امام خمینی(ره) برای همه مسلمانان خصوصاً نسل جوان انقلابی خاورمیانه و سراسر دنیا در عرصه‏های مختلف زندگی، الگویی جامع و کامل بود.

بُعد شناختی و رفتاری امام راحل در این برهه‏ی زمانی از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است، چنانچه محمد سعید رضازاده معاونت فرهنگی پژوهشی دانشگاه اشراق هرات در این باره می گوید: اگرچه امام خمینی(ره) یک رهبر سیاسی بزرگ بود، اما در نهایت شوخ طبعی و همراه با ملایمت با فرزندان و اطرافیان برخورد می نمود.

به گفته‌ی وی، اگر بچه ها در منزل شیطنت یا تخلفی انجام می دادند، امام بدون هشدار و تنبیه، به گونه ای رفتار می نمود که همه‏ی بچه ها مواظب رفتار و کردارشان بودند.

رضازاده در ادامه‌ی گفتگو با خبرگزاری آوا، افزود: امام خمینی برای اقوام نیز همانند پدری بزرگ و مهربان بود، چنانکه هیچگاه بستگان احساس نمی کردند که ایشان رهبر انقلاب است و با آنها رفتاری کاملا دوستانه داشت و مدام توصیه می کرد که بخشی از زندگی خود را به تفریحات سالم اختصاص دهید.

وی در رابطه با اخلاق شوخ طبع امام(ره) به نقل از یکی از بستگان ایشان گفت: یکی از بستگان امام نقل می کند، زمانی که نمایش تلویزیونی "باز هم مدرسه ام دیر شد"، پخش می شد، وقتی نزد آقا می رفتم، ایشان به من می گفتند: علی آقا آن "نمایش" را تعریف کن، من هم ادای اکبر عبدی را در می آوردم و ایشان هم خوششان می آمد.

این صاحبنظر افغانستانی سپس به بُعد رفتاری امام در اجتماع اشاره و اذعان نمود: شاخصه مهم زندگی امام در اجتماع بر مبنای اخلاص و انجام وظیفه بود و توصیه ایشان به مسئولین، دقت به این اصل بود که "ما مامور به وظیفه ایم نه مأمور به نتیجه" و این خصوصیت در فعالیت های اجتماعی و سیاسی ایشان نمایان بود.

معاون فرهنگی پژوهشی دانشگاه اشراق هرات در ادامه افزود: امام خمینی (ره) به پسرش مدام توصیه می نمود که به بهانه‏ی نزدیک شدن به معارف الهی برای به دست آوردن مقام چه معنوی و چه مادی دست و پا نزن و از زیر بار مسئولیت انسانی که خدمت به خلق است، شانه خالی مکن. 

این استاد حوزه و دانشگاه، پرهیز از شهرت طلبی در بین اجتماع را از بارزترین خصوصیات اخلاقی امام خمینی(ره) برشمرد و به نقل از آیت الله توسلی در این باره گفت: امام از هر نوع شهرت طلبی و مقام خواهی اجتناب می ورزید، هیچگاه اجازه نمی داد کسی پشت سرش راه برود و یا اگر شاگردی اشکالی داشت و می آمد تا در بین راه از ایشان سوال بپرسد، امام می ایستاد و با احترام با او برخورد می کرد.

رضا زاده با بیان اینکه امام راحل فردی متواضع، راستگو و فروتن بود به نقل از حجت الاسلام و المسلمین عبدالعلی قرهی، گفت: رفتار و گفتار امام خمینی(ره) با یکدیگر مطابقت داشت و هر چه را که بازگو می کرد به آن عمل می نمود.

وی در پایان به این سخن گهربار امام که به مردم می‏ فرمود: "من خدمتگذار شما هستم " اشاره و تأکید نمود: رهبر کبیر انقلاب خطاب به دانشجویان می‏گفت: رهبری نزد من مطرح نیست و فقط برادری مهم است، چنانچه خداوند متعال در آیه شریفه‏ی"انما المومنون اخوة" همه‏ی ما را برادر خوانده است.