از جانب دیگر، امر به معروف و نهی از منکر، زمینه مساعدی برای نقد از درون در نگرش اسلامی است و پتانسیل نقد از درون، این فرصت و فضا را برای همه افراد جامعه اسلامی فراهم می سازد که در صورت مشاهده هرگونه عدول و انحراف افراد و حتا دستگاه سیاست و مدیریت اسلامی از مسیر اهداف و آرمان های تعیین شده در چارچوب دستورات دینی، خود مستقیما برای اصلاح گری و سازندگی قیام کند.
این امر، حضور همه اقشار، طیف ها و طبقات اجتماعی در یک جامعه دینی اسلامی را در فعالیت های سیاسی تایید و تشریع می‌کند و زنان نیز در این میان، نه تنها مستثنی نشده اند؛ بلکه نقش آنان به عنوان نیمی از پیکره جامعه و مکمل مردان، بسیار محوری، حیاتی و تعیین کننده است.
درست بر همین اساس نیز هست که از ابتدای آغاز رسالت فرجامین فرستاده سلسله فرستادگان الهی برای اصلاح امور بشر خودبنیاد و نسیانگر حضرت محمد مصطفی(ص) زنان در پویایی و پایداری نهضت اسلامی و انتقال پیروزمندانه پیام الهی آخرین پیامبر تا دوردست ترین کرانه های زیست بشری تا همیشه تاریخ، همواره نقش منحصر به فردی داشته اند و این نقش هنوز هم از سوی شیرزنان مسلمان در کشورهای مختلف اسلامی ایفا می گردد.
نخستین زنی که در کنار پیامبر ایستاد و از ثروت مادی و نفوذ سیاسی و اجتماعی خود در جهت بیداری اسلامی جامعه جاهلی آن روزگار، مایه گذاشت و هزینه کرد، حضرت خدیجه بود که بعدها با به دنیا آوردن دختری که افتخار و الگوی برتر همه زنان تاریخ بود و هست و خواهد بود حضرت زهرای مرضیه(س) این رسالت تاریخی را بعد از خود به او واگذاشت و این سلسله درخشان، از آن روزگار تاکنون همچنان استمرار و تداوم یافته و با رشادت های زنان افتخارآفرینی چون غادة الغربی در تونس و آیات القرمزی و زینب خواجه در بحرین و دیگران، هردم از این باغ بری می رسد.
در انقلاب ماندگار و همیشه زنده کربلا، نمادهایی از همه طیف های اجتماعی در کنار نواده گرامی رسول خدا حضور داشتند تا پژواک ندای حق و عدالت را تا اقصای افق های تاریخ برای همه عصرها و نسل ها به گوش تمامی طیف ها و طبقات اجتماعی برسانند و حضرت زینب کبرا(س) در این میان، نماد زن در این انقلاب بزرگ بود؛ زنی که نجنگید، شهید نشد؛ اما در کنار بازماندگان کاروان سرخ شهدا ماند تا در کنار صیانت و سرپرستی از شکوفه های بوستان نبوی، پیام این انقلاب تاریخی را نیز به گوش وجدان های آگاه و فطرت های بیدار انسانی در تمام عصرها و نسل ها برساند و این یعنی بیداری اسلامی!
به راستی آیا اگر حضرت زینب نبود؛ بازهم ما همان تصویر وتصوری را از انقلاب سرخ و همیشه جاری و جوشان کربلا داشتیم که اکنون داریم؟
بدون تردید چنین نبود و درست به همین جهت است که زنان بزرگی چون غادة الغربی، آیات القرمزی زینب خواجه و دیگران در موج جدید بیداری اسلامی در خاورمیانه و کشورهای اسلامی با تاسی از الگوی بیدارگرانه حضرت زینب، قادر می شوند با شعرها و شعارهای انقلابی و زندانی شدن ها و شکنجه کشیدن های خود، به انقلاب و جریان بیداری اسلامی در عصر خواب آلودگی تاریخی خاورمیانه، جان و جنبشی تازه بدهند.
غادة الغربی؛ زن مبارز تونسی باری درباره‌ هدف از قیام مردم تونس در برابر دیکتاتور سرسپرده آن کشور چنین گفت:"قیام اخیر ما نتیجه‏ ستم‌هایی است که حکّام سابق تونس به ملّت روا می‌داشتند... دین اسلام به نحو احسن زن را تکریم کرد؛ امّا انسان از تعالیم دینی خارج شد و در نتیجه‏‏ این خروج، ما وارد صحنه‏ سیاسی و اجتماعی شدیم تا نقش واقعی زن را نشان دهیم.
