سخنان اخیر مارشال قسیم فهیم؛‌ معاون اول ریاست جمهوری که در جمع والیان سراسر کشور ایراد شد، بازتاب وسیعی در رسانه ها و در سطح افکار عمومی پیدا کرد.
این در حالی است که آقای فهیم از معدود چهره های در راس نظام است که به ندرت در مجالس عمومی سخنرانی می کند و یا اظهار نظرهای تند و جنجال برانگیز ایراد می نماید.
با این وصف، وی اخیرا طی سخنانی جنجالی و بی سابقه گفت که زلمی خلیلزاد؛ سفیر سابق امریکا در افغانستان و همچنین برادران آقای کرزی همگی امریکایی هستند و یک امریکایی نمی تواند از اجماع ملی در مورد افغانستان سخن بگوید؛ بلکه اجماع ملی همان چیزی است که مجاهدین می گویند.
او همچنین به صورت بی سابقه ای از حقوق سیاسی مجاهدین دفاع کرده و هشدار داد که اگر حقی از آنان ضایع شود و یا بر آنها ظلم شود آنها تفنگ برگرفته و به کوه ها خواهند رفت.
این صریح ترین هشدار یکی از بلندپایه ترین مقام های مجاهدین است که همزمان در یکی از حساس ترین سمت های اجرایی حکومت نیز ایفای نقش می کند.
سخنان آقای فهیم بازتاب های وسیع و متفاوتی داشته است. شماری آن را به معنای جدایی وی از بدنه حاکمیت تعبیر کرده و گفته اند که به احتمال قوی آقای فهیم در آستانه سال ۲۰۱۴ و در فرصتی کمتر از یکسال تا انتخابات آینده ریاست جمهوری، در پی آن است؛ تا خود را به مجاهدین نزدیک ساخته و از بدنه حاکمیت کنونی که با رهبری رییس جمهوری کرزی یا یکی از برادران او در آینده، اداره می شود، جدا شود.
به باور این عده، مجاهدین در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ در تلاش اند؛ تا مسیر تاریخ را تغییر دهند و به ماهیت و هویت قومی حاکمیت سیاسی در کشور پایان داده و چهره ای از جناح مجاهدین وابسته به ائتلاف شمال سابق را بر سر کار بیاورند. هرچند تاکنون مشخص نیست که این چهره مورد نظر، چه کسی خواهد بود.
برخی دیگر اما می گویند که هدف از سخنان اخیر آقای فهیم، بازی زبانی با رویدادهای پشت پرده سیاسی و زمینه سازی برای اجرایی کردن سناریوی دیگری است که قرار است آینده سیاسی کشور را تعیین کند.
این دسته از کارشناسان باور دارند که هدف معاون اول ریاست جمهوری از "اجماع ملی" مبهم و نامشخص است و به احتمال قوی، حاکمیت در تلاش است؛ تا با اجرای سناریویی تازه، از برگزاری انتخابات آینده ریاست جمهوری، خودداری کرده و زمینه را برای یک گذار غیر مردمی و غیر دموکراتیک به سود ابقای تیم حاکم، فراهم نماید.
بر این اساس از منظر این گروه از ناظران، هدف مارشال فهیم از طرح این سخنان جنجال برانگیز، زمینه سازی در سطح افکار عمومی و آماده سازی ذهنیت همگانی به انصراف حاکمیت از برگزاری انتخابات و رفتن به سمت یک اجماع ملی است.

این تحلیلگران می گویند که آقای فهیم نیز مانند رییس جمهور کرزی، سخنان و مواضع جنجالی خود در این زمینه را با چاشنی ضد امریکایی همراه کرده؛ تا به این ترتیب هم اثرگذاری آن را بیشتر کند و هم طرحی که در پشت پرده در زمینه عدم برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در جریان است را محبوب و ملی جلوه دهد.
این در حالی است که بسیار دور از انتظار به نظر می رسد که چنین برنامه ای در کار باشد؛ اما امریکا با آن مخالف باشد!

اما اینکه زلمی خلیلزاد به عنوان یکی از اهداف حمله آقای فهیم، تعیین شده به این دلیل است که او اکنون در سیاست رسمی امریکا در قبال افغانستان هیچ نقشی ندارد؛ زیرا یک مهره جمهوری خواه است و از سوی دیگر، وی یکی از جانبداران اصلی برگزاری انتخابات آینده است؛ زیرا خود با هزینه کردن از نیمه افغانی هویت دوگانه خود، یکی از نامزدان اصلی انتخابات آینده است.
آقای فهیم همچنین اجماع ملی مورد نظر خود را به مجاهدین نسبت داده؛ تا از واکنش های احتمالی مجاهدین نسبت به این سناریو نیز جلوگیری کرده باشد.
اما به باور کارشناسان، اگر چنین سناریویی در کار باشد، جنگ داخلی و بی ثباتی های سیاسی امری محتوم است؛ زیرا طرف های سیاسی بیرون از قدرت، به نظر نمی رسد دیگر تحمل نظاره گری سیاسی را داشته باشند و به تداوم وضعیت فعلی، رضایت دهند.