میزان کارایي تکنولوژی نوین در کار برگزاری انتخابات، از مباحث کلیدی نهادهای انتخاباتی، رسانه‌ها، حکومت و نهادهای ناظر بر روند انتخابات می‌باشد.
به گزارش خبرگزاری آوا، کانون اصلاحات روز چهارشنبه، ۶ ثور ۱۳۹۶ خورشیدی با برگزاری مناظرۀ «انتخابات الکترونیک؛ برتری‌ها و نارسایی‌ها» با اشتراك كميشنران كميسيون انتخابات، کارشناسان و صاحب‌نظران انتخاباتي، نمایندگان نهادهای ناظر بر انتخابات و نماينده‌گان جامعه مدني ابعاد مختلف الکترونیک سازی روند انتخابات را به بررسی گرفت.
آقای حشمت الله رادفر كه گردانندگي برنامه را به عهده داشت؛ انتخابات را یکی از نمادها و سازوکارهای عملی انتقال مشروع و قانونمند قدرت سیاسی دانست كه از یک سو ارادهء مردم در تصمیم گیری سياسي شان را تبارز مي‌دهد و از جانب دیگر، انتخابات برای تداوم روند دموکراسی در افغانستان حایز اهمیت حیاتی و اساسی است.
آقای رادفر با تاکید بر ضرورت پیش برد اصلاحات انتخاباتی تأکید کرد: "حكومت افغانستان طي یک و نیم دهۀ گذشته با برگزاری ۸ مورد انتخابات ریاست جمهوری، پارلماني و شوراهای ولایتی روند پر از آزمون را پیموده كه قوانین، لوایح و کارشیوه های انتخاباتی در هر مرحله تعدیل و اصلاح گردیده‌است. با توجه به انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۳ و پي‌آمدهاي آن ضرورت بازنگری جدی قوانین، نهادها و کارشیوه‌های مرتبط به انتخابات در کشور ما برجسته‌تر گرديد و بن بست سیاسی پسا انتخابات این مسئله را روشن‌تر ساخت که میزان سلامت انتخابات با پیش‌رفت روند دموکراسی، ثبات سیاسی و تقویت گفتمان وحدت ملی در کشور ما تناسب مستقیم و غیر قابل انکار دارد".
حشمت الله رادفر با بیان این‌که بر مبنای مفاد توافق نامه سیاسی تاسیس حکومت وحدت ملی، اصلاحات انتخاباتی و جلب اعتماد مردم از طریق اصلاح ساختارها و قوانین انتخاباتی یکی از مبرم‌ترین وظایف حکومت وحدت ملی است٬ اضافه کرد؛ مواردی مانند: نبود فهرست قابل اعتماد رأی دهنده‌گان، توزیع بی‌رویۀ کارت‌های رأی دهی که گفته می‌شود حدود ٢٢ ميليون همین اکنون نزد مردم و گروه‌های مافیایی که به تقلب در انتخابات چشم دوخته اند وجود دارد٬ از جدی‌ترین قضایایی اند که باید به آن‌ها پرداخته شود.
وی در صحبت‌های خویش همچنان علاوه کرد که نبود امنیت، احتمال دستکاری در شمارش آراء را بالابرده‌است٬ که منجر به پایین آمدن هرچه بیشتر سطح اعتماد مردم به روند انتخابات می‌گردد. این دلایل ارجحیت الکترونیک سازی روند ثبت نام رأی دهنده‌گان برجسته می‌سازد. کما این‌که کاستی ها، نارسایی‌ها و مشکلاتی نیز به این روش نسبت داده می‌شود.
خانم وسیمه بادغیسی معاون عملیاتی کمسیون مستقل انتخابات از نخستین سخنرانان این نشست بود.
خانم بادغیسی در صحبت‌های خویش گفت: "کمسیون مستقل انتخابات طی آخرین تلاش هایش در ماه‌های اخیر به این نتیجه رسیده تا در انتخابات‌های پیش رو از تکنالوژی استفاده كند؛ اما با توجه به این‌که در استفاده از تکنالوژی در انتخابات نهادهای مختلف دخیل اند، کمسیون با این نهادها درحال رأی‌زنی است تا یک انتخابات شفاف و مطلوب را در کشور برگزارنماید.
بانو بادغیسی در ادامه صحبت‌های خویش افزود: "استفاده از تکنالوژی در شماری از کشورهای دیگر نيز رایج است و اکنون کمیته موظف امکان سنجی استفاده از تکنالوژی در انتخابات افغانستان گزارش خویش را به کمیسیون انتخابات تقدیم کرده‌است و این گزارش به حکومت تقدیم می‌گردد تا در این زمینه تصمیم مشترک اتخاذ گردد."
به دنبال آن آقای نعیم ایوب‌زاده رئیس بنیاد انتخابات شفاف افغانستان که عضویت کمیته امکان سنجی انتخابات الکترونک را نیز دارد، در این نشست صحبت کرد و در بخشی از صحبت‌های خویش گفت: "به اساس خواست حکومت افغانستان، جامعۀ جهانی و کمسیون انتخابات افغانستان کمیته امکان سنجی استفاده از تکنالوژی در انتخابات مؤظف شد تا بی‌طرفانه و با تخصص چهار تن عضو؛ نمایند‌ه‌ای از اتحادیۀ اروپا، کشور اندونزیا، ملل متحد و من، در دو بخش کار صورت گيرد.