آیات القرمزی؛ شاعر ۲۰ ساله بحرینی نیز با خواندن اشعار حماسی و انقلابی خود علیه ستم، اجحاف و ظلمی که از سوی رژیم مستبد آل خلیفه، زنان و مردان مبارز و انقلابی بحرین را به ادامه جهاد و انقلاب و مبارزه و قیام فراخواند:"ما مردمانی هستیم که ذلّت و بدبختی را از بین خواهیم برد و..." ر.ک: همان)
او به واسطه سرودن شعرهایی که بر علیه رژیم خودکامه و استبدادپیشه آل خلیفه سروده است، معروف و شناخته شده است. القرمزی در یکی از تجمعات انقلاب مردمی بحرین در ۲۳ فبروری ۲۰۱۱ ، شعری انقلابی بر ضد آل خلیفه سرود و به خاطر همان شعر نیز بازداشت و زندانی شد.
جدای از نمونه هایی که ذکر شد، حضور زنان مسلمان در جنبش بیداری اسلامی در خاورمیانه و شمال افریقا همواره یکی از نقاط برجسته و غیرقابل کتمان این جنبش های اسلامی بوده است.
از جانب دیگر، بدون هیچ تردیدی، جنبش بیداری اسلامی، ادامه انقلاب اسلامی ایران و برگرفته از آموزه های آزادی بخش رهبر فرزانه انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) است؛ آموزه هایی که به صورت مستقیم از منابع دینی نظیر وحی و آموزه های مربیان انسان و انسانیت انبیا و اولیای بزرگ الهی تغذیه کرده و سیراب می گردد.
نوع نگاه امام خمینی(ره) نسبت به نقش و جایگاه زنان مسلمان در هر دو عرصه فردی و جمعی، مبتنی بر نگرش بنیادین اسلام و انبیا و اولیای الهی به این مساله مهم است.
امام خمینی(ره) می فرمایند:"زن با تربیت صحیح خودش انسان درست می‌کند و با تربیت صحیح خودش کشور را آباد می‌کند."( صحیفه‏ نور، ج۸، ص۱۶۲)
در این بیان ساده و صمیمی حضرت امام، نقش و جایگاه زن در تربیت فردی و اجتماعی به خوبی تبیین شده و در واقع برپایه این نگرش، زنان با تربیت فرزندان سالم و مفید و متدین، عامل اساسی آبادی و پیشرفت و تعالی معنوی و مادی جامعه و سرزمین اسلامی قرار می گیرند.
ایشان حتی در جایی، بر الگو بودن زنان برای مردان در عرصه مبارزه تأکید می‌کنند:"شما بانوان اثبات کردید که مقدم بر مردها هستید، مردها از شما الهام گرفتند". (همان، ج۵، ص۱۷۷)
و در جای دیگری در زمینه انسان سازی، زنان را همطراز قرآن می‌ دانند:"زن ها مردان شجاع را در دامن خود بزرگ می‌کنند. قرآن کریم انسان ساز است و زن ها نیز انسان ساز، وظیفه‏ زن‏ها انسان سازی است". (همان، ج۱۱، ص۲۵۳)
حضرت امام همچنین، انزوای زنان انسان ساز را عامل انحطاط ملّت ها دانسته‌اند. به این معنا که ایشان برخلاف بنیادگرایان و دین‌داران افراطی، پیشرفت و امنیت و رفاه در حضور زنان در فعالیت های سیاسی و اجتماعی کشور اسلامی می دانند نه در عدم حضور و پیشه کردن سکوت و گوشه گزینی و انزواطلبی آنها.(ر.ک: همان)
جنبش بیداری اسلامی در سرزمین های اسلامی، نتیجه تلاش و تکاپو و مبارزه هماهنگ و مستمر همه زنان و مردانی بود که قرن ها برای حفظ و احیای ارزش های اصیل دینی و اسلامی با قدرت های طاغوتی و استکباری مبارزه کردند، خون دادند، و قربانی گردیدند.
بدون حضور زنان، هیچ انقلابی در تاریخ به پیروزی نرسیده و در جنبش بیداری اسلامی در خاورمیانه نیز به هیچ عنوان نمی توان نقش و سهم محوری و تعیین کننده زنان محجبه و مسلمان را انکار کرد و نادیده گرفت؛ کما اینکه در انقلاب تاریخ ساز اسلامی در ایران به رهبری پیر عشق و خرد حضرت امام خمینی(ره) نمی توان آن را نادیده گرفت.