قرار است اجلاس دو روزه سران جنبش عدم تعهد به منظور بررسی و تصویب قطعنامه پایانی اجلاس شانزدهم جنبش عدم تعهد به رهبری ایران، از فردا در تهران آغاز شود.
از هم اکنون پیش بینی می شود موضوع سوریه، بزرگ ترین دغدغه سران جنبش عدم تعهد در اجلاس تهران خواهد بود.
قرار است در اجلاس آتی، ایران یک طرح پیشنهادی را برای عبور از بن بست و حل بحران سوریه به اجلاس سران پیشنهاد کند و این طرح، اهمیت این اجلاس را به نحو بسیار چشمگیری افزایش داده است.
بربنیاد پیش بینی ها بخش هایی از طرح پیشنهادی ایران برای عبور از بن بست ایجادشده در بحران سوریه، برگرفته از طرح صلح کوفی عنان؛ فرستاده سابق اتحادیه عرب و سازمان ملل در امور سوریه، طرح پیشنهادی محمد مرسی؛ رییس جمهوری مصر در اجلاس سران کشورهای عضو کنفرانس اسلامی در مکه و در بردارنده مواضع حکومت بشار اسد و گروهی از مخالفان میانه روتر آن خواهد بود.
محمد مرسی؛ رییس جمهوری منتخب مصر که قرار است در اجلاس سران جنبش عدم تعهد در تهران حضور یابد، در اجلاس سران کشورهای اسلامی در مکه طرحی را برای حل بحران سوریه پیشنهاد کرد که بر پایه آن، ایران به دلیل روابط نزدیکش با حکومت بشار اسد، برای پذیرش صلح و گفتگو بر آن فشار وارد کند و ترکیه نیز به خاطر حمایت های همه جانبه از مخالفان اسد آنها را به مذاکره و راه حل صلح آمیز ترغیب کند و در این میان، مصر و عربستان سعودی به عنوان ناظر در این روند عمل کنند و در صورت لزوم میانجیگری نمایند.
این طرح ظاهرا به مرحله اجرا گذارده نشد؛ اما مقام های وزارت خارجه ایران می گویند که طرح پیشنهادی آنها بسیار معقول و جامع است و احتمال رد آن از سوی اعضای جنبش عدم تعهد بسیار بعید به نظر می رسد.
از سوی دیگر، آنچه بر اهمیت پیشنهاد و بررسی این طرح در اجلاس سران جنبش عدم تعهد می افزاید این است که در این اجلاس هیات های بلندپایه ای از همه کشورهای منطقه که به نحوی در بحران سوریه به دلیل حمایت و رابطه نزدیک با هردو طرف جنگ در سوریه، در آن حضور خواهند داشت.
به همین دلیل طرح پیشنهادی تهران، امیدواری های زیادی را برانگیخته است.
با این حال این طرح هنوز هم با چالش هایی مواجه است. مخالفان مسلح دولت سوریه که از ترکیه، عربستان، اسراییل، امریکا و کشورهای اروپایی خط و نشان می گیرند از همین اکنون با آن مخالفت کرده اند.
به عنوان مثال نجیب الغضبان؛ عضو شورای ملی سوریه که یک گروه مسلح در حال جنگ با دولت آن کشور است و مقر آن در ترکیه می باشد در گفتگو با روزنامه شرق الاوسط تاکید کرده است که هر پیشنهادی که در باره حل بحران سوریه می شود باید دو بخش اساسی داشته باشد: اول اینکه هیچ گفتگو و مذاکره ای با بشار اسد انجام نخواهد شد و همه مخالفین در این موضع گیری با هم اتفاق نظر دارند. دوم اینکه گفتگو و مذاکره تنها پیرامون انتقال قدرت به یک حکومت موقت خواهد بود که هیچ یک از کسانی که به گفته وی دست های شان به خون مردم آلوده است و خصوصاً افراد خانواده اسد و نزدیکان او در آن اشتراک نداشته باشند.
روشن است که چنین موضعی هرگونه راه برای حل صلح آمیز بحران سوریه را می بندد و به خودی خود همه راه ها را به تداوم رویارویی نظامی و جنگ گرم ختم می کند.
مذاکره ای که پیش شرط آن، عدم گفتگو با دولت که طرف اصلی بحران در سوریه است و نیز انتقال قدرت باشد اساسا مذاکره نیست؛ بلکه نوعی تسلیم تام و تمام دولت سوریه به مخالفان در حال جنگ است. بنابراین این پیشنهاد بیشتر به یک شوخی خیال پردازانه شباهت دارد تا تمایل به دست یافتن به راه حلی منطقی، صلح آمیز و قابل قبول برای بن بست به وجود آمده.
با اینهمه هنوز هم همه نگاه ها به اجلاس سران جنبش عدم تعهد در تهران و طرح صلح پیشنهادی ایران برای عبور از بن بست کنونی است.