌ی دریافت پاسپورت ماشین‌خوان برای طلاب جامعه‌المصطفی همانند دانشجویان گفت: حل این مشکل مربوط به سفارت در تهران نیست. اگر جامعه‌المصطفی در تعامل با وزارت علوم جمهوری اسلامی ایران نامه‌ی اشتغال به تحصیلِ دانشجویی برای شاغلین به تحصیل در المصطفی صادر کند مشکل قابل حل خواهد بود.
 
تفاوت قیمت صدور نکاح خط در داخل افغانستان و خارج از آن
وی در بخش چرایی تفاوت هزینه‌ی صدور نکاح‌خط در داخل که حدودا 200 افغانی است و در ایران که 50 دالر است گفت: عموم مردم داخل افغانستان حتی در فراهم نمودن مبلغ 200 افغانی برای دریافت نکاح‌خط با مشکل مواجه‌اند. اما در بحث قیمت‌ها در خارج از کشور، میزان درآمد مهاجرین در کشورهای اروپایی در نظر گرفته شده‌است. و حالا ما با نوسانات و افزایش شدید قیمت دالر در ایران مواجه هستیم که تهیه‌ی دالر را برای مهاجرین مشکل کرده‌است. از طرفی هم افزایش سرسام‌آور قیمت دالر نه برای حکومت و سفارت و نه برای مهاجرین قابل پیش‌بینی نبود.  
 
رئیس نمایندگی امور مهاجرین در سفارت کبری ج.ا.افغانستان در تهران ادامه داد: ما حدودا یک ماه قبل مشکلات ارزی مهاجرین را به کابینه ارسال کرده‌ایم که در آن قید شده بود برای مهاجرین در ایران یا به صورت ریالی محاسبه شود یا به نوعی دلار دولتی در نظر گرفته شود که امیدواریم مشکلات مهاجرین در این بخش حل شود.
 
عدم آگاهی از قوانین کشور میزبان، یکی از مشکلات کلان مهاجرین در ایران
به باور آقای حجازی یکی از مشکلات مهاجرین در ایران عدم آگاهی از قوانین این کشور است که برای حل این معضل باید یک ساز و کار چندجانبه را در دست گرفت تا مهاجرین گرامی در ابتدا از قوانین کشور میزبان به خوبی آگاهی یابند.
 
تلاش‌ها برای انتقال و انعکاس مشکلات مهاجرین به مسئولان داخل افغانستان
رئیس نمایندگی امور مهاجرین سفارت کبری ج.ا.افغانستان در تهران با بیان اینکه اخذ تخفیفات موجود در بخش صدور پاسپورت ماشین‌خوان برای مهاجرین در ایران یک روند طولانی داشته است گفت: این مهم و نیز آوردن تیم تثبیت هویت نتیجه‌ی ماه‌ها نامه‌نگاری،‌ جلسات و انعکاس مشکلات مهاجرین ساکن ایران از جانب سفارت به مسئولین داخل افغانستان بوده است.
 
وی با ذکر اینکه ما انتقال‌‌دهنده‌ی مشکلات مهاجرین به سفارت افغانستان و وزارت امور مهاجرین هستیم تصریح کرد: از دوستان و فعالانی که ارتباط بیشتری با مهاجرین دارند تقاضا می‌کنیم تا با ما در بخش اتاق فکر مشکلات مهاجرین همکاری داشته‌باشند تا تعامل بین سفارت و مهاجرین به نحو احسن برقرار شود.
 
مشکلات اقتصادی صرفا محدود به مهاجرین نیست
آقای مهدی رمضان‌پناهی مدیر کل امور اتباع و مهاجرین خارجی ولایت قم در ادامه‌ی گفتمان "مهاجرت، استفاده از فرصت‌ها، رفع چالش‌ها" با بیان این مطلب که در این ایام یک جنگ اقتصادی تمام‌عیار بر جمهوری اسلامی ایران تحمیل شده‌است گفت: مشکلات اقتصادی صرفا محدود به مهاجرین نیست و دامن‌گیر همه شده‌است.
 
آقای پناهی در ادامه گفت: هر چند عموما به مهاجرین هم به چشم تهدید نگریسته می‌شود و هم فرصت، اما اعتقاد دارم که مسئولین هر شهر یا استان هستند که باید هر تهدیدی را به فرصت تبدیل کنند.
 
وی با ذکر این مطلب که مهاجرین افغانستانی و مردم ایران اشتراکات فرهنگی و تاریخی فراوانی دارند گفت: در بخش اقتصادی نیز در سطح استان قم سرمایه‌گذاری‌های خوبی در بخش‌های مختلفی از جمله تولیدات کفش و دمپایی و کارخانه‌های مختلف از جانب مهاجرین افغانستانی صورت گرفته‌است.
 
