رئیس جمهور اشرف غنی در سخنانی که در مزارشریف و در میان جمعی از نیروهای امنیتی کشور بیان داشته گفته است که شما( نیرو های امنیتی) بم می افگنید اما از رسانه ها باد می براید!. تعبیر و تفسیری که بر این سخنان رفته آنست که گویا رئیس جمهور رسا نه های گروهی را تحقیر کرده و بر موقعیت برتر نیروهای امنیتی تاکید ورزیده است.
این سخنان وقتی در رسانه های گروهی بازتاب یافت، با واکنش منفی پاره ای از اهل رسانه مواجه شد. اولین نکته آنست که چرا اشرف غنی نیروهای امنیتی و رسانه های گروهی را در تقابل هم قرار داده است؛ در حالیکه رسانه های گروهی در سالیان گذشته همواره پشتیبان نیروهای امنیتی کشور بوده، و از رشادت ها، شهامت های این نیروها و بذل جان این نیروها در راه وطن تجلیل کرده و کوشیده جایگاه واقعی این نیروها را در میان مردم برجسته سازد.
نگاه های منفی ای که بر اثر وجود پاره ای افراد نامناسب به وجود آمده و چهره این ها را مخدوش ساخته بزداید، چهره و شخصیت این نیروها را در جامعه آن گونه که شایسته است مطرح و معرفی کند.
در معرفی جایگاه واقعی این نیروها اگر کوتاهی صورت گرفته می توان رسانه های گروهی را مورد نقد، بررسی و تحلیل قرار داد و این کاستی ها را جبران کرد، نه این که تقابلی معنا داری میان دو نهاد موثر به وجود آورد، یکی را بر دیگر مرجح دانست.
لذا جدایی افگندن نیروهای امنیتی و رسانه های گروهی یک رویکرد عقلانی نیست، زیرا؛ در یک نظام سیاسی کار آمد هر دو نهاد می تواند در کنار هم، مکمل هم باشند. نیروهای امنیتی با هدیه جان خود برای وطن از این سرزمین و جغرافیا پاسداری کنند، اما رسانه های گروهی این جان فشانی ها را به گوش مردم می رسانند و مقام این نیروها را برجسته می سازند. لذا تقابل میان دو نهاد، یک رویکرد عقلا و اخلاقا نادرست است.
اما نکته ای بعد، اگر تحقیر رسانه ها به عنوان یک نهاد مستقل از نیروهای امنیتی مورد توجه قرار گیرد می توان نکته های فراوانی را بر سخنان رئیس جمهور افزود و از زوایای گوناگون به نقد آن سخنان پرداخت.
مولانا جلاالدین بلخی در مثنوی شریف گفته اند:
کم فضولی کن تو در کار قدر؛ در خور آمد شخص خر با گوش خر
منظور آنست که مردم افغانستان، حکومت و رسانه های گروهی یک جمع به هم پیوسته و تفکیک نا پذیر هستند. گفته اند که حکومت عصاره تفکر و اندیشه های مردم هر جامعه است و حکومت هم تبلور خواسته های مردم.
اگر این گونه باشد که عاقلان قوم برآن تاکید ورزیده اند، رسانه ها هم درهمین کته گوری قابل تحلیل و بررسی است چون در همین جامعه و متاثر از همین حکومت به وجود آمده اند.
رسانه های گروهی از یک طرف متاثر از افکار عمومی هستند، وقتی به عنوان یک نهاد و در چهارچوب یک نظام سیاسی مطرح می شوند، رابطه دوسویه ای میان رسانه های گروهی و حکومت به وجود می آید.
عملکرد حکومت بی تردید بر کارکرد رسانه های گروهی اثر می گذارد و هم رسانه های گروهی باید بر عملکرد حکومت تاثیر گزار باشد. ازسال۱۳۹۳ که انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد تا حال که بیش از دو سال ازآن زمان می گذرد، اگر به کارکرد حکومت نگریسته شود، کدام عملکرد حکومت وحدت ملی را می توان مثبت ارزیابی کرد که بر رسانه های گروهی اثر مثبت بر جای نهاده و یا باعث تحول در رسانه های گروهی شده باشد . از بدو انتخابات ریاست جمهوری که تقلب گسترده ای در آن رخداد، رسانه های گروهی در حد توان خود تلاش کردند این ناهنجاری سیاسی – اجتماعی را منعکس سازند، بر قانون گرایی و شفافیت تاکید نمایند، اما متاسفانه کنشگران سیاسی از جمله رقیبانی که رویاروی هم قرار داشتند، هیچ کدام منطق و استدلال را وقعی ننهادند، منافع کشور را فدای خودخواهی های غیر اخلاقی خود کردند و نزدیک بود کشور را به پرتگاه سقوط بکشانند، توصیه رسانه های گروهی را جدی نه گرفتند، از مواضع گامی عقب ننشستند.
