رییس جمهور امریکا در همین بدو امر نتوانسته نگرانی و روحیه دخالت جویانه اش را پنهان بدارد؛ لذا از مُرسی خواسته است شیوه سیاسی مبارک در اداره مصر را در پیش گیرد!

مصر این روزها، حساس ترین مراحل حیات سیاسی خود را در حال گذار است. پیروزی قابل انتظار حزب اسلامی اخوان المسلمین، چنانچه موجب خوشنودی مسلمانان شد، تعداد بسیاری از دولت های جهان را شوکه کرد. سران امریکا، اروپا و بسیاری از کشورهای عرب در منطقه و اسراییل، بررغم ناراحتی و عصبانیت درونی از اوضاع پیش آمده، هر کدام پیام های تبریکی شان را به آقای مرسی کادو کردند!

در نخستین واکنش، یکی از مقامات ارشد سیاسی اسراییل با انتقاد از قدرت های بزرگ گفت:" هنگامی که می گفتیم بهار عربی، اسلامی شده است، همگان ما را مورد تمسخر قرار دادند؛ ولی اکنون جهان می بیند که کارها به کجا رسیده است". اگر چه صدراعظم اسراییل پیام تبریکیه خود را به مُرسی ارسال کرده است، اما یک تن از وزرای اسبق این رژیم که از روابط خوبی با رژیم حسنی مبارک برخوردار بوده، هشدار می دهد که اسراییل از اتخاذ موضع عجولانه در برابر دولت جدید مصر، پرهیز کند.

اوباما رییس جمهور امریکا نیز پیام تبریکیه توام با نگرانی خود را به نامزد پیروز انتخابات ریاست جمهوری مصر، ارسال داشته است. به نقل از رسانه ها، رییس جمهور امریکا در همین بدو امر نتوانسته نگرانی و روحیه دخالت جویانه اش را پنهان بدارد؛ لذا از مُرسی خواسته است شیوه سیاسی مبارک در اداره مصر را در پیش گیرد! پیش از آنکه بحث را پی بگیریم، لازم است به تاریخچه مختصر اخوان المسلمین اشاره ای داشته باشیم:
"اخوان المسلمین یک جنبش فراملی- اسلام گراست- که در بسیاری از کشورهای عربی بزرگ‌ترین جریان اپوزیسیون به شمار می‌رود. اخوان‌المسلمین قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین گروه سیاسی اسلامی است که در سال ۱۹۲۸ میلادی (۱۳۰۷ شمسی، ۱۳۴۷ قمری) در شهر اسماعیلیه مصر به رهبری حسن البنا بنیان نهاده شد و سپس‌ فعالیت خود را به دیگر کشورهای عربی و اسلامی گسترش داد.

این نهضت به تأثیر از اندیشه های سید جمال‌الدین افغانی و در پاسخ به انحطاط داخلی مسلمانان و سلطه بیگانگان بر کشورهای اسلامی، به ویژه بر کشور مصر پدید آمد. اخوان المسلمین جهت رسیدن به اهدافش (چون زنده کردن شعائر اسلامی و برافکندن سلطه ی اجانب و برقراری حکومت اسلامی ) در جبهه های مختلف فرهنگی، نظامی و سیاسی به مبارزه پرداخت، و در این رهگذر چند بار به دست حکومت ملک فاروق منحل شد و طی آن شمار زیادی از اعضای آن دستگیر و یا اعدام شدند.

پس از ترورحسن البنا، به تدریج تحولی در جنبش اخوان المسلمین صورت گرفت . این تحول عبارت بود از جایگزین کردن راههای مسالمت آمیز به جای مبارزه مسلحانه علیه رژیم و سلطه بیگانگان . این اقدام که در پی ناامیدی از مؤ ثر بودن راه حل نظامی برگزیده شد، از محبوبیت و کارآیی اخوان کاست و گروههای جدید اسلامی (مانند جهاد اسلامی مصر ( که اغلب متأثر از اخوان المسلمین بودند، امّا بر مبارزه نظامی پای می فشارند، پا به میدان گذاشتند. با این وصف، تأثیر عمیقی که جنبش اخوان در روند مبارزات مردم مصر و جهان اسلام داشته است، غیر قابل انکار می باشد."(1)

