شورای سرتاسری علما اعلام کرده است که کشتار زن، مرد و کودکان بی گناه در هر شرایط از نظر دین مقدس اسلام حرام و جایز نمی باشد.
این شورا با طرح پیشنهادی از تمامی طرف‌ های درگیر در افغانستان خواسته که از جنگ دست کشیده و مطابق دستورات دین اسلام اختلافات شان را از طریق مصالحه و گفتگو حل کنند.
علمای افغانستان با اشاره به اینکه عقیده‌ ها نباید فدای عقده ‌ها شود، از دولت و شورای عالی صلح افغانستان خواسته که متوجه دسیسه ‌های خارجی باشند و شرایطی را قبول نکنند که نظام سیاسی، تمامیت ارضی، حاکمیت و وحدت ملی افغانستان را ضربه بزند.
در همین حال، رئیس جمهور کرزی نیز با مهم خواندن طرح پیشنهادی شورای علما گفته است:"در اصل در عقب طالبان قوت ‌های خارجی قرار دارند و طالبان تنها یک نام است و افرادی می باشند که توسط خارجی ها استعمال می‌ گردند."
او با اشاره به اینکه تلاش دارد؛ تا روند صلح افغانی باشد، خطاب به طالبان گفته که "از شما کرده ما در اینجا بیشتر محتاج هستیم؛ اما غیرت، مسلمانی، شهامت و استقلال را از دست نداده‌ ایم و در راه دفاع از خاک خویش ایستاده ‌ایم."
موضع گیری شورای دقیقا مواضع طالبان را در نبرد گرم با دولت افغانستان نشانه رفته و حاکی از آن است که علمای دینی نیز در این زمان حساس،‌ وارد روند بی نتیجه و مبهم صلح شده اند؛‌ تا از یکسو این روند را به سود حکومت تقویت کنند و از سوی دیگر، وجهه دینی عملکردهای طالبان را با همان ابزار مورد نقد شرعی قرار دهند.
اما این موضع گیری این سؤال را مطرح می کند که آیا شورای علما که تاکنون در قبال جنایت های گروه های تروریستی در برابر دولت و مردم افغانستان،‌ سکوت اختیار کرده و نسبت به آن هیچ واکنشی نشان نداده اند، این حرکت آنها بدان معناست که آنها نیز پیش از این، دست کم به لحاظ نظری و ایدئولوژیک با طالبان همسو بوده اند و یا آنکه ملاحظه دیگری در کار بوده است؟
در این میان،‌ پاسخ این پرسش به درستی مشخص نیست؛‌ اما حداقل یکی از عوامل مهم در این راستا طی سال های گذشته این بوده که اعضای شورای علما نیز در مواردی از سوی طالبان بازداشت شده و مورد تهدید قرار گرفته اند و از موضع گیری های ضد طالبانی برحذر داشته شده اند؛ اما به باور تحلیلگران این امر نمی تواند دلیل سکوت علما در برابر اعمال طالبان طی سال های گذشته باشد؛ زیرا این عامل اکنون هم به قوت خود باقی است و برطرف نشده است.
از سوی دیگر، همگرایی رییس جمهور کرزی با فتوای دیرهنگام شورای علما نشانگر آن است که دولت در پی توجیه ادامه روند صلح با طالبان در برابر فشارهایی است که این روزها همزمان با افزایش چشمگیر حملات تروریستی در کشور بر حکومت وارد می شود؛ تا در این زمینه تجدید نظر کرده و دست از مصالحه با دشمنان مردم افغانستان بردارد.
این البته تنها بخشی از اهداف حکومت از توسل به فتوای دیرهنگام و صریح شورای علما در برابر مساله جنگ و صلح افغانستان است. یکی دیگر از دلایل این امر، تشویق شماری از طالبانی است که نسبت به مساله جنگ و صلح، رویکردی میانه دارند و معتقدند که آنها برای آزادی و استقلال افغانستان از سلطه کشورهای خارجی می جنگند و نتیجه جنگی که آنان مجری و مامور به انجام آن هستند نباید به رهایی از سلطه ۴۴ کشور خارجی و تسلط مجدد کشورهایی چون پاکستان باشد.
بیانات رییس جمهور کرزی در واکنش به فتوای شورای علما نیز دقیقا همین منظور را مد نظر قرار داده است؛ زیرا وقتی او می گوید "از شما کرده ما در اینجا بیشتر محتاج هستیم؛ اما غیرت، مسلمانی، شهامت و استقلال را از دست نداده‌ ایم و در راه دفاع از خاک خویش ایستاده ‌ایم" منظورش همین نکته است که شما به بهانه استقلال کشور می جنگید؛‌ اما نتیجه کار تان خدمت به کشوری دیگر است و برآیند این اغفال، از دست دادن "غیرت، مسلمانی، شهامت و استقلال" تان خواهد بود.
با این حال،‌ انتظار نمی رود فتوای شورای علما بتواند موضع طالبان را در خصوص روند صلح تغییر دهد؛ اما دست کم این نکته را روشن می کند که حکومت افغانستان،‌ همچنان در پی ادامه این روند هست، حتی اگر این امر، هزینه های سنگین بیشتری روی دوش دولت و ملت افغانستان بگذارد.