ولادیمیر پوتین؛ رئیس جمهور روسیه نسخه به روز شده سند امنیت ملی این کشور را امضا کرده که در آن گسترش ناتو تهدیدی برای امنیت ملی روسیه محسوب می شود.
در این سند آمده است که "سیاست داخلی و خارجی مستقل روسیه" باعث "اقدام متقابل" امریکا و متحدانش شده است.
این سند امریکا را به تلاش برای تسلط بر امور جهانی متهم می کند.
روسیه در سال ۲۰۱۴ اعلام کرد که درحال تغییر دکترین نظامی خود برای منظور کردن بحران اوکراین و حضور ناتو در اروپایی شرقی در محاسبات استراتژیک است.
میخائیل پوپوف؛ مشاور کرملین در آن زمان گفت که گسترش ناتو در سال های اخیر به معنی نزدیک شدن این پیمان به مرزهای روسیه است و "تهدیدی خارجی" برای کشورش محسوب می شود.
استراتژی امنیت ملی روسیه هر شش سال یکبار به می شود.
در این سند آمده است که گسترش حضور نظامی بالقوه اخیر ناتو در اطراف مرزهای روسیه معادل "نقض عرف و قوانین بین المللی است."
تحلیلگران مسایل نظامی می گویند که رویکرد تازه روسیه اگرچه تصور می شود به صورت واکنشی و در قبال مواضع اخیر ناتو و غرب در قبال بحران اوکراین، سوریه، ترکیه و...، اتخاذ می شود؛ اما شدیدا تحریک آمیز و نشانگر آغاز عملی پیش نیازهای اساسی رویارویی بلوک های شرق و غرب بر سر میراث های به جا مانده از شوروی سابق است.
واقعیت این است که ناتو با جذب اعضای جدید از میان جمهوری های کوچک اروپای شرقی که سابقا تحت سیطره کامل شوروی قرار داشتند، روسیه تحت رهبری پوتین را که تلاش می کند تا قدرت تاریخی روسیه را با بازگشت مجدد به سرزمین هایی که روزی تحت سلطه مستقیم شوروی بودند برگرداند، به واکنش برانگیخته است.
همچنین ناتو تلاش کرد تا با ایجاد سامانه دفاع موشکی در برخی از جمهوری های اروپایی سابقا در اشغال شوروی، راه را بر هرگونه تحرک نظامی روسیه برای بازگشت به این جمهوری ها ببندد.
با این حساب، آغازگر نبرد جاری، در واقع ماجراجویی های بلندپروازانه غرب بوده است؛ اما در این میان نباید از یاد برد که استراتژیست های نظامی غرب، به خوبی متوجه شده اند که پوتین، پیشتر تلاش های گسترده ای را برای احیای شوروی به راه انداخته است و تحرکات نظامی ناتو در کشورهای همسایه روسیه نیز بیشتر به هدف پیشگیری از به ثمر نشستن طرح های راهبردی و توسعه طلبانه پوتین به اجرا درآمده است.
رویدادهای اوکراین اما تلاش های پیشگفته دوطرف که بیشتر به نبردی غیر مستقیم شباهت داشت را وارد فضای تازه ای کرد؛ فضایی که دیگر دو طرف از موضع گیری علیه همدیگر، سنگرکنی و راه اندازی نیروهای ویژه واکنش سریع برای رویارویی نظامی بالقوه ابایی ندارند و مستقیما وارد یک جنگ سرد تمام عیار و چه بسا مقدمه چینی برای جنگ گرم شده اند.
اگرچه این تنش ها تاکنون در مرحله تحریم های اقتصادی و هشدارهای سیاسی قرار دارد؛ اما ناظران می گویند که روند اوضاع، به نحو نگران کننده و غیر قابل مهاری به سمت یک جنگ مستقیم تمام عیار پیش می رود و تصور می شود که جغرافیای جنگ نیز جمهوری های اروپای شرقی و میراث های به جا مانده از شوروی پیشین خواهد بود.
بحران اوکراین، جدایی کریمه، تغییر معادله جنگ در شرق اوکراین به نفع روسیه، طرح ایجاد یک نیروی واکنش سریع از سوی ناتو برای جنگ در اروپای شرقی علیه کنش های توسعه طلبانه و احیاگرانه روسیه، طرح پیوستن اوکراین به ناتو و تغییر در دکترین نظامی و امنیتی روسیه و همچنین بحران های سوریه و عراق و نیز تیرگی بی سابقه روابط روسیه با ترکیه، از نظر تحلیلگران مسایل نظامی و استراتژیک، هیچکدام نشانه خوبی از یک وضعیت عادی نیستند.
آنها می گویند که تنش های جاری میان غرب و روسیه به اندازه ای عملی و آشکار گشته است که اهمیت جنگ های نیابتی با اهرم هایی مانند تحریم، انسداد ذخایر مالی، بلوکه کردن دارایی ها و بستن حساب های بانکی، ممنوعیت سفر مقامات و قطع صدور انرژی و... را تحت الشعاع قرار داده و آنها در مراحل بعدی اهمیت قرار گرفته اند.
با این حساب، انتظار می رود دکترین امنیتی تازه به روز شده روسیه و تهدیدانگاری مجدد ناتو برای امنیت ملی آن کشور، سرآغاز فصل تازه تنش و چه بسا آغاز رسمی جنگ سرد میان روسیه و غرب باشد.
