کارشناسان بر این باور اند که هنوز تداوم بحران در افغانستان و منطقه برای آمریکا یک هدف است.
آنان همچنین میگویند که امریکا اراده ای برای ایجاد صلح در افغانستان ندارد.
به گزارش خبرگزاری صدای افغان(آوا) جنگ در افغانستان در پی حمله منسوب به القاعده به رهبری اسامه بن لادن به نیویارک و واشنگتن در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ آغاز شد.
پس از آن که جورج دبلیو بوش؛ رئیس جمهوری وقت امریکا به گروه طالبان هشدار داد که سران شبکه تروریستی القاعده را از افغانستان تحویل امریکا دهد و به دنبال خودداری طالبان از پذیرش این درخواست، رییس جمهوری امریکا فرمان حمله به افغانستان را در ۷ اکتوبر ۲۰۰۱ میلادی زیر نام رسمی «عملیات بلندمدت آزادی» (Operation Enduring Freedom) صادر کرد.
هدف اصلی این جنگ، مبارزه برای از بین بردن القاعده، طالبان و حامیان آنها بود. تقریباً یکماه بعد رژیم طالبان سقوط کرد و با برگزاری کنفرانس بن، حامد کرزی به قدرت رسید و در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان به مقام ریاست جمهوری برگزیده شد.
این جنگ دهها هزار تلفات مستقیم غیر نظامی برجا گذاشت. بیش از ۴۰۰۰ سرباز آیساف و پیمانکاران غیر نظامی، ۱۵۰۰۰ نیروهای امنیتی افغانستان و همچنین بیش از ۲۰ هزار غیر نظامی کشته شدند.
پس از این جنگ ایالات متحده امریکا در سال 2001 با گروه های تروریستی القاعده و طالبان، گروه طالبان برای بار دوم پس از چندمدت به فعالیت های خود در افغانستان ادامه داد. از آن زمان تاکنون ایالات متحده امریکا و کشورهای هم پیمان آن نخواسته یا نتوانسته اند این گروه را در افغانستان مهار کنند؛ بلکه گروه های تروریستی دیگری نیز در کشور ظهور کرده اند.
همچنین پنتاگون می گوید جنگ افغانستان که طولانی ترین ماموریت جنگی امریکا در خارج است، سالانه ۴۵ میلیارد دالر برای مالیات دهندگان امریکایی هزینه دارد.
اما مشخص نیست که امریکا با این همه قدرتی که دارد چطور تاکنون نتوانسته گروه های تروریستی را در افغانستان از بین ببرد. آیا این کشور در برابر طالبان و دیگر گروه ها ناتوان است؟ و یا خودش نخواسته تا در این کشور صلح بیاورد؟
امین: تداوم بحران در افغانستان و منطقه برای امریکا یک هدف است
سید عبدالمقدم امین؛ آگاه امور نظامی در گفتگو با آوا میگوید: روابط افغانستان بهعنوان یک سوژه مهم سیاسی از جهت های مختلف قابل بررسی است؛ اما بعد از ۱۱ سپتامبر روابط امریکا با افغانستان از حالت سنتی بیرون آمده و وارد فاز جدیدی می شود. حضور امریکا در این مرحله در افغانستان از اهمیت استراتژیکی برخوردار است.
به گفته وی، اگر دقت شود در این مرحله بافت سیاسی و وضعیت داخلی افغانستان منافع حیاتی ایالات متحده امریکا را متاثر میسازد.
آقای امین اضافه کرد: با ظهور گروه های افراطی به رهبری القاعده، گسترش و تقویت مواد مخدر در بازار آزاد و نزدیک شدن روسیه و چین بر اساس منافع مشترک سیاسی، اقتصادی، امنیتی و... اوضاع افغانستان به یک بستر مناسب تبدل شده بود.
به باور وی، با طرح القاعده و بازیهایی خطرناک سیاسی علیه منافع امریکا در منطقه، این کشور اوضاع را تحت نظارت خود داشت و از طرف دیگر، طراحان در پنتاگون، افغانستان را منطقه ای فوق استراتژیک عنوان کردند و به دنبال بهانه ای بودند تا چگونه وارد این منطقه استراتژیک شوند.
