همه ساله با فرا رسیدن سال نو خورشیدی ، مباحثی پیرامون حلیت و حرمت برگزاری جشن های نوروزی، مطرح می شود و طرف های مخالف، همدیگر را به باد حمله و چه بسا استهزا، تکفیر و تحریم می گیرند.
به گزارش خبرگزاری صدای افغان (آوا)٬ گفتمان آزاد دانشجویی تحت عنوان "اسلام و نوروز"با حضور آقای داکتر محمد صالح مصلح استاد دانشگاه بلخ و تعدادی از دانشجویان، از طرف دفتر فعالیت های فرهنگی اجتماعی تبیان در شهر مزار شریف (ولایت بلخ ) برگزار گردید.
داکتر محمد صالح مصلح ضمن تبریکی سال نو خورشیدی در تشریح چگونگی قانون گذاری در اسلام٬ گفت: منابع قانون گذاری اسلام شامل چهار منبع قرآن، سنت، اجماع و عرف می باشد اما در برخی موارد به قوانین ادیان گذشته نیز وجود دارد به طوری که با آمدن دین اسلام ، پیامبر یا مسئله را درست دانسته و بالای مسلمان ها فرض گردانید مانند روزه و قصاص و یا حرام دانست مانند خوردن شراب که در ادیان گذشته جواز داشت و یا اینکه در برابر آن موضوع سکوت نموده است.
مصلح افزود: در برابر امری که دین اسلام سکوت کرده است، در مذهب حنفی، آن امر جواز دارد و طبق ادیان گذشته، مسلمانان نیزمی توانند عمل نمایند.
داکتر مصلح به فلسفه تاریخی نوروز اشاره نموده گفت:"نظر به روایت تاریخی، تجلیل از نو روز در زمان زرتشت شروع گردیده و نظر به آیه قران کریم که می فرماید: "ما به هر قومی از زبان خودشان برای شان پیامبر قرار دادیم" می توانیم نتیجه بگیریم که زرتشت نیز پیامبر قوم خود بوده است.
وی در ادامه خاطر نشان کرد: دین زرتشت قبل از ظهور دین اسلام وجود داشته است. اما بعد از آن جمشید پادشاه وقت، در نوروز مردم سر زمین فارس را از ظلم طهماسب رهانید و به یکتا پرستی دعوت کرد. پس بناً تجلیل نو روز منشا توحیدی دارد نه تاریخی و آتش پرستی.
کارشناس برنامه در ادامه به اختلاف تجلیل از نوروز در میان اقوام و مذاهب داخل کشور اشاره نموده تاکید کرد: اختلاف در تجلیل از نوروز ٬ اختلافی به لحاظ جغرافیایی و سیاسی است نه دینی و مذهبی.
مصلح بیان داشت: قبل از تمدن اسلام دو امپراطوری وجود داشت، یکی فارس و دیگری روم. اکثر ممالک جز جزیره العرب، تحت تسلط تمدن فارس بود. از همین خاطر این پیشرفت را مردم جزیره العرب نمی توانستند تحمل کنند و نمی خواستند که امپراطوری فارس پیشرفت نماید.
وی ادامه داد: زمانی که سپاه اسلام به ایران حمله کرد اکثر مردم عرب به خاطر انتقام های شخصی و خالی کردن عقده های خود دست به ویران گری و سرنگونی امپراطوری فارس زدند و از همین سبب به خاطر از بین رفتن فرهنگ تجلیل از نو روز، که مربوط به ایرانیان قدیم هست، می گویند نو روز مال آتش پرستان است.
داکترمصلح هم چنان گفت : اگر ما به تاریخ خوب دقت کنیم درمی یابیم که دین زرتشت اصلا دینی آتش پرستی نبوده بلکه آنها آتش را مقدس می دانند اما دین شان توحید و یک تا پرستی بوده است.
وی هم چنان گفت: اگر ما خارج از دین به اسلام نگاه کنیم، چرخیدن و نماز خواندن به دور یک خانه که از گل و خشت است کاملا بیهوده به نظر می رسد و این مفهوم را می رساند که ما خدا را به یک مکان قید کردیم و مختص به یک جا ساختیم، در صورتیکه خدا لا مکان است.
