رئیس خبرگزاری صدای افغان گفت: اگر در مذاکرات صلح میانجی‌گران قوی که از مشروعیت بالا برخوردارند حضور داشته باشند در این صورت صلح در افغانستان ممکن خواهد بود.
حجت‌الاسلام و المسلمین سید عیسی حسینی مزاری؛ رئیس خبرگزاری افغان و رئیس حزب اسلامی تبیان در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان ایران، به بررسی مسائل روز جمهوری اسلامی افغانستان پرداخت که مشروح کامل آن در ذیل آمده است:
باشگاه خبرنگاران: شما می‌دانید که نیروهای خارجی با هدف تأمین امنیت در افغانستان حضور پیدا کرده‌اند، به نظر شما چقدر اینها در ایجاد امنیت در افغانستان موفق بوده‌اند؟
حجت‌الاسلام حسینی‌مزاری: حضور نیروهای خارجی در طول سال‌های گذشته نه تنها به تامین امنیت در افغانستان کمک نکرده؛ بلکه نحوه فعالیتشان موجب افزایش ناامنی، جنگ، ترور و وحشت در کشور شده است. اگر این حضور را از ابعاد مختلف مورد مطالعه قرار دهید، مشاهده خواهید کرد که وضعیت افغانستان با حضور آنان روز به روز وخیم‌تر شده است.
نیروهای خارجی‌ها به‌خصوص آمریکایی‌ها به این دلیل که همواره دنبال امضای پیمان‌های امنیتی و استراتژیکی بین کابل و واشنگتن هستند، مدام به مردم و دولت افغانستان القا کردند که اگر چنین پیمان‌نامه‌هایی به ثمر نرسد ناامنی بیشتری کشور را فرا خواهد گرفت. اما امروز می‌بینیم که امضای چنین پیمان‌نامه‌ها نه تنها تأثیری در بهبود روند امنیتی افغانستان نداشته، بلکه هر روز که از عمر افغانستان می‌‌گذرد فجایع بیشتر و ناامنی‌های گسترده‌تری در عرصه‌های مختلف افغانستان مشاهده می‌شود.
باشگاه خبرنگاران: با توجه به نزدیک بودن انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده، سیاست‌های دولت بعدی آمریکا در قبال افغانستان با تغییر روبرو خواهد بود؟
حجت‌الاسلام حسینی‌مزاری: به نظر نمی‌رسد تغییر دولت‌ها در آمریکا تأثیری در سیاست‌های کلی این کشور در قبال کابل بوجود آورد. چرا که افغانستان در طول ۱۵سال گذشته حاکمیت هر دو حزب حاکم بر این کشور یعنی جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها را مشاهده کرده است، لذا ما در هر دو دوره تغییر محسوسی را که به نفع مردم افغانستان باشد ندیده‌ایم و مطمئنا هر اقدامی که چه در زمان حاکمیت جمهوری‌خواهان و چه در زمان دموکرات‌ها از ناحیه آمریکایی‌ها در افغانستان صورت گرفته، کاملا در راستای منافع خود آنها بوده و لطفی شامل حال مردم افغانستان نشده است.
باشگاه خبرنگاران: در حال حاضر سه گروه تروریستی در افغانستان فعالیت می‌کنند به نظر شما این گروه‌ها اهداف مشترکی را در این کشور دنبال می‌کنند؟
حجت‌الاسلام حسینی‌مزاری: برخی معتقدند در پس اهداف گروههای معارض و مخالف دولت افغانستان تفاوت‌ها و اختلافاتی وجود دارد، اما گذشته تاریخی نشان می‌دهد هیچ یک از گروههای تروریستی حاضر در افغانستان بدون ارتباط با عقبه خارجی‌شان نیستند و تمامی احتمالات و ظن و گمان به این سمت و سوست که کشورهای خارجی‌ها پشت‌سر این گروههای مسلح تروریستی هستند، چرا که تروریست‌ها بدون حمایت‌های خارجی نمی‌توانند به فعالیتشان در داخل افغانستان ادامه دهند. از این رو می‌توانیم بگوییم، پشت سر گروههای تروریستی که از نیروهای داخلی هم استفاده می‌کنند، خارجی‌ها هستند و هدفشان هم در نهایت یکی است، لذا ایجاد جریان‌ها و حوادث گوناگون در افغانستان هم در مسیر خاص کشورهای خارجی است.