حادثه ۱۱ سپتامبر یک اتفاق خوب برای اهداف و استراتژی ایالات متحده امریکا بود.
این آگاه مسایل نظامی می افزاید: بوش؛ رییس جمهوری ایالات متحده به سرعت وارد عمل می شود و به بهانه اینکه تروریسم یک تهدید جهانی است، افکار بینالمللی را هماهنگ می کند و تحت اشراف سازمان ملل متحد به افغانستان لشکرکشی می کند.
او ادامه داد: فاز اول اهداف که سیستم دفاعی سازمان القاعده و حکومت طالبان است آن را در چند هفته محدود از بین می برد و فاز دوم که تسلط بر ترافیک مواد مخدر است به راحتی موفق میشود. فاز سوم که در حقیقت اهداف اصلی را تشکیل می دهد مساعی مشترک کشورهای منطقه در برابر منافع امریکا است که در تقابل قرار می گیرند. بنابراین اهداف امریکا در افغانستان تا زمانی که منافع آن کشور مورد تهدید قرار نگیرد از بین بردن گروه های افراطی نیست.
آقای امین علاوه کرد: هنوز تداوم بحران در افغانستان و منطقه برای امریکا یک هدف است. امریکا طالبان را دشمن نمی داند. اگر طالبان به عنوان یک بستر امنیتی القاعده قرار نمی گرفت از حمایت امریکا برخوردار می بود. امروز هم یک بدنه طالبان در تداوم بحران با ایالات متحده امریکا هماهنگ است؛ چون اوضاع در افغانستان، بعد امنیتی به خود گرفته است. تصویر واقعی جنگ و بحران پنهان نگهداشته می شود.
محمودی: امریکا ارادهای برای صلح در افغانستان ندارد
در همین حال، سید علیرضا محمودی؛ رئیس مجمع ملی مردم افغانستان در گفتگو با خبرگزاری آوا گفت: امریکایی ها ارادهای برای آوردن صلح در افغانستان ندارند. برای امریکا آوردن صلح و ثبات دموکراسی و غیره اهمیت چندانی نداشت.
آقای محمودی بیان کرد: هر ابرقدرتی که به یک کشور دیگر میآید تعریفی از منافع ملی خود را دارد و امریکایی ها در افغانستان هیچ وقت با تروریزم مبارزه نمی کنند.
به گفته وی، امریکایی ها میخواستند طرح های این کشور را کاپی کرده و در افغانستان پیاده کنند؛ اما به دلیل ناآگاهی این کشور از فرهنگ و رسوم افغانستان، موفق به این کار نشدند.
آقای محمودی میگوید: با وجود تلفاتی که امریکایی ها دادند و با در نظرداشت به درازا کشیده شدن جنگ، در افغانستان صلح نیامده؛ بلکه گروه های تروریستی رو به افزایش است و وضعیت امنیتی کشور روز به روز وخیم تر میشود.
این آگاه مسایل سیاسی تأکید می کند: در هر منطقه ای که امریکایی ها هستند، گروه های تروریستی فعال تر اند. حضور داعش در ولایات شمالی افغانستان نشان داد که امریکا اراده ای برای از بین بردن تروریستان ندارد و پس از اینکه داعش در نبرد با طالبان ناکام می شود به دولت افغانستان پناه میآورد و استقبال نیز میشود.
او اضافه کرد: امریکا در افغانستان اهداف بیرون از این کشور را بیشتر دنبال می کند. حضور آنها در منطقه ای استراتژِیک مثل افغانستان ایجاب می کند که در اینجا یک حکومت ضعیف و با فعال بودن گروه های تروریستی هر دو همزمان باشد. اگر در این کشور صلح و ثبات بیاید اولین خواسته مردم این است که نیروهای امریکایی از افغانستان خارج شوند؛ اما متاسفانه جنگ هنوز در کشور ما جریان دارد.
به عقیده این فعال سیاسی، یکی از دلایل حضور امریکا در افغانستان و پایان ندادن به این جنگ، همسایه بودن افغانستان با چین، روسیه، ایران و پاکستان است که ایالات متحده امریکا میخواهد از این منطقه به اهداف خودش برسد.