چنانچه می بینیم تاریخچه مبارزاتی جنبش اخوان المسلمین مصر به نزدیک به یک قرن می رسد و این مدت، مدت زیادی است برای اینکه یکی از اعضای این حزب، در انتخابات ریاست جمهوری در مصر پیروز شود. پیروزی محمد المُرسی، نامزد جنبش اخوان المسلمین، در واقع ثمره شیرینی برای مردم مصر و تمامی امت اسلامی است که پس از نزدیک به یک قرن، به بار می نشیند. ثمره ی شیرینی که امید می رود در پیچ و خم سیاست و بازی های خطرناک قدرت، به بی راهه نرفته و به تلخکامی مردم مسلمان مصر و مسلمانانِ امیدوارِ جهان نینجامد.

واقعیت آن است که پیامدهای پس از پیروزی مجاهدین در افغانستان، مسلمانان را به شدت ترسانده است و امکان اینکه کشور اسلامی دیگری نیز به سرنوشتی همانند سرنوشت افغان ها دچار شوند، امت اسلامی را دچار تشویش و نگرانی جدی کرده است. به خصوص اینکه تعدادی از رهبران مطرح مجاهدین، از اعضای برجسته جنبش اخوان المسلمین نیز بوده اند! البته این امکان نیز وجود دارد که رهبران اخوان المسلمین در مصر، از عملکرد همفکران شان در افغانستان درس عبرت بگیرند و اجازه ندهند حاصل یک قرن مجاهدت و مبارزه نظامی و آرام شان، در سطح جهان و مصر، یک شبه بر باد رود!

البته یک واقعیت را نباید نادیده گرفت و آن اینکه جنبش کنونی اخوان در مصر، از نظر ماهیت و اهداف با جنبش اولیه اخوان المسلمین در آن کشور، تفاوت مشهود و فاحشی با یکدیگر پیدا کرده اند؛ تا آنجا که می توان گفت از جنبش اولیه و اهداف بزرگ آن، دیگر خبر و اثری باقی نمانده است و این تفاوت ماهوی از سخنان رهبران ارشد این جنبش به تاریخ 9 فوریه در یک نشست خبری در میدان التحریر مشخص می شود.

"اخوان‌المسلمین مصر در جریان اعتراضات سال ۲۰۱۱ مصر که به سقوط حکومت حسنی مبارک انجامید، شرکت داشت و در نشست خبری رهبران ارشد حزب در ۹ فوریه اعلام شد که «اخوان با حکومت مذهبی مخالف است چون آن را مغایر اسلام می‌داند و خواستهٔ آن برپایی حکومت مدنی با مرجعیت اسلام است.» و در مورد اظهار نظرهای مقامات کشورهای دیگر در مورد حوادث مصر نیز اعلام کردند: «اخوان مسئول اظهارات خارجی‌ها چه ایرانی، چه لبنانی و چه دیگران نیست و مخالف دخالت دیگران در امور داخلی مصر است» اخوان‌المسلمین همچنین اعلام کرده بود که خواستهٔ آن‌ها خواستهٔ معترضان متحصن در میدان التحریر و جمعیت میهنی برای تغییر است که اعضای اخوان نیز در تأسیس آن شرکت داشته‌اند ".(2)

پیروزی اخوان المسلمین در مصر شباهت نزدیکی با پیروزی حزب اسلام گرای عدالت و توسعه در ترکیه دارد. با پیروزی حزب اسلام گرای عدالت و توسعه در ترکیه نیز در وهله اول مسلمانان ذوق زده شدند؛ اما دیری نپایید که مقامات دولت ترک با عملکردهای پرسش برانگیز، نظیر نزدیکی به امریکا و اتخاذ موضع خصمانه علیه دولت سوریه، همگان را از خویش ناامید کردند!

به هر تقدیر، ضمن آنکه از پیروزی اخوان المسلمین در مصر باید شادمان بود؛ اما از بعضی از واقعیت های تلخ نیز نباید غافل ماند و یکی از واقعیت ها، پارامترها و گزینه های غیر ثابت و متغیریست که در سیاست متداول جهان وجود دارد که رهبران جنبش اخوان نیز از پیروی از آن متغیرها مستثنا نیستند.

پاورقی:
1- دائره المعارف بزرگ اسلامی - اخوان المسلمین
2- وب سایت عربی اخوان المسلمون