باشگاه خبرنگاران: علت حضور گروه تروریستی داعش در افغانستان چیست و بیشتر در کدام مناطق مستقر هستند؟
حجت‌الاسلام حسینی‌مزاری: گروههای تروریستی در افغانستان تحت‌تأثیر و هدایت کشورهای خارجی هستند و روابط و تعاملات میان آنها در شرایط موجود خیلی محسوس نیست! برای مثال داعش و طالبان در برخی مناطق درگیرند و از لحاظ فکری هم با یکدیگر هم‌خوانی ندارند. داعشی‌ها صددرصد وهابی هستند و با اندیشه وهابیت در افغانستان حضور دارند و طالبان با وجود اینکه در حوزه تخریب و مقابله با منافع ملی و مردم افغانستان یک مسیر را با آنها می‌پیمایند، ولی در کل به نظر می‌رسد که تفاوت‌هایی بین گروه تروریستی داعش و گروه طالبان وجود دارد.
داعشی‌ها بیشتر در سمت شرق افغانستان و ننگرهار و همچنین در قسمت‌هایی از هلمند مستقر هستند اما این موضوع تا کنون به صورت رسمی تأیید نشده و البته در برخی جاهای دیگر هم که جنگ و درگیری ادامه دارد از لحاظ نشانه‌های جنگ که در آن جا دیده می‌شود گفته می‌شود که روششان بیشتر به داعشی‌ها شباهت دارد و نمی‌توانند طالبان باشند.
داعشی‌ها بیشتر به این دلیل در شرق افغانستان مستقر هستند که با پاکستان هم‌مرز باشند. اکثر گروههای تروریستی که در افغانستان فعالیت می‌کنند عقبه آنها در پاکستان است و اگر به صورت مستقیم هم مورد حمایت پاکستای‌ها نباشند بی‌شک با واسطه حمایت می‌شوند. طبق اعلان برخی از خبرها، ۷۰ درصد داعشی‌ها که در شرق افغانستان حضور دارند از طالبان سابق پاکستانی هستند که اکنون تحت عنوان داعش در افغانستان کار می‌کنند.
باشگاه خبرنگاران: اخیراً انفجارهای تروریستی در شهر کابل صورت گرفت که جان بیش از ۸۰ نفر از مردم مظلوم افغانستان را گرفت؛ چه عواملی را در این انفجارها دخیل می‌دانید؟
حجت‌الاسلام حسینی‌مزاری: پشت پرده انفجارهای اخیر کابل از جمله حادثه دهمزنگ، دست کسانی وجود دارد که به دنبال تخریب زیرساخت‌های افغانستان و از هم گسستن شیرازه‌های زندگی اجتماعی مردم این کشور هستند. در پشت پرده انفجارهای اخیر کابل از جمله حادثه دهمزنگ، دست کسانی وجود دار. درست است که گروههای تروریستی تحت عناوین طالب و داعش در این حرکت‌ها متهم هستند؛ اما کشورهای خارجی نیز به شدت در افغانستان فعالند و در راستای بهم زدن زندگی مسالمت آمیز مردم دست به هر کاری می‌زنند؛ بنابراین در انفجار روز دوم اسد مطمئنا دست دشمنان مردم افغانستان به صورت جدی دخیل است.
باشگاه خبرنگاران: به نظر شما چرا مذاکرات صلح افغانستان به بن‌بست رسید؟
حجت‌الاسلام حسینی‌مزاری: از زمانی که بحث صلح افغانستان مطرح شده این دیدگاه وجود داشته که یک حرکت حقیقی و دقیق در راستای صلح در کشور وجود نداشته است، چرا که این مذاکرات بیشتر به یک بازی سیاسی در راستای سرگرم کردن مردم افغانستان و انحراف آنها از اصل ماجرا شباهت دارد. چرا که اگر بنا است در افغانستان صلحی برقرار شود باید این صلح تابع اصولی باشد و اولین اصل هم این است که آدرس‌های گروههای مخالف مشخص باشد. یعنی اگر قرار است دولت افغانستان با طالبان مذاکره کند باید آدرس مشخصی از طالبان وجود داشته باشد که در صورت به نتیجه رسیدن صلح، فردا شاخه دیگری از گوشه دیگر افغانستان سردر نیاورد.
