اکرم خپلواک؛ نماینده فوقالعاده رئیس جمهور در امور سیاسی میگوید که روسیه "نگرانیهایی" در مورد خارج ساختن نام گلبدین حکمتیار؛ رهبر حزب اسلامی از فهرست تحریمهای سازمان ملل دارد و دولت افغانستان تلاش دارد تا این نگرانیها را رفع کند.
روزنامه وال استریت ژورنال گزارش داده که روسیه حاضر نیست نام گلبدین حکمتیار را از فهرست تحریمهای سازمان ملل بیرون کند.
وزارت خارجه روسیه گفته که مانع خروج نام گلبدین حکمتیار از فهرست سیاه نیست؛ اما این روند را بررسی می کند.
آقای خپلواک گفت:"وقتی بحث توافقنامه ما با حزب اسلامی و خروج نام آقای حکمتیار تحریم سازمان ملل مطرح شد، همه اعضای دایم و غیردایم شورای امنیت چراغ سبز نشان دادند، به جز از دو کشور: روسیه و فرانسه."
او گفت که روسیه نگرانیهای امنیتی دارد و میخواهد بداند "چه ضمانتی وجود دارد که فرماندهان حکمتیار دوباره به جنگ رو نیاورند و تعهدات عملی شود."
کارشناسان می گویند که نگرانی های روسیه افزون بر آنکه ناشی از هراس این کشور از قدرت گیری دوباره فرماندهان و جنگجویان حزب اسلامی و روی آوردن مجدد آنها به جنگ است، ناشی از صدمات و آسیب های سهمگینی که روسیه شوروی از ناحیه مجاهدین از جمله حزب اسلامی در جریان جهاد علیه ارتش سرخ متحمل شد نیز می باشد.
به باور آگاهان، روس ها هنوز و علیرغم گذشت ده ها سال از شکست سختی که در جریان اشغال افغانستان خوردند، هنوز زخم های عمیق و خونین ناشی از آن را فراموش نکرده اند و بی تردید، نقش حزب اسلامی و جنگجویان این حزب در بیرون راندن شوروی ها از افغانستان، در کنار سرایر جریان های جهادی برای هیچکس، قابل انکار نیست.
در آن زمان، حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار، بیشترین سهم از کمک های سیل آسای مالی، تسلیحاتی و انسانی را از سوی کشورهایی مانند امریکا، پاکستان، رژيم های عرب منطقه و سایر قدرت های ضد شوروی دریافت می کرد و به همین دلیل، بیش از هر جریان جهادی دیگر، قدرت مقابله با روس ها و عوامل داخلی آنها را دارا بود.
با در نظر داشت این تحلیل، مخالفت روسیه با خارج کردن نام گلبدین حکمتیار از فهرست تحریم های بین المللی، به یک معنا ریشه در کینه دیرینه ای دارد که روس ها از حزب اسلامی و شخص حکمتیار در دل دارند.
مسأله دیگر این است که روسیه هنوز به اندازه کافی اطمینان حاصل نکرده است که سرنوشت هزاران جنگجوی حزب اسلامی پس از پیوستن این حزب به روند صلح افغانستان چه خواهد شد. آیا آنها به نیروهای مسلح افغانستان، ادغام می شوند؟ یا در یک روند باز، شفاف و عاری از ایراد، سلاح های خود را به صورت صلح جویانه و مسالمت آمیز بر زمین خواهند نهاد و به زندگی عادی در جامعه باز خواهند گشت؟
نگرانی های فرانسه هم البته دلایل امنیتی دارد. نظامیان فرانسوی در افغانستان، بارها از سوی نیروهای منسوب به حزب اسلامی آماج قرار گرفته اند که در یکی از موارد، ۱۰ نظامی فرانسوی در ولسوالی سروبی از سوی جنگجویان حزب اسلامی، کشته شدند. فرانسه هنوز با آن رویداد کنار نیامده و نمی تواند به تمامی، نسبت به عملکردهای ضد امنیتی حزب اسلامی در جریان حضور نیروهای خود در افغانستان، بی اعتنا شود؛ هرچند اکنون دولت افغانستان، مدعی است که در نتیجه نامه رسمی رییس جمهوری، قناعت فرانسه به دست آمده و این کشور، از مخالفت با لغو تحریم های بین المللی علیه گلبدین حکمتیار، دست برداشته است.
با این حال، روسیه کماکان بر موضع خود باقی است؛ اگرچه ادعا می کند که با درخواست دولت افغانستان از شورای امنیت مبنی بر لغو تحریم های بین المللی علیه حکمتیار، مخالف نیست؛ بلکه آن را بررسی می کند و به همین دلیل به تأخیر انداخته است.
بر اساس عرف رایج در شورای امنیت، این شورا پس از دریافت درخواست رسمی کشورها در اینگونه موارد، ۱۰ روز فرصت دارد تا به آن پاسخ دهد و یا در مورد آن تصمیم بگیرد؛ اما مخالفت روسیه، مانع از چنین تصمیمی شد و اکنون طبق روال معمول کار شورای امنیت، روسیه شش ماه فرصت دارد تا دلایل مخالفت خود با این تصمیم را به اعضای این شورا، اعلام نماید.
کارشناسان می گویند که اگر دولت افغانستان موفق نشود قناعت روسیه را به دست آورد، صلح با حزب اسلامی عملا به تعویق خواهد افتاد و به این ترتیب، آینده مبهمی در انتظار آن خواهد بود.
نکته دیگر این است که احتمال دارد روسیه در این زمینه با دولت افغانستان معامله کند. اخیرا روابط سیاسی دو کشور در خصوص رابطه روسیه با طالبان و نیز تشکیل نشست سه جانبه مسکو، پرتنش شده است. بنابراین، این امکان وجود دارد که روسیه کنار آمدن با مسأله حکمتیار را مشروط به تحقق شرایط خود در زمینه هایی مانند مشارکت در روند صلح، رابطه با طالبان و مبارزه با داعش کند.