آنچه از اوضاع سياسي ونظامي پاكستان بر مي آيد آنست كه وضعيت درآن كشور به مراتب وخيم وخطر نا ك و در ضمن پيچيده تر از آن چيزي است كه انگاشته مي شود.

رخداد هاي سياسي ونظامي اخير در پاكستان بار ديگر واكنش هاي جهاني را برانگيخته است، اما اين بار شديد تر وهمراه با هشدار هايي كه اعلام گرديده است. اين هشدار ها در زماني صورت مي گيرد كه بيش از يك ماه از تدوير كنفرانس توكيو در باره پاكستان مي گذرد، هدف مشخص آن گرد همايي، تشريك مساعي كشور هاي كمك كننده براي بيرون رفت پاكستان از وضعيت دشوار كنوني عنوان شده بود، تا پاكستان بردشواري هاي اقتصادي خويش فايق آيد و بتواند برتروريزم وافراطيت غلبه كند؛ ازآن زمان تا كنون دوهشدارجدي ازسوي نظاميان بلند پايه ي امريكا عنوان شده، اولين هشداركه روز نامه ي واشنگتن پست اززبان مشاور ارشد پنتاگون نقل قول كرده بود،عمر دولت غير نظامي در پاكستان را ازسه ماه تا شش ماه پيش بيني كرده و نسبت به آن هشدار داده بود؛ دومين هشدار در هفته جاري از سوي "مك مولن" رئيس ستاد اردوي امريكا صادر گرديد وعمر دولت پاكستان را يك تا دوهفته گفته است.
هنوز معلوم نيست كه كارشناسان امريكايي بر اساس كدام قراين وشواهد برتر ازهمه دانسته اند كه به اين گونه هشدار ها مبادرت كرده اند.
اما اين هشدار ها همزمانست با رويكردهايي سياسي كشور هاي گوناگون كه درباره پاكستان و اوضاع آن كشور در پيش گرفته شده بود. هشدار اول همزمان است با نشست توكيو درباره پاكستان.
اما هشداردوم وقتي صادرشد كه نظاميان پاكستان سرگرم نبرد با گروه طالبان درنزديك ترين منطقه به پايتخت آن كشورمي باشد و گفته مي شود كه نظاميان پاكستاني در اين عمليات به موفقيت هايي نيز دست يافته و طالبان تلفات زيادي را متحمل شده اند.
آيا هشدارنظاميان امريكايي متوجه دولت پاكستان است كه از توافق صلح با طالبان بپرهيزند وبيشتر از اين دست آنان را دراعمال خشونت هاي شان باز نگذارند يا آنكه متوجه كشور هاي كمك كننده به پاكستان است كه متوجه تهديد هاي تروريست ها به پاكستان باشند و بيشتر از اين در ارايه كمك هاي خويش اهمال نكنند و كمك هايي را كه درگرد همايي توكيو تعهد كرده بودند به دولت آن كشوربپردازند، در غیر آن، نرسيدن كمك به پاكستان و يا اهمال دررسيدن كمك مي تواند پي آمد هاي منفي فراواني به دنبال داشته باشد و هر منطقه ي كه در پاكستان ازسوي گروه طالبان به تصرف در مي آيد زنگ خطري است كه متوجه همه ي كشور هاي جهان مي شود و اگر پاكستان در كام تروريزم سقوط كند هزينه هاي هنگفتي را بركشورهاي جهان به مراتب سنگين تر از تعهدات توكيو تحميل خواهد كرد. بنا براين عاقلانه آنست كه كشور هاي كمك كننده به جاي حمل "بيست من تر، یک من خشك را به دوش بكشند (!)
بر خي نيز بدين باورند كه هشدار نظاميان امريكايي متوجه آن دسته از اعضاي استخبارات اردوي پاكستان است كه هنوز نقش ستون پنجم را درميان اردوي پاكستان بازي كرده اند، وعملا در خدمت تروريست ها بوده اند. آنان دردوران حكومت هاي ماضي نظامي در پاكستان، نزديكي هاي فراواني با شبكه ي تروريستي طالبان داشته اند وهمواره ازآن ها پشتباني وحمايت كرده اند و برخي ازآنان تا هنوز به آن پاي بند و متعهد هستند، بنابراين، هشدار نظاميان امريكايي به آن دسته است كه هنوزدل درگروطالبان دارند وپيروزي آن ها را رسيدن به بهشت آرزوهاي خويش مي انگارند. قابل ياد آوري مي باشد که نظاميان پاكستاني از طالبان به مثابه ي ابزار، سود مي جسته اند تا بردولت هاي افغانستان فشاروارد كنند تا اختلافات مرزي ميان دوكشور به فراموشي سپرده شود؛ اما اين استفاده ي ابزاري از نيروهاي طالبان، امروز خود به معضل عمده براي خود آنها ومنطقه تبديل شده است، طرح نا امني هايي كه براي افغانستان ريخته شده بود اينك دامن دولت مردان پاكستان را گرفته است، بنابراين، هشدار نظاميان امريكا يي بسيار موجه است وآنان كه رسيدن به بهشت موعود را در گرو كمك به طالبان مي دانستند اينك با قدرت يافتن طالبان، جهنمي را ايجاد كرده اند كه هر آن امكان افتادن تماميت پاكستان درآن وجود دارد.