اصل دوم هم این است که هر دو طرف (دولت افغانستان و طالبان) به دنبال صلح باشند نه اینکه دولت افغانستان برای برقراری صلح خود را به هر دری بزند و طالبان چنین دیدگاهی نداشته باشد و به هنگام برگزاری جلسات صلح دست به عملیات انتحاری در کابل بزند و یا اینکه در سایر شهرها قتل و کشتار راه بیندازد.
اصل سوم هم این است که اگر دولت افغانستان با گروه تروریستی یا مخالف خود وارد مذاکره می‌شود این دولت باید از آنها یک سر و گردن بالاتر و از اقتدار و عظمت برخوردار باشد. در حالی که دولت افغانستان از این اقتدار و عظمت برخوردار نیست و حداقلش هم این است که این اقتدار را ظهور و بروز نمی‌دهد! به هر حال احساس ما بر این است که دولت افغانستان از مواضع پایین و ضعیفی با این قضیه برخورد می‌کند.
اصل دیگر این است که در قضیه صلح افغانستان میانجی‌گرانی باید حضور داشته باشند که دارای مشروعیت باشند نه اینکه خود آنها در قضایای افغانستان دخیل باشند. اکنون یکی از طرف‌های حاضر در قضیه صلح، دولت پاکستان است، در حالی که این کشور از طرف‌های اصلی جنگ است و نیازی نیست تا اسم طالبان مطرح شود، بنابراین چطور می‌شود کسانی که طرف جنگ ما هستند به عنوان میانجی نیز در مذاکرات صلح حضور داشته باشند!
باشگاه خبرنگاران: اقتدار کشورهای حاضر در مذاکرات صلح را چقدر در روند شکل‌گیری این مذاکرات موثر می‌دانید؟
حجت‌الاسلام حسینی‌مزاری: میانجیگری آمریکا در مذاکرات صلح افغانستان معنا ندارد، چرا که اگر این کشور دلش برای افغانستان صلح می‌خواست می‌توانست با تقویت دولت افغانستان، تقویت بنیه‌های اقتصادی کشور و بستن مرزهای افغانستان یا با توجه به اینکه پاکستان ژاندارم و عوامل آمریکا است و با نشاندن این کشور در جای خود می‌توانست صلح را در افغانستان برقرار کند.
بحث دیگر مربوط به حضور قطر در مذاکرات صلح است، از نظر ما قطر در جایگاهی نیست که بخواهد در مسائل افغانستان دخالت کند و صلح برای این کشور بیاورد. قطر که خود یک کشور قاتل است و در جنگ سوریه، عراق و مباحث لبنان، یمن و بحرین دخیل است و خون مردم مسلمان را به واسطه پول خود می‌ریزد چگونه می‌تواند برای مردم افغانستان دلسوز باشد.
در مورد حضور ترکیه در مذاکرات صلح نیز باید بگویم ما این کشور را به هیچ عنوان صالح نمی‌دانیم چرا که ترکیه در گذشته در قضیه سوریه دخیل بوده و یک طرف جنگ در جهان اسلام است ولی آنچه بدان توجه و تأکید داشتیم این بود که به جای قطر و ترکیه باید از جمهوری اسلامی ایران برای حضور در مذاکرات صلح دعوت شود. چرا که جمهوری اسلامی ایران در طول جهاد و مقاومت در کنار مردم افغانستان بوده است. ایران در طول سال‌های گذشته بیشترین و بالاترین کمک‌های اثرگذار را برای افغانستان انجام داده و در مقاطع مختلف ثابت کرده که به دنبال تأمین امنیت و صلح در افغانستان است.
اگر از مباحث اسلامی، فکری و مذهبی بگذریم، اصولا تأمین امنیت در افغانستان به معنای تأمین امنیت در ایران است، بنابراین دولت افغانستان اگر به دنبال صلح واقعی است باید از جمهوی اسلامی ایران بخواهد که در مذاکرات صلح میانجیگری کنند و چرا که نسبت به طرف‌های مختلف اشراف دارد.
