خبرگزاری صدای افغان(آوا) ـ ارس: ژئوپارک ارس در کنار ژئوپارک‌های قشم و طبس، سومین ژئوپارک ایران است. این ژئوپارک با ۳۱ ژئوسایت پس از تایید شورای عالی ژئوپارک‌های جهانی یونسکو در سال ۲۰۲۳ به ثبت رسیده و به جمع خانواده‌ ژئوپارک‌های جهانی یونسکو ملحق شده است.
ژئوپارک‌ها یا پارک‌های زمین‌شناسی (Geology Park)، گستره‌ای از پدیده‌ها و میراث زمین‌شناسی، جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی ارزشمند هستند که توانایی لازم در توسعه اقتصادی جوامع محلی و جلب همکاری‌های مردمی را دارند و باید به صورت پایدار، حفظ و مدیریت شوند. یونسکو به منظور درک دوره‌های زمین‌شناسی، مناطقی را به عنوان ژئوپارک مشخص کرده است. ایده تاسیس ژئوپارک، در سال ۱۹۹۹ عملی شد. ژئوپارک‌ها باید بتوانند در توسعه اقتصادی جوامع محلی خود نقش مؤثری ایفا کنند.
ژئوپارک ارس در شمال غربی ایران، در ولایت/ استان آذربایجان شرقی و در منتهی الیه شمالی آن در محدوده منطقه آزاد ارس، در محدوده مرزی با کشورهای آذربایجان، ارمنستان و نخجوان واقع شده و محدوده آن بر گستره ولسوالی/ شهرستان جلفا در این ولایت منطبق است.
پدیده «پرمین ـ تریاس» که گذر ۲۵۰ میلیون ساله زمین را در یک سنگ نشان می‌دهد مهمترین ویژگی ژئوپارک ارس است که جزو آثار کم نظیر در جهان است. قلمرو ژئوپارک ارس با مساحت ۱۶۷۰ کیلومتر مربع، دارای ۳۱ سایت متنوع و اصلی است.
ژئوپارک ارس تنوع عظیمی از چشم اندازهای زمین‌شناسی و تنوع ساختارهای تکتونیکی و پدیده‌های زمین شناختی در کنار تنوع سایت‌های مختلف را ارائه می‌کند و علاوه بر این، تنوع اکولوژیکی، باستان شناسی و فرهنگی خاصی دارد.
منطقه آزاد ارس با ۷۱ هزار و ۸۰۰ هکتار وسعت در محدوده جلفا، ایری و سیه رود، نوردوز، خداآفرین و قلی بیگلو و داشتن سه گمرک شامل جلفا، نوردوز و خداآفرین از ظرفیت های خوبی برای سرمایه گذاری داخلی و خارجی و رونق اقتصادی نیز برخوردار است و به عنوان صنعتی ترین مناطق آزاد ایران مطرح بوده و در مسیر توسعه صادرات و تجارت با کشورهای منطقه گام برمی دارد.
این منطقه علاوه بر ایفای نقش در صنعت ولایت آذربایجان شرقی، صادرات و واردات استان با داشتن دشت‌های وسیع حاصلخیز، قرار گرفتن در مجاورت رودخانه مرزی و پرآب ارس و ۵۰۰ هکتار اراضی کشت گلخانه ای، در تولیدات و صادرات محصولات این حوزه قطب اصلی ایران و در پیشانی این ولایت قرار داشته و به عنوان یکی از بازیگران اصلی تامین امنیت غذایی پیشتازی می کند.
داشتن عنوان هاب لجستیکی (قطب پشتیبانی) شمال غرب ایران در حوزه ورود به اتحادیه اوراسیا و کشورهای قفقاز، واقع شدن در مسیر سه کریدور بین المللی، برخورداری از خط ریلی برقی، جاده های مواصلاتی ترانزیتی و مناسب برای حمل کالا، نزدیکی به فرودگاه های تبریز، خوی، نخجوان و ماکو، اتصال به راه آهن سراسری ایران و راه آهن روسیه و اروپا و داشتن انبارهای سرپوشیده بزرگ و سایت بارانداز از جمله ویژگی های مهم این منطقه برای ایفای نقش در حوزه تجارت و صادرات و واردات کالا و محصولات با کشورهای همسایه است.
منطقه آزاد ارس با برخورداری از زیرساخت های اقامتی، تفریحی و خدماتی، طبیعت زیبا مانند پارک کوهستان و منطقه حفاظت شده کیامکی، جنگل های ارسباران، رود ارس و نقاط گردشگری متعدد مانند کاروانسرای خواجه نظر، اماکن مذهبی، کلیساهای سنت استپانوس و چوپان، حمام تاریخی جلفا، عمارت آینالو، آبشار آسیا، چشمه تراورتن، پل های تایخی خداآفرین و موزه های گلفرج، خداآفرین و هوراند سالانه با جذب هزاران گردشگر داخلی و خارجی، در حوزه گردشگری ولایت آذربایجان شرقی ایران پیشتاز است.