آقای ایوبی در صحبت‌های خویش علاوه کرد که کار اين كميته سه هفته را در برگرفت که مطابق لایحۀ وظایف در مرحلۀ نخست، اسناد موجود در کمسیون را مورد مطالعه قرارداد. در مرحلۀ دوم طی جلسات متعدد با نهاد های ذیربط موانع و مشکلات، فرصت ها، نقاط قوت و ضعف را به بررسی قرار گرفت و در نتیجه یک گزارش ۵۰ صفحه‌یی را به کمیسیون انتخابات تقدیم کرد.
به گفتۀ آقای ایوب زاده، نقاط قوت و ضعف برگزاری انتخابات الکترونیک در این گزارش به صورت بی‌طرفانه ارزیابی شده و از نهادهای مسوول خواسته شده‌است تا چالش‌های نشانی شده از سوی کمیته فراراه استفاده از تکنولوژی در روند ثبت نام و برگزاری انتخابات را از میان بردارند و گزینه‌های مختلف برای پیشبرد این روند را مورد آزمایش قرار دهند تا زمینه برگزاری انتخابات الکترونیک حداکثر تا بهار سال آینده فراهم شود.
آقای فضل احمد معنوی رئیس پیشین کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان سومین سخنران این نشست بود. آقای معنوی با ابراز دیدگاه انتقادی خویش در پیوند با الکترونیک سازی روند انتخابات در شرایط کنونی افغانستان گفت: «من ارادۀ سیاسی لازم به‌خاطر شفاف‌سازی پروسۀ انتخابات را نمی‌بینم. این اراده نه در حکومت گذشته وجود داشت و نه در حکومت کنونی وجود دارد.»
آقای معنوی در ادامه صحبت‌های خویش ادعا کرد که تا کنون حتی یک ماده از بستۀ پیشنهادی کمیسیون ویژه اصلاحات انتخاباتی به صورت کامل عملی نشده و باید به کمیسیون انتخابات توصیه کرد که سفارش‌های این کمیسیون را به عنوان نقشه راه پیش برد و اصلاحات در نهادها، قوانین و طرزالعمل های انتخاباتی عملی سازند.
فضل احمد معنوی با این حال تأکید کرد: تا هنگامی‌که در محتوا تغییری وارد نشود با تغییر صرف ساختار تشکیلاتی کمیسیون هیچ چیز تغییر نمی‌کند. آقای معنوی استفاده از تکنالوژی در برگزاری انتخابات افغانستان را غیر عملی خوانده گفت: «در افغانستان مشکل است انتخابات، الکترونیک شود.» آقای فضل احمد معنوی سطح تقلب در انتخابات ۱۳۹۳ را بلند خوانده چارۀ کار را در الگوگیری از سیستم انتخاباتی بنگله‌دیش قلم‌داد کرد و استفاده از تکنالوژی در انتخابات یا الکترونیزه شدن انتخابات در شرایط کنونی کشور را، قمار سیاسی خواند.
سپس محمد ناطقی رئیس کمسیون نظارت بر تطبیق توافق‌نامۀ سیاسی در این نشست صحبت کرد و با نقد سخنان آقای فضل احمد معنوی در پیوند با الکترونیک سازی انتخابات، به اهمیت استفاده از تکنالوژی در انتخابات تاکید کرد.
آقای ناطقی در بخشی از صحبت‌های خویش گفت: «توافق‌نامۀ سیاسی، ۸ محور اساسی دارد که اصلاحات انتخاباتی پس از موضوع تعدیل قانون اساسی، دومین بحث مهم حایز اهمیت در توافقنامه است.
حکومت به برگزاری انتخابات متعهد است و ما از هر نوع تلاشی که به افزایش شفافیت انتخابات بیانجامد، از جمله استفاده از تکنولوژی در انتخابات٬ حمایت می‌کنیم و از تمامی دست اندرکاران و مدعیان رقابت در انواع انتخابات، توقع ما این است که از پیشرفت‌های صورت گرفته در راستای الکترونیک سازی روند انتخابات پشتیبانی کنند.»
به همین ترتیب محمد مصطفی مستور مشاور ارشد و نماینده فوق‌العاده رییس اجراییه کشور در این نشست صحبت کرد و با اشاره به نقش دولت افغانستان و جامعه بین‌المللی در برگزاری و تسهیل انتخابات، برگزاری یک انتخابات شفاف را از اهداف عمده حکومت برشمرد و استفاده از تکنالوژی در انتخابات را به عنوان وسیله‌ای برای تامین شفافیت از برنامه‌های حکومت و کمسیون انتخابات خواند.
آقای مستور در صحبت‌های خویش تأکید کرد که در مورد انتخابات وقت زیاد از دست رفته است و ما نباید بیشتر از این در پیوند با فراهم آوری مقدمات انتخابات شفاف و سرتاسری در کشور به وقت کشی و کارشکنی بیشتر اجازه بدهیم.
داکتر مستور در ادامه صحبت‌های خویش اضافه کرد: «صحبت هایی که با جامعۀ جهانی در مورد انتخابات صورت گرفت نیز وقت‌گیر بود و استفاده از تکنالوژی در انتخابات در کشورهای کمترتوسعه یافته بیشتر کاربرد دارد و در افغانستان نیز امکان سنجی این روند صورت گرفته و ما امیدوار هستیم بتوانیم این روند را به خوبی و به دور از آسیب٬ مدیریت و عملی سازیم.»
آقای مستور از واکنش مشترک حکومت افغانستان و کمیسیون انتخابات افغانستان در برابر نتایج تحقیقات و گزارش کمیتۀ امکان‌سنجی خبر داده٬ اضافه کرد که این صحبت بیشتر با متخصصین تکنالوژی صورت گیرد.
سپس بانو وسیمه بادغیسی با جمع‌بندی مسایل مطرح شده در مناظره به پرسش های اشتراک کننده‌گان مناظره و خبرنگاران پاسخ داد.