جمهوری اسلامی ایران در بین تمام احزاب جهادی افغانستان نفوذ دارد و اکثر سران طالبان که در دوران جهاد هر کدامشان رهبر و فرمانده بودند را می‌شناسد. لذا خیلی راحت هم می‌تواند از این اشراف خود استفاده کند. کشور روسیه و سازمان ملل نیز باید در قضیه صلح حضور داشته باشد. اگر در مذاکرات صلح میانجی‌گران قوی که از مشروعیت بالا برخوردارند حضور داشته باشند، صلح در افغانستان ممکن خواهد بود. اما به نظر می‌رسد که در رابطه با بحث صلح افغانستان نه پاکستان، نه آمریکا و نه هیچ کشور غربی ذی‌نفع در افغانستان تلاش نمی‌کند که صلح واقعی در این کشور برقرار شود.
باشگاه خبرنگاران: نقش سعودی‌ها در تحولات افغانستان را چگونه می‌بینید؟
حجت‌الاسلام حسینی‌مزاری: عربستان مادر پرورش تروریسم است، افکار وهابیت هم منبع هدایت و تحریک بسیاری از گروههای تروریستی است و پول نفت این کشور هم از گذشته تا کنون در جهت ترویج، تقویت و هدایت تروریسم صرف شده است. اگر جنگ‌های افغانستان را از زمان جهاد بررسی کنید، همه آنها به دخالت سعودی‌ها برمی‌گردد. طالبان نیز از زمان حضورش در افغانستان بیشترین کشتارها و قتل عام‌ها را با حمایت پولی عربستان انجام داده و امروز هم دیگر گروههای تروریستی قطعا حمایت و پشتوانه مالی عربستان در افغانستان حضور دارند.
باشگاه خبرنگاران: افکار عمومی ناامنی در افغانستان را بیشتر به دلیل توسعه نیافتگی و اقتصاد این کشور می‌دانند، نظر شما چیست؟
حجت‌الاسلام حسینی‌مزاری: توسعه نیافتگی و ضعف اقتصاد افغانستان موجب شده تا بستر استخدام نیروهای ارزان برای تروریست‌ها فراهم باشد. من همواره به کسانی که به دنبال صلح در افغانستان هستند، تاکید کرده‌ام اگر شما می‌خواهید که صلح واقعی در این کشور برقرار شود باید پس از حمایت از دولت افغانستان در عرصه‌های بین‌المللی، باید در عرصه‌های اقتصاد این کشور هم وارد شوید و اشتغال‌زایی کنید. باید از منابع خدادادی افغانستان در جهت ارتقای وضعیت اقتصادی مردم این کشور بهترین بهره‌برداری‌ها شود. ضعف اقتصاد در افغانستان باعث می‌شود مردم راحت‌تر در دام گروههای تروریستی گرفتار و جذب این گروه‌ها شوند و با به‌دست آوردن پول اندک جان خود را به خطر بیندازند.
باشگاه خبرنگاران: حدود ۱۱ هزار دانشجوی افغانستانی در ایران تحصیل می‌کنند، نقش این فارغ‌التحصیلان را در بازسازی افغانستان چقدر می‌دانید؟
حجت‌الاسلام حسینی‌مزاری: دانشجویان افغانستانی که در ایران تحصیل می‌کنند قطعا به لحاظ علمی دست پر به کشورشان بازخواهند گشت. از آنجا که محل تحصیل برای دانشجویان بسیار مهم است و جمهوری اسلامی ایران هم یک بستر سالم را برای تعلیم و تربیت دانشجویان افغانستانی فراهم کرده، آنها می‌توانند پس از خاتمه تحصیلاتشان به سرزمین مادری‌شان بازگشته و با فعالیت در بخشهای دولتی و خصوصی کشور به بازسازی و نوسازی افغانستان بپردازند.
جمهوری اسلامی ایران در مقایسه با دیگر کشورها از جمله پاکستان به لحاظ برخورد با مهاجر و نوع پذیرش پناهنده و ارائه کمک بسیار خوب عمل کرده و ما قدردان زحماتشان هستیم. ما می‌دانیم که جمهوری اسلامی ایران با وجود مشکلات اقتصادی کشورش با آغوش باز از مهاجران افغانستانی استقبال کرده است، اما متأسفانه نتوانسته علی‌رغم همه زحمات کشیده شده و پول‌های هنگفت خرج شده، از ظرفیت حضور مهاجران به نحو مطلوب استفاده کند.
