دانشگاه هرات در سال 1367 نظر به تقاضای مردم این ولایت و منظوری وزارت تحصیلات عالی وقت تأسیس شد؛ اگرچه هرات از ده‌ها سال بدین‌سو فعالیت علمی و اکادمیک در مدرسه گوهرشاد بیگم، فخرالمدارس و امثال آن داشته است.

دانشگاه هرات فعالیت خویش را از دانشکده ادبیات و علوم بشری شروع و سپس با تأسیس دانشکده‌های هنرها، زراعت، اقتصاد، شرعیات و علوم اسلامی، انجینیری، ساینس، تعلیم و تربیه، حقوق و علوم سیاسی، کمپیوترساینس، ژورنالیزم و ارتباطات جمعی، علوم و ترنری، اداره و پالیسی عامه، ستوماتولوژی و علوم اجتماعی و 3 مؤسسۀ فلیال شامل، زراعت و تعلیم وتربیه بادغیس، تعلیم و تربیه غور و تعلیم و تربیه فراه، به فعالیت خود ادامه داده است .

این دانشگاه دارای 16 دانشکده و 70 دیپارتمنت می باشد. هم اکنون بیش از ۱۵ هزار دانشجو در آن مشغول تحصیل می‌باشند.

این دانشگاه تا سال 1382 مجموعۀ ساختمانی مستقل تحصیلی نداشت و در مناطق مختلف شهر هرات به صورت پراکنده فعالیت می‌نمود؛ اما بعد از آن با اعمار مجموعۀ ساختمانی (کامپس) جدید دانشگاه و به اختیار گرفتن زمین­‌های مشخص در ساحات مختلف شهر هرات این مشکل را تا حد زیادی حل نموده است.

از جمله ساحه اصلی که اکثر دانشکده ها در آن موقعیت دارد، واقع در باغ دشت می‌باشد که ۱۴۰ جریب زمین را احاطه نموده است.