تسهیلات در نظر گرفته شده برای کسبه‌کاران مهاجر
مدیر کل امور اتباع و مهاجرین خارجی ولایت قم تصریح کرد: تسهیلات ویژه‌ای برای کسبه‌کاران مهاجر در سطح استان قم در نظر گرفته شد. به عنوان مثال زمینه‌هایی فراهم شده‌است تا کسبه‌کاران سرمایه‌هایشان به نام خودشان باشد. برای این کار آن عده از کسبه‌کاران مهاجری که کارت آمایش دارند می‌توانند تنها خودشان به عنوان سرپرست تبدیل وضعیت کنند در حالی که بقیه‌ی اعضای خانواده‌شان کارتی باقی بمانند. با این کار،‌ کسبه‌کاران مهاجر می‌توانند با تبدیل وضعیت و ثبت شرکتشان در وزارت کار از مزایای این طرح مانند اخذ گواهینامه رانندگی، خروج و مراجعت به افغانستان و ثبت اموالشان به نام شرکت‌شان تحت مدیرعاملی خودشان بهره‌مند شوند.
 
وی ادامه داد: متاسفانه در سطح استان قم تنها یک مهاجر از این طرح استقبال کرد که شاید یکی از دلایل عدم استقبال از این طرح این باشد که سرمایه‌داران علاقه‌ای به پرداخت مالیات نشان نمی‌دهند و لذا از ثبت شرکت خودداری می‌کنند.
 
بررسی طرح خروج و مراجعت مهاجرین افغانستانی به کشور
آقای رمضان پناهی در رابطه با طرح خروج و مراجعت مهاجرین دارای کارت آمایش و پاسپورت‌های طرح خانواری گفت: حدودا 20 روز است که این طرح شروع شده است. در طی این مدت مهاجرین دارای پاسپورت خانواری مراجعات زیادی داشته‌اند و خروج و مراجعت را از طریق دفاتر 18گانه اخذ کرده‌اند اما مهاجرین دارای کارت آمایش به دلیل وجود مشکلات در اخذ پاسپورت سفید از سفارت، هنوز در این امر موفق نشده‌اند.
 
وی در مورد دفترچه‌های عقد مهاجرین گفت: ما در تشکیلات اداره اتباع،‌ دفترچه‌های عقد صادره از دفاتر مراجع بزرگوار را قبول داریم اما نیروی انتظامی صرفا دفترچه‌های صادره از سفارت افغانستان را معتبر می‌داند.
 
تحصیل کودکان دانش‌آموز مهاجر و کلاس‌های سوادآموزی بزرگسالان
مدیر کل امور اتباع و مهاجرین ولایت قم در رابطه با تحصیل دانش‌آموزان مهاجر افغانستانی گفت: از زمان فرمان مقام معظم رهبری (امام خامنه‌ای) در مورد تحصیل همه‌ی دانش‌آموزان افغانستانی،‌ در سطح استان مشکل خاصی نداشته‌ایم و برای همه کسانی که واجد شرایط بوده‌اند برگه حمایت تحصیلی صادر کرده‌ایم.
 
آقای رمضان پناهی در بخش تعداد اتباع خارجی ساکن قم گفت: حدودا 57 هزار مهاجر دارای کارت آمایش، 20هزار مهاجر پاسپورتی،‌ 47 تا 50 هزار نفر عضو المصطفی به همراه خانواده‌هایشان و نزدیک به 50 هزار نفر تبعه‌ی غیر مجاز که در طرح سرشماری شرکت کرده‌اند در استان قم حضور دارند. از این تعداد حدودا 50 هزار نفر دانش‌آموز تبعه‌ی خارجی شامل هستند و در بخش بزرگسالان نیز متاسفانه جمعیتی نزدیک 14 هزار نفر از اتباع بزرگسال افغانستانی در شهر قم بی‌سواد هستند.
 
وی ادامه داد: آموزش و پرورش قم سهمیه‌ی 2700 نفری بزرگسالان برای سوادآموزی اتباع اختصاص داده است که این کلاس‌ها در حال حاضر دایر بوده و استقبال خوبی از سوی آقایان و بانوان مهاجر افغانستانی شده است و امیدواریم کلاس‌ها ادامه یافته و سطح بی‌سوادی مهاجرین کاهش یابد.
 
آقای پناهی با ذکر این مطلب که هزینه‌ی تحصیل یک دانش‌آموز در طول یک سال برای دولت حدود 3 میلیون تومان است گفت: با این حال مدارس دولتی حق دریافت هیچ مبلغی را در رابطه با هزینه تحصیل کودکان مهاجر ندارند. البته تعدادی از مدارس که به صورت هیئت امنایی اداره می‌شوند که به نوعی نیمه‌خصوصی هستند ممکن است بنا به تصویب هیئت امنای مدرسه مبالغی را در این بخش دریافت کنند.
 