باور من این است که مهاجر افغانستانی نباید به صورت دائمی در ایران بمانند و شخصا طرفدار بازگشت مهاجرین هستم. اگر سه میلیون مهاجر افغانستانی مقیم ایران به سرزمین مادری خویش برگردند در خیلی از عرصه‌ها مانند بحث تأمین امنیت، بازسازی و ساخت وساز کشور بسیار می‌تواند کمک کنند. به هر حال اگر مهاجری یک ساعت هم بخواهد در ایران حضور داشته باشد باید براساس یک سلسله اصول و رفتارهای تعریف شده برخورد با مهاجر باشد.
باشگاه خبرنگاران: همواره از مهاجران افغانستانی به عنوان نیروی کار ضعیف یاد شده که شغل‌های سخت اجتماعی را از آن خود می‌کنند؛ در مورد لایه‌های اجتماعی بالاتر مهاجران افغانستانی در ایران بگویید که در چه وضعیتی هستند؟
حجت‌الاسلام حسینی‌مزاری: مهاجران متمول افغانستانی که در ایران زندگی می‌کنند از نظر سرمایه گذاری‌ها با برخی مشکلات مواجه هستند و اگر دولت ایران این مشکلات را از سر راه مهاجران بردارد قطعا به نحو خیلی مطلوب می‌تواند از این ظرفیت‌ها استفاده کند که هم به نفع مردم افغانستان و هم به نفع دولت ایران خواهد بود.
لایه‌های مختلفی از مهاجران افغانستانی اعم از سرمایه‌دار و متمول در ایران حضور دارند اما سیستم و نظام اداری اقتصادی ایران برای این مهاجرین موانع و مشکلاتی را ایجاد کرده که عملا نمی‌توانند کار گسترده اقتصادی انجام دهند.
من در طول دو سه سال گذشته شاهد بوده‌ام که صدها مهاجر ثروتمند افغانستانی، میلیاردها تومان امکاناتشان را جمع کردند و به دبی و ترکیه رفتند تا در آنجا سرمایه‌گذاری کنند. وقتی سرمایه‌دار افغانستانی برای اداره مغازه‌اش در مشهد به یک مباشر احتیاج دارد و باید مجوز شخص ایرانی را بر سر در مغازه‌اش آویزان کند تا در صورت مراجعه ماموران جریمه نشود، پیش خود می‌گوید که چه کاری است به ترکیه و امارات می‌روم و آنجا با دریافت اقامت، مجوز کار و خرید خانه و ماشین به تجارتم هم مشغول می‌شوم.
من در سفرهایی که به کشورهای اروپایی داشتم بارها از سرمایه داران افغانی که ساکن آنجا هستند شنیدم اگر ایران به ما مدرک اقامتی بدهد و کار را برای ما تضمین کند ما یک موی ایران را به کل اروپا نمی‌دهیم و برای کار اقتصادی و سرمایه گذاری به ایران برمی‌گردیم.
اخیرا هم عده‌ای از تاجران ما به قزاقستان رفتند چون نمی‌توانند در ایران کار کنند. اکنون بسیاری از سرمایه‌داران افغانستانی در مکه، مدینه هتل دارند و آنجا سرمایه گذاری کرده‌اند و کار می‌کنند ولی خانواده‌هایشان در ایران زندگی می‌کنند. همه این موانع از ناحیه دولت ایران وجود دارد که در صورت رفع آنها یقین بدانید تمام سرمایه‌دارها و پولدارهای افغانستانی از سراسر جهان به ایران می‌آیند و بخشی از اقتصاد شما را شکوفا سازند.
و حرف آخر؛
بالای نود درصد افغانستانی‌ها با مردم ایران همزبان هستند و آنها بالاترین سطح اشتراکات زبانی و دینی و.. را با ایرانیان دارند اما رسانه‌های ایرانی کم‌تر به این موضوعات می‌پردازند اگر از ظرفیت های معطل مانده در افغانستان استفاده شود، روابط مردم دو کشور به هم نزدیک‌تر می‌شود و هر کدام می‌توانند از موهبت‌های یکدیگر استفاده کنند. اگر رسانه‌های ایرانی به صورت جدی‌تر در افغانستان حضور داشته باشند و جلوی نفوذ رسانه‌های غرب در این کشور را بگیرند قطعا به نفع منافع ملی دو کشور همسایه و به دنبال آن منطقه خواهد بود.