وی اضافه کرد: اما در داخل اسلام این یک امر مقدس شمرده می شود پس آتش هم در نظر زرتشتی ها یک نماد مقدس است نه اینکه آن را به عنوان خدا پرستش نمایند. در نتیجه در دین زرتشت ٬ آتش پرستی وجود نداشته که این عید نیز متعلق به آنها باشد.
وی با اشاره به روایتی از انس ابن مالک که مستمسک مخالفین نوروز است ٬ گفت : بر اساس این روایت زمانی که پیامبر(ص) به مدینه آمدند، عده ای از مردم مصروف خوشحالی و سرور خاصی بودند. وقتی پیامبر پرسید که این چه روزی است؟ آنها گفتند: که دو روز بین این مردم به عنوان روز خوشی و عید برشمرده می شود که یکی "مهرگان" و دیگری "نی روز" یا همان نوروز است. پیامبر خدا فرمودند: من به جای این دو روز به شما اعیاد عید قربان و فطر را عید اعلام می کنم. به همین دلیل بعضی از علما تجلیل از نو روز را نظر به این روایت٬ حرام می دانند.
استاد مصلح با بیان اینکه این روایت خبر واحد و ضعیف است٬ بیان داشت: در مذهب اهل سنت خبرواحد به خبری گفته میشود که راوی آن حدیث فقط یک نفر باشد و دیگران از زبان او نقل می کنند و زمانی که خبر واحد در تعارض با رفتار جمعی قرار بگیرد ٬ کنار گذاشته می شود و عمل بر رفتار اجتماعی درست می باشد.
مصلح ادامه داد: شاید پیامبردر شرایطی خاص به یک نفر این موضوع را ذکر کرده باشد اما اگر اهمیت داشت پیامبرخدا حتما آن موضوع را در بین همه مردم ذکر می نمود. در عین حال راوی موضوع تجلیل از نوروز هم فقط یک نفر می باشد.
وی هم چنان به دلیل دیگری از تحریم نوروز اشاره نموده٬ گفت : عده ای به این باور هستند که در شب و روز نوروز عده ای از مردم دست به گناه می زنند و باعث فساد در جامعه اسلامی می شود اما اگر قرار است نو روز به این دلیل تحریم شود، پس در شب و روز عید قربان و فطر نیز عده ای مرتکب گناه می شوند و این دلیل عاقلانه ای نیست.
وی نو روز را یک فرصت خوب برای جامعه دانسته گفت : اگر دولت اسلامی ، پلان های منظم برای بهبود جامعه در دست بگیرد و نوروز را برای بلند بردن فروشات داخلی و هم چنان تقویت گردشگری برنامه ریزی کند، می تواند بهترین منفعت را کسب نمایند.
وی هم چنان گفت: نو روز بهترین فرصت برای ایجاد صله رحم با خویشاوندان و دست گیری از نیازمندان و فقرا می باشد.
در قسمت بعدی گفتمان ٬ اشتراک کننده ها نیز نظریات خود را با همدیگر شریک ساختند.
سید سجاد موسوی درباره علت حرام شمردن نوروز گفت: اکثر علمای آگاه ٬ تجلیل نو روز را جواز می دهند. اما آنهایی که در چند دهه اخیر در کشورهای دیگر بودند و آب و نان شان از آنجاها تامین می شود، تجلیل نو روز را حرام می دانند.
سید رضا موسوی یکی دیگر از اشتراک کننده های برنامه در مورد روایت منسوب به پیامبر که عید فطر و قربان را به جای نوروز معرفی کرده اند٬ گفت : هیج عالم و مفتی آگاهی، از کلمه ابدال فتوای حرام را ثابت کرده نمی تواند .
گفتنی است گفتمان آزاد دانشجویی هر جمعه ساعت ۹ و نیم قبل از ظهر با موضوعات مختلف از طرف دفتر تبیان در شهر مزار شریف مرکز ولایت بلخ برگزار می گردد.