سعیدی: جنگ در افغانستان افغانی، منطقهای و فرامنطقهای است
احمد سعیدی؛ آگاه مسایل سیاسی نیز در گفتگو با خبرنگار آوا میگوید: جنگ در افغانستان افغانی، منطقه ای و فرامنطقه ای است. جنگ افغانستان برعلاوه آنکه نیابتی است، رقابتی هم هست.
آقای سعیدی میگوید: افغانستان تخته شطرنجی است که روسیه، امریکا، عربستان، هند، چین، پاکستان و ایران بر روی آن، دانه چیده اند. هر کشوری میخواهد رقیب خود را مات کند. تا زمانی که امریکا، روسیه، پاکستان، و ایران منافع خود را اینجا نبینند این جنگ دوام می کند.
این آگاه سیاسی افزود: در کشوری که با اقتصاد و مدیریت ضعیف داشته باشد و با یک جنگ نیابتی و رقابتی روبرو باشد آمدن صلح مشکل است.
سعیدی خاطرنشان ساخت: روسیه میخواهد انتقام خروجش از افغانستان را از امریکا بگیرد. همچنین امریکا میخواهد داعش به آسیایی میانه برود. هند و پاکستان هم باهم رقابت دارند؛ اما دولت جلو این ها را گرفته نمیتواند. همچنین امریکا خاموشی این جنگ را به نفع خود نمی داند و این کشور تشنج آفرینی میکند و بعد بازهم به جنگ برمی گردد.
درهای: بیثباتی در افغانستان توسط طالبان و داعش، از سوی امریکا و به کمک عربستان و پاکستان عملی میشود
سمیع الله درهای؛ فعال مدنی و رسانهای هم در گفتگو با خبرنگار آوا گفت: امریکا به عنوان یک ابرقدرت دنیا به دنبال منافع و نظم نوین جهانی است و این کشور ادعای رهبری آن را نیز دارد.
او افزود: امریکا برای آمدن به افغانستان به دنبال منافع سیاسی خودش بود که این را در افغانستان نیز دنبال کرده است.
به گفته این فعال رسانه ای، حمله ۱۱ سپتامبر بهانه خوبی برای آمدن امریکا به افغانستان بود.
آقای درهای اضافه کرد: امریکا نسبت به گفته هایش برای صلح افغانستان صادق نیست. آنها کوشش می کنند که برنامه بی ثباتی را در افغانستان از طریق طالبان و داعش مدیریت کنند و این کار امریکا هنوز ادامه دارد.
این فعال مدنی، بر این باور است که اگر مردم افغانستان از امریکا خسته هم شوند، تا زمانی که امریکا به آن اهدافی که در افغانستان دارد دست نیابد این بی ثباتی جریان خواهد داشت و بحث طالب و داعش هم تحت مدیریت امریکا و کشورهایی مانند عربستان و پاکستان عملی می شود.
به باور وی، تا زمانی که امریکا به همان استراتژی تعیین شده خود در افغانستان و منطقه نرسد ما نه وارد صلح خواهیم شد و نه وارد یک وضعیت مطلوب در افغانستان.
در همین حال، صالحه میرزایی؛ یک تن از باشندگان شهر مزار شریف هم معتقد است: امریکا خودش در ناامنی های داخل کشور دست دارد و نمی خواهد که این کشور به آرامش برسد.
وی می گوید: به دلیل اینکه افغانستان یک منطقه استراتژیک است، امریکا از این طریق می تواند بالای کشورهای آسیایی کنترول داشته باشد و از رقیبان خود پیشی بگیرد.
او ادامه داد: از طرف دیگر از طریق ناامن کردن و دامن زدن به اختلاف ها امریکا توانسته است که بالای معادن افغانستان تسلط پیدا کند و بتواند آن را به بیرون انتقال دهد.
او اشاره کرد: افغانستان به دلیل اینکه حامی و رهبر دلسوز ندارد، قدرت های خارجی این کشور را همچنان مرکز آزمایشگاه خود قرار داده اند که نمونه آن آزمایش بمب مادر در ننگرهار بود.