چهارمین سالگرد ارتحال ملکوتی حضرت ‌آیت الله العظمی محقق کابلی (ره) امروز جمعه (19 جوزا) با حضور باشکوه علما، دانشجویان و اقشار مختلف مهاجرین متدین شهر مقدس قم در مسجد اهل‌البیت (ع) برگزار شد. نمایندگان مراجع عظام تقلید، رئیس شورای علمای شیعه افغانستان، مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی ولایت قم، هیئت جامعه‌المصطفی، مسئول مرکز تبیان در قم و هیئات مذهبی مهاجرین افغانستانی این شهر از جمله شرکت‌کنندگان در این مراسم بودند.

خبرگزاری صدای افغان (آوا) –شهر مقدس قم: حجت‌الاسلام والمسلمین فیاض ارزگانی سخنران این مراسم طی سخنانی با اشاره به ایام سالگرد ارتحال امام خمینی (ره) و تاثیر ایشان در زنده کردن دین در عصر حاضر گفت: اسلام در حجره‌های مدارس محجور بود، امام خمینی (ره) اسلام را در متن و حیات سیاسی جامعه وارد کرد. ایشان اندیشه‌های ناب اسلامی را وارد گفتمان سیاست بین‌الملل کرد و این کار بزرگی بود که به جز او از شخص دیگری ساخته نبود.
 
فیاض ارزگانی، اجتهاد را پیشرفته‌ترین و ‌مدرن‌ترین اصل حقوقی دانست که حقوق‌دانان برجسته‌ی دنیا به این حقیقت اعتراف کرده‌اند. وی گفت: اجتهاد تجلی واقعی آزادی بیان و اندیشه است و در تداوم اسلام طی نسل‌ها و در طول تاریخ نقش کلیدی داشته است.
این عالم دینی با بیان اینکه کسی که واجد شرایط اجتهاد می‌شود به لحاظ علمی، اخلاقی و نفسانی صلاحیت دارد که از منابع و ‌متون اصلی اسلام، احکام را استنباط کند و به مردم عرضه بدارد، گفت: سوال این است که این ظرفیت در کجای اسلام است که به سبب آن می‌تواند تا آخر جهان و تا دورانی که انسان زنده است و با این همه تحولات شگرفف پاسخگوی نیازهای بشری در حوزه‌ی دین باشد؟!
 
وی افزود: در عصر تکنولوژی که سیر تحولات بگونه‌ای است که در هر دقیقه‌ی حداقل ده تحول در زندگی انسان‌ها رخ می‌دهد و هر تحولی نیاز ایجاد می‌کند و هر نیازی در حوزه‌ی دین سوال مطرح می‌کند، دین اسلام که قرن‌ها پیش آمده با کدام ظرفیت می‌تواند پا به پای تحولات بشری جلو برود؟ پاسخ در اجتهاد است؛ به این معنا که در متون اساسی و‌ معتبر اسلامی آنقدر اصول و‌ قواعد کلی مطرح شده که آن اصول و قواعد تمام جزئیات احکام و مسایلی را که به‌ وقوع می‌پیوندد در بر می‌گیرد.
 
فیاض ارزگانی با تاکید بر اینکه اگر اجتهاد در کار نباشد، اسلام و دین به توقف و حالت ایستایی می‌رسد، خاطرنشان کرد: این اجتهاد است که به فقیه جامع‌الشرایط مشروعیت می‌دهد تا از ظرفیت دینی بهره ببرد و ‌پاسخگوی نیازهای انسانی در همه‌ی زمان‌ها و ‌تحولات باشد.
 
این عالم دینی با اشاره به اینکه اجتهاد فقط یک مسئله‌ی فقهی نیست، بلکه مدرن‌ترین اصل حقوقی موجود است و تبلور اجتهاد در مرجعیت نمایان می‌شود، گفت: مرجعیت دینی معرفت دینی را در جوامع نشر می‌دهد. آن معرفت دینی اعتبار دارد که از مسیر مرجعیت دینی و اندیشه‌ها و منابع معتبر اسلام به دست آید.
وی تاکید کرد که معنویت ناشی از مرجعیت امام خمینی (ره) بود که انقلاب باشکوه اسلامی را پیروز کرد، انقلابی که انسانِ در اسارت را آزاد و انرژی‌های خفته را رها نمود و موجی قوی در جهان ایجاد کرد.
 
