مسکو به ناتو هشدار داده است که احتمال دارد توافقنامه انتقال کالاهای نظامی ناتو به افغانستان و بالعکس از طریق خاک روسیه را لغو کند.
برخی از محموله های ناتو از فرودگاه اولیانوفسک روسیه به افغانستان منتقل می شود.
ویکتور اوزروف؛ رییس کمیته دفاع و امنیت شورای فدراسیون روسیه گفت:«اگر ناتو همکاری های عملی و نظامی خود را با روسیه متوقف کند٬ ما حق داریم که انتقال محموله های نظامی ناتو به افغانستان و بالعکس را از طریق خاک روسیه به تعلیق دربیاوریم.̎
در چند روز گذشته کی‌یف و واشنگتن، مسکو را متهم کرده‌اند که به ناآرامی‌ها در مناطق روس‌نشین شرق اوکراین دامن می‌زند.
ویکتور اوزروف اما می گوید که اگر امریکا و ناتو روابط عادی خود را با مسکو از سر نگیرد٬ آنها مجبور اند برای انتقال محموله های نظامی و غیرنظامی خود به افغانستان مسیر دیگری را جستجو کنند.
اوزروف تاکید کرد که ناتو همواره برای رسیدن به اهدافش خودخواهانه فعالیت می کند و به گفته او٬ روسیه با متوقف کردن این همکاری چیزی را از دست نخواهد داد.
این تحولات از نظر ناظران مسایل افغانستان و روسیه، آشکارا نشان دهنده گسترش دامنه تنش های روسیه و غرب به افغانستان است.
افغانستان از معدود کشورهایی بود که ماموریت جهانی ناتو در این کشور از همان ابتدا مورد حمایت نسبی روسیه بوده و روس ها چه بسا در مواردی وارد معامله دوجانبه با ناتو شده اند؛ تا روند تامین تدارکات مورد نیاز ناتو در این کشور را تسهیل نمایند.
روسیه یکی از بهترین و به صرفه ترین مسیرها برای انتقال تجهیزات سنگین ناتو به حساب می آید و در صورت تعلیق این همکاری ها ناتو ناگزیر خواهد بود هزینه های میلیاردی روند خروج نظامیانش از افغانستان را تا چند برابر افزایش دهد.
نکته دیگر آثار و تبعات این تغییر رویکرد بر روابط دو جانبه افغانستان و روسیه و همچنین افغانستان و غرب است.
دولت افغانستان طی ۱۳ سال گذشته با وجود آنکه از یکسو میزبان ده ها هزار سرباز خارجی از بیش از ۴۰ کشور جهان بوده است؛ نیروهایی که همگی تحت فرماندهی ایالات متحده بوده اند، از جانب دیگر تلاش فراوانی به خرج داده است؛ تا توازن در روابط خود با غرب را همچنان حفظ کند و به این ترتیب،از تبدیل کشور به عرصه نبردهای استراتژیک، تضاد منافع و رقابت قدرت های بزرگ جهان جلوگیری نماید؛ چیزی که در گذشته یکی از اصلی ترین عوامل بی ثباتی سیاسی، جا به جایی و سقوط زودهنگام نظام ها، دست به دست شدن سریع مدیریت کلان قدرت در افغانستان، بروز جنگ های داخلی و زمینه سازی برای لشکرکشی متجاوزانه و اشغالگری های کشورهای استعمارگر مانند انگلیس و شوروی پیشین بوده است.
با اینهمه به نظر می رسد مدیریت سیاست خارجی به تمامی به عهده دولت های ملی نیست و در مواردی، اتفاقاتی در روابط بین الملل و مناسبات جهانی قدرت های بزرگ می افتد که به خودی خود و بدون اراده کشورهای دیگر، روی روابط خارجی آنها تاثیر می گذارد.
یکی از همان موارد بروز بحران اوکراین و شکل گیری تنش های گسترده میان شرق و غرب است؛ مساله ای که از دید بسیاری از تحلیلگران، دو بلوک را یکبار دیگر به دوران جنگ سرد برگردانده است.
تنش های ناشی از بحران اوکراین در ابتدا صرفا روابط دو جانبه شرق و غرب را متاثر ساخته بود؛ اما اینک به نظر می رسد که این روند می رود؛ تا ابعاد وسیع تری یافته و حتی دامنه آن به افغانستان نیز گسترش یابد.
ناظران می گویند در صورتی که روسیه در سیاست تعامل گرانه خود با ناتو در خصوص افغانستان تجدید نظر کند این امر نه تنها روند خروج نیروهای ناتو را دچار مشکل کرده و هزینه های آن به صورت سرسام آوری بالا خواهد برد؛ بلکه ممکن است آتش اختلاف و تنش آن روی اوضاع داخلی کشور نیز تاثیر گذاشته و کشور را یکبار دیگر به عرصه رقابت شرق و غرب تبدیل کند.
با این حال، نقش دستگاه دیپلماسی کشور در این زمینه بسیار مهم است؛ تا چگونه می تواند این تنش ها را به سمت منافع ملی کشور هدایت کرده و جایگاه مستقلانه کشور در رابطه با روسیه و غرب را حفظ خواهد کرد.