اما آنچه از اوضاع سياسي ونظامي پاكستان بر مي آيد آنست كه وضعيت درآن كشور به مراتب وخيم وخطر نا ك و در ضمن پيچيده تر از آن چيزي است كه انگاشته مي شود، واقعيت آنست كه پاكستان را فقط طالبان وتروريستان تهديد نمي كند بلكه مشكلات تاريخي، بيش ار پيش گريبان حكومت پاكستان را گرفته است، تا زماني كه حكومت نظامي درآن كشوراستقرارداشته باشد اقوام وقبايل ناراضي به لحاظ شرايط حاكم نمي توانسته اند از حقوق ايلي وقبيلوي خويش سخن گويند اما همين كه حكومت غير نظامي بر قدرت تكيه مي زند نيروهاي فرارازمركز به شدت فعال مي شوند وتلاش صورت مي گيرد كه هر يك از اقوام به حق وحقوق خويش دست يابند.
از سوي ديگر هندوستان كه از دشمنان ديرينه ي پاكستان به حساب مي آيد، ارتش خويش را در مرز ميان دو كشور مستقر كرده است، در گيربودن اردوي پاكستان در مرز هاي شمالي ونبرد باطالبان ، مرزهاي ان با هندوستان را به شدت آسيب پذير كرده است، بنا براين برخي اين گونه مي انديشند كه باز گذاشتن دست طالبان در اجراي قانون شريعت- خود خوانده- بيانگر نگراني آن كشور از حضور نظاميان هندي درآن كشور است، و پاكستان مي خواهد به كشور هاي غربي وامريكا هشدار دهد كه فشار لازم را بر هندوستان اعمال كنند تا با استفاده از جو به وجود آمده ازطرف هند مصؤن باشد.
اما درميان گمانه هاي گوناگون ازاين گمانه نيز نمي توان چشم فروبست و آن اين كه برخي آ ن هشدارها را اين گونه تفسير مي كنند، كه به دليل ضعف هاي دولت غير نظامي در پاكستان وعدم توان مندي آن دولت درمهار تروريزم، اينك دولت امريكا در صدد باز گشت نظاميان درآن كشورهست وگفته مي شد كه مذاكراتي را با پرويز مشرف رئيس جمهور نظامي (سابق)آن كشور انجام داده است تا زمينه رسيدن دوبارهء او را به قدرت فرا هم آورد اما هم زمان با ديدار روءساي جمهور سه كشور افغنستان ، پاكستان وايالات متحده ي امريكا در واشنگتن، ريچارد هولبروك نماينده ي ويژه دولت ايالات متحده در پاكستان و افغانستان تاكيد كرد كه ايالات متحده امریکا نياز دارد تا جايي كه امكان دارد بر دوستانش در پاكستان فشار وارد كند تا براي جنگ با طالبان و نيروهاي متحد اين گروه شبه نظامي به امريكا بپيوندند. او تاكيد كرد كه ايالات متحده بدون حمايت و مشاركت پاكستان نمي تواند در افغانستان به موفقيت دست يابد. سخنان هالبروك در شرايطي عنوان شد كه ارتش پاكستان خود را براي انجام حمله به دره ءسوات در شمال غرب پاكستان؛ جايي كه نيروهاي طالبان در آن مستقر هستند و نيروهاي خود را بسيج كرده اند، آماده مي كند. نيروهاي شبه نظامي طالبان درخيابان هاي شهر در رفت آمدند و ساختمان ها را به تصرف خود در آورده اند. اين در حالي است كه دولت اعلام كرده كه حدود نيم ميليون نفر منطقه را ترك كرده اند.
حمله احتمالي ارتش پاكستان به منطقه سوات در حالي انجام مي گيرد كه توافق سه ماهه صلح ميان دولت و شبه نظاميان فروپاشيده است. هيلاري كلينتون، وزير امور خارجه ايالات متحده امریکا اين توافق صلح را به منزله واگذار كردن بخشي از دولت، به طالبان توصيف كرده بود. حمله قريب الوقوع نيروهاي ارتش پاكستان به دره سوات مي تواند آزموني براي توانايي اين ارتش باشد. اين موضوع همچنين مي تواند نشان دهنده نظر رهبران غير نظامي پاكستان باشد كه اميدوار بودند شورشيان شريك مناسبي براي صلح باشند. اوباما و كلينتون قرار بود روزگذشته دو دور مذاكره با زرداري و كرزي برگزار كنند. كرزي هم روز سه شنبه در سخناني در جمع متخصصان امور سياست خارجي امريكا، سخناني مشابه سخنان هالبروك بيان كرده بود. به هر حال گرچه سخنان هالبروك مي تواند آرامش خاطري براي حكومت غير نظامي درآن كشور پنداشته شود وليكن پاكستان با دشواری هاي فراواني مواجه است كه نه تنها سرنوشت دولت آن كشور بلكه سرنوشت كشورهاي منطقه نيز درآن تدبيرها وابسته است. 

                                           نویسنده:اکبرسعادت