سوم حوت ۱۳۵۸ برابر است با سالروز قیام مردم قهرمان و شجاع شهرکابل در برابر دولت کمونیستی و ارتش سرخ تا دندان مسلح که تا آن زمان جهان را وحشت زده کرده بود و ملت ها را داشت یکی پی دیگری درکام خود فرو می برد.
به گزارش خبرگزاری آوا، دولت کمونیستی نوپا، به حمایت شوروی سابق نه تنها روی تمام ارزشها، سنن و عنعنات ملت افغانستان پا گذاشته بود که از آغاز تشکیل دست به ظلم و اجحاف بی حد وحصر و زندانی کردن علما و روشن فکران زد.
مردم افغانستان که همواره و درطول تاریخ، زورگویان و متجاوزین را سر جایش نشانده از استقلال و ارزشهای ملی و دینی خویش به خوبی دفاع کرده است، این بار نیز دست به قیام همگانی زدند و بزرگترین قدرت جهان و ایادی آنرا با تمام امکاناتش به چالش کشاند و طلسم شکست نا پذیر کمونیزم بین المللی را شکست.
درهمین حال «علی اکبر جمشیدی»، کارشناس سیاسی و نماینده اسبق مردم در مجلس سنا، در گفتگو با آوا به انگیزه اصلی قیام سوم حوت مردم شهرکابل پرداخته گفت: دو انگیزه مهم سبب قیام مردمی برعلیه حکومت ها یا دولت ها می شود، ظلم و تعدی نظام ها بالای ملت ها و انحصار قدرت و همچنین رهبری ومدیریت روشن فکران و سازمان دهی انقلابگران فکری.
به گفته جمشیدی، تجربه نیز نشان داده است که کوچکترین موضوع می تواند به عنوان یک جرقه سبب حرکت،انقلاب و خیزش خود جوش مردمی علیه آنچه از سوی حکومت ها برخلاف اراده و خواست های یک مجموعه اعمال می شود، گردد.
به عقیده این تحلیلگر سیاسی، انگیزه مهم دیگر که می تواند درخیزش های مردمی کارسازباشد، روشنگری و ایجاد انقلاب فکری در میان توده ها، توسط رهبران و پیشگامان نهضت ها است.
به گفته او، درطول تاریخ بشر رهبرانی بودند که دو نوع قیام را مدیریت کرده است، یکی جنگ گرم ومسلحانه و دیگر انقلاب فکری و روشنگری، که در نتیجه منجر به قیام های فزیکی شده است.
جمشیدی، انگیزه قیام مردم افغانستان به خصوص شهروندان کابل را نیز دو چیز عنوان کرد و گفت: روشنگری رهبران دینی از یکسو و افزایش ظلم و اجحاف بی حد و حصر ازسوی حکومت وقت بالای مردم ازطرف دیگر سبب شد که مردم دست به یک حرکت منسجم و همگانی بزنند.
او همچنان افزود: عملکرد دولت کمونیستی از ابتدای شکل گیری برخلاف اصول و ارزشهای دینی و اراده مردم بود، لذا منجربه قیام خود جوش وهمگانی مردمی شد.
به گفته او، هرچند مردم افغانستان درمبارزه با نظام منحط کمونیستی و ارتش سرخ خسارت های جانی ومالی زیادی را متحمل شدند، اما با شکست روسهای وحشی حداقل به دنیا نشان دادند که این ملت ظلم و استبداد و اشغال را نمی پذیرند.
به گفته او، امروز نیز دنیا باید بداند که ملت افغانستان همان ملتی است که بزرگترین قدرت ها را به زانو درآورده وبا شجاعت و پایمردی هر ازگاهی سیاست های جهانی را تغییر داده است.
گفتنی است که سوم حوت ۱۳۵۸ نقطه عطفي در تاريخ ملتي است كه همواره در گذر تاريخ پوز تجاوزگران و بيگانگان را به خاك ذلت ماليده اند و درس بزرگي به همه تجاوزگران وسلطه طلبان داده اند كه بايد عبرت بگيرند كه بازور ماشين جهنمي و پيشرفته جنگي مي توان استقلال يك كشوررا زيرپا كرد و آزادي هاي مردم يك سرزمين را سلب نمود اما نمي توان اين وضعيت را براي هميشه و ثابت نگهداشت.
اين واقعيت را سرگذشت مبارزات ملت هاي آزاده جهان ازجمله جنبش هاي تاريخي و ملي مردم افغانستان بخوبي نشان مي دهد و قيام سوم حوت مردم در كابل اگرچه توأم بود با شهادت و زخمي شدن بيشماري از خواهران و برادران، اما همين قيام زمينه ساز شكست ارتش تا دندان مسلح شوروي سابق و باعث شكست عمال وايادي اش در افغانستان گرديد.