امام موسی کاظم (ع) درشرایط سخت و دشوار و با وجود فشارسرنیزه دستگاه حکومتی هارون الرشید، اما در جهت ادامه نهضت علمی و فرهنگی پدرش امام صادق(ع) که در حقیقت بنیانگذار دانشگاه اهلبیت(ع) و تحول علمی در جهان بود ازهیچ تلاش دریغ نکرد.
دین محمد جاوید استاد دانشگاه در مصاحبه با آوا، به مناسبت فرا رسیدن سالروز ولادت هفتمین پیشوای شیعیان جهان حضرت امام موسی کاظم(ع) با بیان مطلب فوق افزود: درمیان ائمه معصومین تنها کسی که سخترین شکنجه ها را متحمل شد وهفت سال یا چهارده سال سیاه چال زندان را سپری کرد حضرت امام موسی کاظم(ع) بود.
به گفته او، با وجود اینکه امام در زندان و تحت نظارت شدید قرار داشت درعین حال دوستان وپیروانش با او ملاقات می کرد و امام آنها را جهت میداد وهدایت می کرد و با قدرت و انرژی تمام شاگردانش را رهبری می کرد.
آقای جاوید افزود: امام موسی کاظم(ع) چه در زندان و چه در بیرون از زندان نهضت علمی و فرهنگی پدران بزرگوارش را ادامه داد و توانست که فرزندش امام رضا(ع) را وارد میدان کند تا تحول بوجود آمده درعرصه علم و دانش متوقف نشود.
این استاد دانشگاه همچنان تاکید کرد: امام موسی کاظم(ع) پس از پدر بزرگوارش نهضت علمی اورا دنبال کرد و پیروانش را که پراکنده شده بودند، از نو گرد هم آورد و به مجلس درس آنها سر و سامان داد.
به عقیده جاوید البته وضعیت برای این اقدام امام آنگونه که باید مساعد نبود، اما او از هر فرصت و امکانی برای تحقق این هدف سود می جست و لحظه ای از تلاش و کوشش باز نایستاد و در راه تکامل جنبش علمی و نهضت فرهنگی اسلام تلاش کرد و صدها محدّث و مفسر و مبلّغ تربیت نمود و به کمک آنها توانست از مکتب تشیع پاسداری کند و حرکت آن را تداوم بخشد.
وی دامه داد: هرچند امامان معصوم نور واحد هستند که زندگی بشریت را روشن می کند، اما درعین حال هریکی از معصومین(ع) ویژگی های منحصر به فرد وجلوه های خاص شخصیتی دارند.
به گفته جاوید، بزرگترین جلوه شخصیتی امام موسی کاظم(ع) صبر و استقامت در برابر پیش آمدهای ناگوار بود که وی درشدیدترین دوره و ظالم ترین دستگاه حکومتی مقاومت و در هر مرحله دشمن را تحقیرکرده و این درس را برای مسلمانان داد که انسان هم می تواند در زندان باشد وهم آزاد.
او تاکید کرد که عمده ترین پیام امام موسی کاظم(ع) برای مسلمانان امروز نیز صبر جمیل و استقامت است و امام(ع) این درس را برای پیروانش داد که در هر دوره و زمان با تمام شدائد که ازطرف دشمن می آید باید صبر داشت و حتی در زیرشکنجه و فشارهم می شود انسان آزاد باشد و با دشمن مبارزه کند.
به گفته او در شرایط بسیار حساس و ناگوار، مسلمانان افغانستان می توانند از امام کاظم درس صبر و استقامت را گرفته و تسلیم حیله های دشمن نشوند زیرا دشمنان درحال حاضر می خواهند صبر مردم را امتحان کنند.
امام کاظم(ع) و توصیه به تعقّل
لازم به ذکر است که امام موسی کاظم(ع) با تمام صفت های بلند انسانی که داشت بیشتر مردم را به تفکر و تعقل دعوت می کرد و متذکر می شد که هرچیزی راهنمایی دارد و راهنمای عقل، تفکر است و از نشانه های تفکر، سکوت و خاموشی است. این خود سبب می شود که افراد کم تر سخن بگویند و بیشتر بیندیشند تا حقایق را به دست آورند.
امام موسی کاظم علیه السلام در این باره می فرماید: آدمی از سوی خدا دو حجت دارد: حجت ظاهر و حجت باطن. حجت ظاهرْ خدا و انبیا و ائمه اند و حجت باطن عقل است.
امام کاظم(ع) و پرهیز از تنبلی
امام موسی کاظم علیه السلام همانند پیامبر اسلام(س) مشوّق کار و فعالیت بود و خود الگوی کار و تلاش مشروع در نزد مردم بود و می فرمود: «از تنبلی و سستی بپرهیزید که این امر مانع بهره گیری شما از دنیا و آخرت است» آن بزرگوار در تشویق به کار می فرمودند: «آن گاه که کار برای تأمین زندگی خانواده و عیال باشد، نوعی از جهاد و دارای همان پاداش است.