در سال های اخیر، سریال های دوبله شده ترکی به میزان چشمگیر و قابل ملاحظه ای از رسانه های افغانستان، پخش و نشر می شود. این سریال ها اندک اندک جای سریال های هندی را که سال هاست سایه سلطه خود را بر فرهنگ و زبان و هنر این سرزمین گسترده است، می گیرند؛ اما به نظر کارشناسان مسایل فرهنگی، این دسته از سریال ها و فیلم ها نیز برخلاف انتظاری که از ترکیه تحت حاکمیت یک حزب اسلام گرا می رفت، هیچ سنخیت و همخوانی با فرهنگ، ارزش ها، اعتقادات و باورهای مردم مسلمان افغانستان و مخاطبان رسانه هایی که به صورت گسترده به پخش و نشر اینگونه سریال ها می پردازند، ندارند.
محتوای اغلب سریال های ترکی در حال نشر در تلویزیون های داخلی افغانستان، ترویج ابتذال و مد و تجمل و فحشا و بیاخلاقی و... است. آموزه اصلی این سریال ها درست همان چیزی است که تاکنون مردم افغانستان در سریال ها و فیلم های هندی و غربی و... شاهد آن بوده اند. ترویج چندهمسری برای زنان، روابط نامشروع قبل از ازدواج برای دختران و پسران جوان و نوجوان، بدآموزیهای ویرانگر به کودکان مانند هتاکی به بزرگان، عدم احترام به والدین، خودمحوری و... از محتویات و پیام های اصلی این سریال هاست.
ترویج گسترده مدل های مصرفی تجمل گرایی غربی از دیگر پیامدهای این سریال هاست. اکنون در بازارهای افغانستان، مشهورترین، تازه ترین و در عین حال گرانترین مدل لباس زنان و دختران، لباس "فاطمه گل" است. فاطمه گل؛ نام شخصیت اول یکی از سریالهای ترکی به همین نام است که مدت هاست که از یک شبکه تلویزیونی محلی در افغانستان در حال پخش است.
البته این نخستین بار نیست که تبعات عینی و عملی این گونه سریال های ویرانگر و منحرف کننده، در بازار مصرف تولیدات زنانه در افغانستان قابل مشاهده است. در گذشته نیز لباس های زنانه ای به نام بازیگران و شخصیت های سریال های هندی در بازارهای افغانستان رایج شده بود.
به باور مردم، بخش اعظم این سریال ها هیچ پیامی جز آنچه در بالا ذکر شد ندارند؛ این نظر را کارشناسان مسایل فرهنگی و رسانه ای نیز تایید می کنند.
به نظر می رسد تبعات و پیامدهای مخرب و ویرانگر این تهاجم فرهنگی ترکیه، سال ها بعد، تاثیرات بیشتری بر نسل امروز کشور بر جای خواهد گذاشت.
به باور کارشناسان، آنچه موجب گسست جامعه مسلمان ترکیه از عقبه ارزشمند و غنی فرهنگ و تمدن اسلامی آن کشور گردیده نیز همین تهاجمی است که از قرن ها پیش به این سو، توسط غربی ها بر جامعه ترکیه به اجرا گذاشته شده و امروز از سوی خود ترک ها بر افغانستان اعمال می شود.
اگر به درستی مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد تبعات این تهاجم فرهنگی ویرانگر ترکیه که به نیابت و نمایندگی از غرب در افغانستان جریان دارد، روی نسل های بعدی جامعه افغانی همان تاثیری را خواهد گذاشت که سال ها پیش از این، خود جامعه ترکیه شاهد آن بود. در واقع، غرب این بار از مجرای ترکیه در حال اجرای سناریوی قرن ها پیش از آن است که خود بر کشور ترکیه به اجرا گذاشت.
البته سریال ها و فیلم های تلویزیونی تنها بخشی از تهاجم فرهنگی ترکیه است که شاید به صورت خودجوش برخی رسانه های داخلی ناخواسته در استخدام آنها درآمده اند و اهداف شان را به صورت مجانی به خورد خرد جمعی و نسل امروز افغانستان می دهند؛ اما این همه ماجرا نیست. شاید اکنون پروژه های دیگری نیز هستند که از سوی ترک ها در افغانستان، رهبری و اجرا می شوند و تبعات سنگین آن نسل ها بعد در این کشور هویدا و آشکار خواهد شد.
موقعیت کنونی افغانستان، ایجاب می کند که دولت و متولیان امور فرهنگی کشور، به صورت جدی به ابعاد این مساله توجه کنند و جنگ فرهنگی ترکیه که علیه زیربناها و سرمایه های فکری، فرهنگی و اعتقادی نسل امروز افغانستان به راه انداخته شده است را با اقدامات پیشگیرانه و عملی، خنثی سازند در غیر آن، دونسل بعد این سرزمین، از اسلا؛ باورها، فرهنگ، تاریخ و تمدن اسلامی، چیزی جز خاطره ای در دوردست به یاد نخواهند داشت.
نویسنده: احسان الله وطندوست