بحث مصونیت قضایی هم جنبه حقوقی دارد و هم جنبه سیاسی. جنبه سیاسی از باب این مطرح است که اگر مصونیت قضایی به نیروهای خارجی داده می شود آیا با حاکمیت ملی منافات دارد یاخیر؟
رمضانعلی فصاحت؛ استاد دانشگاه در گفتگو با آوا با ابراز این مطلب گفت که بحث حقوقی قضیه این است که اگر یک تبعه خارجی دچار اشتباه و تخلف شود و جرم و جنایتی که مرتکب می شود باید در کشور مرکزی و کاپیتال رسیدگی صورت گیرد؛ نه در افغانستان.
به گفته فصاحت آنچه مهم است و مردم باید بدانند این است که بحث مصونیت از نگاه قضایی یک بخش قضیه است؛ به این معنی که مصونیت کامل ندارند که اگر جرمی را مرتکب می شوند صرفاً تا این حد باشد که محاکمه در کشور خود آنان صورت بگیرد.
او گفت که آنچه در این میان مهم به نظر می رسد بحث حاکمیت ملی است؛ زیرا از نظر سیاسی یکی از مؤلفه های دولت، حاکمیت داشتن است.
به گفته وی، "اگر ما نمی‌توانیم در کشور خود خواسته ها و امنیت ملی خود را تامین کنیم حاکمیت ملی ما به صورت علنی نقض شده است".
فصاحت گفت که در این میان، درست است که با دادن مصونیت قضایی مقداری از حاکمیت ملی نقض می شود یا بخشی از حقوق ما تضیع می شود؛ اما در مقابل باید دید چه منافعی به دست می آید.
او گفت که امتیازی که در این قضیه به دست مردم افغانستان می آید، چیست؟ اگر منفعت برخاسته از امضای پیمان اهم باشد اشکال ندارد که به نیروهای خارجی مصونیت قضایی داده شود!
به باور وی، به لحاظ یک امر سیاسی و ایدئولوژیک نباید غیر مسلمان بر مسلمان استیلا داشته باشد؛ اما این به این معنا نیست که به محض امضای پیمان همه چیز زیر سؤال برود.
به گفته وی، از زاویه اینکه مصونیت قضایی اگر بتواند سایر جنبه های ملی را تقویت ببخشد که در آینده برای ما مفید خواهد بود؛ در این صورت افغانستان مجبور است که بر اساس قاعده اهم و مهم بخشی از حاکمیت ملی خود را واگذار کند.
به گفته فصاحت، دشمن استدلال می کند که ما در تمام کشورها مصونیت قضایی داریم و در اینجا نیز باید داشته باشیم تا کاری را انجام داده بتوانیم.
او گفت که بحث فنی قضیه این است که وقتی پیمان بسته می شود در چه حد می تواند توازن وجود داشته باشد که در برابر همدیگر در چنین شرایطی همکاری داشته باشند؟
او در بخش دیگری از سخنان خود گفت که آنچه رییس جمهور عنوان کرده است این است که اختلاف در مفهوم «تجاوز» است که آیا این تجاوز فزیکی است یعنی آمدن تانک و توپ و نیروهای نظامی دشمن است و یا اینکه انداخت هایی که از خاک دشمن صورت می گیرد یا ارسال نیروی انتحاری، تجاوز است.
اگر تعریف تجاوز این شد که هر نوع عمل خشونت باری که ریشه در بیرون دارد باید امریکا با افغانستان همسو باشد، مشکل تا حدی حل است.
او گفت که هدف از برگزاری جرگه این است که پیمان امضا شود و خوبی کار از نظر خارجی ها نیز در این است که آقای کرزی کسانی را که در آنجا دعوت کرده است اهل علم و تحلیل نیست؛ تا ارزیابی فنی کنند؛ مثلاً بداند که فواید آن چیست و ضرر و نواقص آن چه می باشد؛ بنابراین می خواهد یک مشروعیت صوری به دست بیاورد؛ تا پیمان امضا شود.
وی جرگه را در مجموع سفارشی خواند و گفت که رییس جمهور کسانی را در این جرگه دعوت می کند که استدلال منطقی نداشته باشند که این پیمان به ضرر حاکمیت ملی است یاخیر.
به گفته فصاحت، از همه مهم‌تر اینکه در این جرگه بحث انتخابات است و همزمان با تدویر لویه جرگه بحث انتخابات مطرح است.
او گفت در ضمن بحث مصونیت قضایی به نیروهای خارجی مصونیت خود آقای کرزی نیز مطرح است. ضمن اینکه مصونیت قضایی نیروهای خارجی مطرح است در پشت این قضیه تیم‌یابی هایی که برای انتخابات وجود دارد نیز مطرح است.