ویزای تحصیلی دانشجویان مهاجر افغانستانی
مدیر کل امور اتباع و مهاجرین خارجی ولایت قم در بخش نحوه‌ی دریافت ویزای تحصیلی دانشجویان اتباع نیز گفت: ما در این بخش جهت رفاه حال دانشجویان پیگیری‌های زیادی داشته‌ایم تا آنها بتوانند روادید تحصیلی خود را از مرزهای هوایی نظیر مرز کیش یا مرز بین‌المللی امام خمینی ره دریافت کنند، اما عموما علاقه و خواسته‌ی خود دانشجویان مهاجر افغانستانی این است که ویزای تحصیلی خود را از داخل دریافت کنند که ضمن آن سفری نیز به کشور خودشان داشته‌باشند.
 
گلایه از کم‌رنگ شدن ارتباط دانشجویان با اداره اتباع و درخواست از دانشجویان برای ارتباط بیشتر
وی در ادامه با گلایه از کم‌رنگ شدن ارتباط انجمن‌های دانشجویی مهاجر قم با اداره اتباع این ولایت در طول یک سال گذشته گفت: سال‌های گذشته دانشجویان افغانستانی دانشگاه‌های مختلف شهر قم یک انتخابات برگزار می‌کردند و طی آن نمایندگانی از میان آنها انتخاب می‌شد که در رابطه با انتقال انتقادات، مشکلات و پیشنهادات عموم دانشجویان افغانستانی به اداره اتباع مراجعه می‌کردند. اما طی یک سال گذشته مراجعه‌ای صورت نگرفته است که امیدواریم مجددا ارتباط دانشجویان با اداره اتباع بیشتر شود.
 
جلوگیری از ناهنجاری‌های احتمالی اجتماعی
آقای رمضان پناهی همچنین با اشاره به موج مهاجرت اتباع افغانستانی از ایران به ترکیه و اروپا در سال‌های 94، 95 و سال جاری گفت: هر چند موافق این نوع مهاجرت نیستیم اما از اتباعی که مهاجرت به اروپا را تنها گزینه‌ی موجود پیش روی خود می‌بینند تقاضا می‌کنم آنطور نباشد که فقط سرپرست خانواده برود و خانواده‌هایشان را اینجا تنها و بلاتکلیف بگذارند، چرا که در این صورت ناهنجاری‌های شخصی و اجتماعی مختلفی به وجود خواهد آمد.
 
قدردانی از فرمان تاریخی امام خامنه‌ای در رابطه با تحصیل کودکان مهاجر
آقای سیدعلی حسینی آتشه فرهنگی و نماینده وزارت معارف در سفارت کبری ج.ا.افغانستان در سخنان کوتاهی ضمن قدردانی از فرمان تاریخی مقام معظم رهبری (امام خامنه‌ای) در ارتباط با تحصیل تمامی کودکان مجاز و غیرمجاز افغانستانی در مدارس ایران گفت: ما حدودا 420 هزار دانش‌آموز در مدارس ایران داریم. همچنین در سال 1395 حدودا 35 هزار نفر، در سال 1396 حدودا 45 هزار نفر و در سال 1397 حدودا 72 هزار نفر نامه‌ی حمایت تحصیلی دریافت کرده‌اند.
وی ادامه داد: از بین عزیزانی که نامه‌ی حمایت تحصیلی دریافت کرده‌بودند تعدادی که کارنامه‌ی سال 96 را نداشتند و همچنین خانواده‌هایی که در سال 96 و 97 وارد ایران شده‌اند را تا هنوز توانسته‌ایم فرزندانشان را شامل تحصیل کنیم.
 
درخواست از اداره امور اتباع جهت هماهنگی بیشتر با بخش فرهنگی سفارت در راستای برگزاری مسابقات افغانستان‌شناسی
آقای حسینی ضمن این درخواست از اداره امور اتباع گفت: به عنوان نمونه ما در همین‌جا در بخش هماهنگی‌های لازمه را جهت مسافرت افراد برتر مسابقات افغانستان‌شناسی به برخی ولایات افغانستان اعلام آمادگی می‌کنیم.
 
نماینده وزارت معارف در سفارت کبری ج.ا.افغانستان ضمن خوشحالی و قدردانی از برپایی چنین گفتمان‌های سازنده‌ای اعلام آمادگی کرد تا به تناسب وقت خود در برنامه‌های فرهنگی مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان در شهر مقدس قم حضور داشته باشد.
 
در بخش دوم این گفتمان حضار سوالهای خود را مطرح کردند که پاسخ آنها در متن بالا گنجاده شده است. نشست گفتمان " مهاجرت؛ استفاده از فرصت‌ها، رفع چالش‌ها‌‌‌‌‌‌‌" با دعاعیه‌ی پایانی حجت‌الاسلام و المسلمین سیدذکی موسوی پایان یافت.
 
قابل ذکر است که گفتمان‌های علمی‌پژوهشی مرکز تبیان در شهر مقدس قم به صورت هفته‌وار هر پنج‌شنبه ساعت 9:30 صبح در محل دفتر تبیان در خیابان توحید، نبش کوچه 9، مجتمع سبحان،‌ طبقه پنجم، دفتر مرکز فعالیت‌های فرهنگی‌اجتماعی تبیان دایر می‌باشد و علاقمندان می‌توانند در آن شرکت کنند.