فیاض ارزگانی، آیت الله العظمی محقق کابلی (ره) را فقیهی عالی‌قدر و ‌جامع توصیف کرد که اجتهاد بالنده‌ای داشت است. وی گفت: نقش حضرت آیت الله العظمی محقق کابلی (ره) در جامعه و حیات سیاسی مردم ما قابل ارج و قدر است.
 
به گفته‌ی وی، حضرت آیت الله العظمی محقق کابلی (ره) به عنوان یک مجتهد جامع الشرایط افزون بر اینکه سهم بسیاری در تولید و‌ گسترش دانش فقه و اصول داشت –که کتبی از جمله مبحث الفقهیه، کتاب خمس و کتاب قضا شاهد این مسئله است- صدها پیام در مناسبت‌های گوناگون سیاسی و اجتماعی و ده‌ها سخنرانی و گفتگو از سوی ایشان نشان می‌دهد که ‌آیت‌ الله العظمی محقق کابلی (ره) در همه‌ی تحولات و‌ مناسبت‌های اجتماعی و سیاسی برای تعیین سرنوشت مردم و آگاهی بخشیدن حضور فعال داشته است.
 
فیاض ارزگانی با بیان اینکه امروز با تحریف شخصیت‌ها روبرو‌ هستیم و لازم است که سیمای واقعی شخصیت‌ها را از پرده‌ی جعلیات بیرون و در انظار عمومی مطرح کنیم، گفت: یکی از مشکلات امروز ما در میان قلم‌بدستان و روشنفکران‌مان در فضای مجازی تحریف شخصیت‌ها است، باید دانست که هویت ما بدون مذهب‌مان زیر سوال می‌رود. از سویی هم خط و تفکر و اندیشه و راهنمایی و نصایح ‌آیت الله العظمی محقق کابلی (ره) همواره مبتنی بر اعتدال و رعایت آن بوده است. ایشان خواهان عدالت بود و در نامه‌شان به کمیسیون تدوین قانون اساسی آمده بود که باید دو ‌مذهب حنفی و جعفری در کنار هم به رسمیت شناخته شود. ایشان رعایت حقوق همگان را لازم می‌دانست و توجه به مصالح علیای کشور را ضروری بر می‌شمرد.
 
وی با تاکید بر اینکه یکی از فواید برگزاری مراسم یادبود بزرگان، سرمشق گرفتن و الگو‌گیری و استفاده از اندیشه‌های آنان است، به برخی از خدمات علمی آیت‌ الله العظمی محقق کابلی (ره) اشاره کرد و گفت: بیشتر از بیست مسجد و ‌مصلی در سراسر افغانستان به صورت مستقیم یا توسط نمایندگان ایشان ساخته شده است. افزون بر این حدود بیست مرکز علمی، فرهنگی و دینی توسط ایشان برای آگاهی و رشد علمی و فکری و ذهنی مردم تاسیس و فعال شده است تا از وضعیت بی‌سوادی و‌ جهل و ‌نادانی خارج شوند و به علم و دانش دست یابند و بتوانند برای سرنوشت خود تصمیم بگیرند.
 
فیاض ارزگانی با اشاره به برخی از مشکلات فعلی جامعه‌ی تشیع در افغانستان، راه‌ حل رفع مشکلات و محدودیت‌ها را تعامل و تفاهم سازنده دانست و گفت: جنگ همیشه کارساز نیست بلکه باید گفتگو کرد و به تفاهم رسید که البته جریانات سیاسی ما به این اصل متعهد و‌ پایبند است. بیان مشکلات از سوی ما به‌ معنای نفرت‌انگیزی نیست، بلکه باید واقعیات را درک کرد و در تعامل با مسئولین حکومت آنها را مطرح کرد.
 
حضرت آیت الله العظمی محقق کابلی (ره) در شامگاه ۲۱ جوزا/ خرداد ۱۳۹۸ در سن ۹۱ سالگی در شهر مقدس قم به دلیل بیماری درگذشت. پیکر ایشان دو روز بعد در یک مراسم تشییع باشکوه در بارگاه ملکوتی حرم حضرت فاطمه معصومه (س) در رواق شهید مطهری به خاک سپرده شد.