اگر رسانه های گروهی در این عرصه کاری انجام نداده و اطلاع رسانی شفاف نکرده بود، مردم حق داشتند که رسانه های گروهی را مورد انتقاد قرار دهند، کاستی های رسانه ها را متذکر شوند.
بعد از انتخابات ریاست جمهوری و ایجاد حکومت وحدت ملی، رسانه های گروهی در این عرصه نیز بر ترکیب و ساختار حکومت وحدت ملی نقد کرده و ترکیب قومی حکومت را بر نتابیده و مورد پرسش های بی شماری قرار داده اند، تا حال که رئیس جمهور جمعی از متهمان تقلب انتخابات را به جای فرستادن به دادگاه به عنوان مشاوران خویش برگزیده است، رسانه های گروهی این عمل رئیس جمهور را خلاف همه موازین و ارزش های دموکراتیک دانسته آن را مورد نقد قرار داده اند.
این ها از کارکردهای مثبت و بسیار ارزشمند رسانه های گروهی در سالیان گذشته است که هرکدام چون آئینه تمام نمایی است که عملکرد حکومت را در معرض دید و داوری مردم قرار داده است.
سیاست متعارفی که برحکومت گران کشور حاکم بوده است، قومیت گرایی مستهجن، متروک و منفوری است که نه در دنیای سنت کسی حامی آنست یا آن را می پسندد نه هم در دنیای مدرن طرفدارانی دارد. خوشبختانه اکثر رسانه های گروهی کشور از این بیماری عفن و ضد انسانی مبرا هستند و بدون کمترین و کوچک ترین حب و بغض های قومی به حکومت نگریسته و این روند و روال را مورد نقد قرار داده اند.
بدین ترتیب چگونه می توان رسانه های گروهی را درافکار عمومی چنین خوار و زبون داشت و این جمع زحمت کش و سخت کوش را بدون هیچ پاداشی مورد شماتت قرار داد؟
نکته دوم آنست که، با لحن سخره آمیز سخن گفتن از رسانه های گروهی به معنای آنست که اشرف غنی از رسانه های گروهی دل ناخوشی دارد که چرا وسیله تبلیغات حکومت قرار نه گرفته و در ستایش حکومت گران توجه نه کرده و نمی کند.
اگر این منظورباشد - که احتمال چنین است- بهتر است یک بار رئیس جمهور بر عملکرد حکومت خود از بدو تاسیس تاکنون توجه کند. رئیس جمهوی که کتاب "حکومت عادل" را نوشته است، اما در عمل بدترین و سخیف ترین شیوه حکومت داری را که همانا حکومت قومی باشد در پیش گرفته است. آیا از رسانه های گروهی توقع دارد که عمل غیر عادلانه و غیر اخلاقی قوم گرایانه او را مورد ستایش قرا دهد؟
از این که در یک وزارت فرهنگ بیش از هفت نفر مشاور از یک قوم گماشته است، را توجیه دموکراتیک و مدنی کند؛ حکومتی که بر تقلب استوار است و هیچ کدام از موازین و ارزش های دموکراتیک را نپذیرفته و مورد توجه قرار نمی دهد، حکومتی که خویش خوری و فساد حرف اول و آخر را می زند، حکومتی که برای به قدرت رساندن یک فرد که فقط نسبت شخصی با اشرف غنی دارد تمام تلاش خود را به کار می بندد تا او را به قدرت برساند، این حکومت چگونه توقع دارد که رسانه های گروهی مبلغ او و کارکردهایش باشد؟ نقد این گونه عملکردها است که اشرف غنی کینه رسانه های گروهی را به دل گرفته گاه رسانه ها را تحقیر می کند و می خواهد موقعیت و جایگاه رسانه ها را درجهت دهی افکار عمومی ناچیز نشان دهد.
عملکرد حکومت گران کشور نشان می دهد که اگر چنانچه این حکومت از مشروعیت ملی و بین المللی برخوردار بود و می توانست عملکرد خود را توجیه کند، بی تردید رسانه های گروهی را در محاق فرو می برد تا عملکرد قوم گرایانه خود را در تاریکی عدم حضور رسانه های گروهی به انجام رساند.
امروز اگر از رسانه ها دل ناخوشی دیده می شود علت آنست که رسانه های گروهی چنان "شمشیر دموکلیس" بر سر حکومت قرار دارد، نمی گذارد که خلاف کاری های حکومت به صورت آسان انجام پذیرد و این خلافکاری از دیدگاه و چشم مردم و جامعه بین المللی پوشیده بماند.