طرحی را روی دست داریم که دانشجویان مستعد افغانستانی که خارج از ساختار دولتی تمایل به ادامه تحصیل در ایران داشته باشند، این امکان را فراهم کنیم که با پرداخت هزینه هایی در حد دانشگاه های خصوصی افغانستان در مقاطع تکمیلی، به تحصیل بپردازند.

مقامات وزارت علوم جمهوری اسلامی ایران از اعطای ۶۳۰ بورس تحصیلی به کادرهای علمی، دولتی و دانشجویان افغانستانی در مقاطع ماستری (کارشناسی ارشد) و دکترا خبر می دهند.

دکتر ریاضی رئیس شورای بورسیه وزارت علوم ایران در گفتگوی اختصاصی با آوا از اهدای ۲۳۰ بورسیه تحصیلی برای کادرهای علمی دانشگاههای افغانستان خبر داد.

به گفته آقای ریاضی همچنان ۴۰۰ بورس تحصیلی به دانشجویان افغانستانی خارج از کادر دولتی این کشور، از طریق آزمون انتخابی در مقاطع مختلف تحصیلی اختصاص داده شده است.

رئیس شورای بورسیه تحصیلی وزارت علوم ایران که برای اجرایی شدن تفاهم نامه میان وزارت علوم ایران و وزارت تحصیلات عالی افغانستان به کابل سفر کرده است، گفت: بیشتر بورس های تحصیلی در مقاطع  ماستری (کارشناسی ارشد) و دکترا می باشد.

گفتنی است بر اساس تفاهم نامه ای که حدود پنج سال قبل میان وزارت علوم ایران و وزارت تحصیلات عالی افغانستان به امضا رسید، قرار شد تا به تعداد ۵۰۰ بورسیه تحصیلی به دانشجویان افغانستانی در مقاطع تحصیلی ماستری و دکترا اختصاص یابد.
کمک به برگزاری آزمون ها از طریق سازمان سنجش و آموزش کشور ایران، اهدای کتاب های علمی و کمک به تدوین برخی از سر فصل کتاب های درسی دانشگاهها از دیگر بندهای این تفاهم نامه به شمار می رود.

به گفته دکتر ریاضی در طول این مدت، یک بارهیئت ایرانی در سطح معاون وزیر به افغانستان سفر کرده و در ارتباط به اجرایی شدن موافقنامه صحبت هایی با هیئت افغانی داشته اند که پیش بینی شد که یک گروه برای اجرایی شدن مواد این تفاهم نامه تشکیل شود.

وی افزود: سال گذشته، در سفری که وزیر تحصیلات عالی افغانستان؛ بانو مهمند در رأس هیئتی به تهران داشتند، در دیدار  با آقای دکتر فرهادی؛ وزیر علوم ایران گفتگوهایی در این زمینه انجام دادند. همچنین در ماه ثور (اردیبهشت) امسال جناب آقای" بری صدیقی"؛ معاون وزارت تحصیلات عالی افغانستان به تهران تشریف آوردند و بامقامات وزارت علوم ایران در ارتباط با مسائل اجرایی صحبت نمودند که بین وزارت خانه دو کشور متنی مبادله شد که بر اساس آن متن، قرار شد یکصد بورسیه با معرفی دولت افغانستان به دانشجویان اعطا بکنیم و چهارصد بورس هم به شکل آزمون یا از طریق استفاده از برگزیدگان آزمون کانکور افغانستان یا با برگزاری آزمون از سوی جمهوری اسلامی ایران به دانشجویان افغانستانی اختصاص یابد.

به گفته آقای ریاضی حدود سه ماه قبل لیستی از اساتید و کادرهای علمی دانشگاهها و نهادهای دولتی از سوی وزارت علوم افغانستان برای اختصاص یکصد بورس به تهران ارسال شد. که بعد از بررسی، با توجه به سیاست حسن همجواری و علاقه مندی به رشد و توسعه علمی برادران ما در افغانستان، با بیش از ۲۳۰ بورس برای کادرهای علمی دانشگاهها موافقت شد، که من در این سفر، در دیدار با خانم مومند؛ وزیر تحصیلات عالی، فهرست افراد ارزیابی شده و مورد موافقت قرار گرفته را خدمت شان ارائه کردم.

آقای ریاضی در خصوص شرایط پذیرش دانشجو در ایران گفت: در مقطع  ماستری (کارشناسی ارشد) سن دانشجو حداکثر ۲۵ سال و میانگین (فیصدی) نمراتش باید حداقل ۷۵  باشد. همچنین در مقطع کارشناسی ارشد به دکترا هم سن دانشجو حداکثر سی سال و معدل (فیصدی) اش بالاتر از ۸۰ باشد.

به گفته وی، در مقطع لیسانس (کارشناسی)، ملاک آزمون سراسری کانکور افغانستان خواهد بود و ما بدون هیچ محدودیت،  صرفا افرادی که بالاترین نمره را داشته باشند، انتخاب خواهیم کرد. یعنی در اعطای بورسیه ها، فقط ملاک نمرات بلند بوده و در گزینش لیستی که وزارت علوم افغانستان برای ما ارسال کرده، تنها شاخص بررسی ما سن و معدل (فیصدی) های نمرات دانشجو بوده است.

به گفته ی رئیس شورای بورسیه تحصیلی وزارت علوم ایران، دانشجویان افغانستانی در ایران، به دوه گروه تقسیم می شوند؛ یک گروه دانشجویانی که از طریق کانکور سراسری ایران ما وارد دانشگاهها می شوند که طبیعتا کسانی اند که در ایران تحصیل کرده اند و با سیستم آموزشی ما کاملا آشنا می باشند و در یک فضای کاملا رقابتی مثل دانشجویان ایرانی در هر دانشگاه که انتخاب شوند، می توانند ادامه تحصیل بدهند که این فهرست بیش از سیزده هزار دانشجوی افغانی را تشکیل می دهد. گروه دوم دانشجویانی هستند که در قالب بورس تحصیلی در ایران شاغل به تحصیل هستند که بیش از یک هزار دانشجو که عمدتا در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا می باشند.

آقای ریاضی تأکید کرد، بورسیه تحصیلی عملا در مقطع کارشناسی(لیسانس) محدود بوده و سیاست ما در اعطای بورس، در مقاطع تحصیلات تکمیلی است.

این مقام وزارت علوم ایران درباره ارایه خدمات به دانشجویان افغانستانی در ایران گفت: دانشجویایی که از طریق کانکور ایران وارد دانشگاه ها می شوند، همانند دانشجویان ایرانی از خدمات یارانه ای غذایی و در صورت وجود خوابگاه از آن نیز استفاده کنند. از این دانشجویان کم ترین رقم هزینه، معادل هشتاد درصد هزینه تحصیلی شبانه دریافت می شود. اما دانشجویان بورسیه بر علاوه برخوردار شدن از خدماتی که ذکر شد، هزینه تحصیل شان نیز رایگان است. همچنین دانشجویان بورسیه از خدمات بیمه استفاده می کنند.

آقای ریاضی در خصوص نوع بورسیه اختصاص یافته به دانشجویان افغانستانی گفت: توافق ما با دولت افغانستان، اعطای بورس الف است. ما فقط دو نوع بورس الف و ب داریم. در بورس الف؛ تمام خدمات رایگان اعلام کرده است. اما در بورس ب؛ هزینه تحصیل دریافت نمی شود که رقم اصلی هزینه را تشکیل می دهد و هزینه سایر خدمات بر عهده خود دانشجویان است.

وی تصریح کرد؛ ما یکی از مواردی که به کشورهای مختلف بورس الف داده می شود، تحصیل در حوزه زبان فارسی است.

آقای ریاضی علاوه کرد، میکانیزم برای شامل شدن در بورس تحصیلی، آیین نامه وزارت علوم ایران است که مطابق آن دانشجویان غیر ایرانی از کشورهای مختلف هم می توانند به صورت انفرادی و هم به صورت معرفی از سوی دولت ها درخواست بورسیه  بکنند و یا اینکه در قالب نهادهایی که در درون ساختار دولتی حکومتی وجود دارد معرفی می شوند و اگر شرایط علمی شان برای اعطای بورس احراز شود، پذیرفته خواهند شد.

رئیس شورای بورسیه تحصیلی وزارت علوم ایران در خصوص نحوه پذیرش در دانشگاههای جامعة المصطفی العالمیه، دانشگاه مذاهب اسلامی، و دانشگاه رضوی گفت: پذیرش دانشجو در این دانشگاهها مستقل از وزارت علوم ایران است، اما دانشجویانی که در این دانشگاهها پذیرفته شده اند و تمایل داشته باشند در رشته هایی خارج از رشته های موجود در این دانشگاهها تحصیل کنند، بعد از بررسی نمرات تحصیلی و مدارک دانشجو که توسط وزارت تحصیلات افغانستان تایید شده و سفارت ایران نیز صحت مدارک اش را تایید کرده باشد، اگر مقررات اجازه بدهد، با بورس شان موافقت خواهیم کرد. اما اغلب در چنین مواردی، اعطای بورس به شکل بورس ب است.

آقای ریاضی گفت: ما طرحی را روی دست داریم که دانشجویان مستعد افغانستانی که خارج از ساختار دولتی تمایل به ادامه تحصیل در ایران داشته باشند، این امکان را فراهم کنیم که با پرداخت هزینه هایی در حد دانشگاه های خصوصی افغانستان در مقاطع تکمیلی، به تحصیل بپردازند.

به گفته این مقام وزارت علوم ایران، بیشترین تقاضاها در خصوص ادامه تحصیل در ایران در رشته های علوم انسانی می باشد، لذا به علت تقاضای گسترده در برخی از رشته ها از جمله حقوق و علوم سیاسی محدودیت هایی را برای داوطلبان افغانی مطرح کرده ایم و علت اش هم این است که تعداد دانشگاههایی که رشته حقوق یا علوم سیاسی دارند و جز دانشگاه های برتر ما هستند، محدود می باشند.

وی تصریح کرد: از حدود یکصد و بیست و نه دانشگاه دولتی  در ایران،  فقط بیست سه دانشگاه صلاحیت پذیرش دانشجویان خارجی را دارند و این همان دانشگاه هایی هستند که بالاترین امتیاز را داشته و شرایط شان از هر لحاظ چه از نظر امکانات علمی، سخت افزارها و بالا بودن سطح علمی اساتید، مناسب می باشند.

وی افزود با تلاش وزارت علوم در سال جاری، بر علاوه رشته های علوم انسانی، توانستیم رشته های مهندسی، کشاورزی و رشته هنر را در بورس های تحصیلی برای دانشجویان افغانستانی لحاظ کنیم. 

آقای ریاضی در پایان افزود، هم اکنون فقط در حوزه وزارت علوم ایران، بیست و یک هزار دانشجوی غیر ایرانی از حدود ۴۵ کشور جهان شامل کشورهای اسلامی، اروپایی، کانادا، استرالیا، کوریا، چین، جاپان و هند شاغل به تحصیل می باشند که علاوه بر رشته های علوم انسانی، در رشته های زبان و ادبیات فارسی، هنر، تاریخ، معماری اسلامی، ایران شناسی در حال تحصیل هستند.