با مرور روایات برجای مانده از امام باقر و امام صادق (علیهماالسلام) میتوان دریافت که منبع اصلی این احادیث پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) است. از این رو این روایات در منابع اهل سنت نیز دیده میشود. بنابراین ماه رجب و روایات مرتبط با آن میتواند یکی از محورهای مشترک میان مذاهب اسلامی باشد.
ماه رجب پیش از اسلام نیز دارای حرمت بوده است. پس از ظهور اسلام رجب ماه حرام قرار داده شد تا عمره کعبه بجای آورده شود. البته زیارت امام رضا (علیهالسلام) در این ماه نیز حسنه عمره را دارد. این ماه دالان ورود به رمضان است.
ویژگیها و آثار مترتب بر ماه رجب
ماه رجب یکی از ماه های با فضیلت است و روایات بسیاری در فضایل آن بیان شده است. چرا که خداوند در قرآن چهار ماه را حرام معرفی میکند که یکی از آنها ماه رجب است.
با مرور روایات برجای مانده از امام باقر (علیهالسلام) و امام صادق (علیهالسلام) میتوان دریافت که منبع اصلی این احادیث پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) است. از این رو این روایات در منابع اهل سنت نیز دیده میشود. بنابراین ماه رجب و روایات مرتبط با آن میتواند یکی از محورهای مشترک میان مذاهب اسلامی باشد.
حرمت ماه رجب تنها به مسلمانان اختصاص دارد؟
پیش از ظهور اسلام نیز ماه رجب در میان ساکنان جزیره العرب دارای حرمت و قداست بوده است. در روایتی آمده است که اهل جاهلیت این ماه را بزرگ میشمردند. که این احترام و تکریم پس از اسلام افزایش یافت. این در حالی است که در دوران جاهلیت بسیاری از مسائل مهم و محترم شمرده نمیشد.
علاوه بر شب نخست مناسبتهای متعددی در ماه رجب قرار دارد که بر فضائل آن میافزاید. شب جمعه نخست که لیله الرغائب نام گرفته و اعمال خاص خود را دارد. میلاد امامان باقر (علیهالسلام)، جواد (علیهالسلام) و امیرالمۆمنین (علیهالسلام)، آیین اعتکاف و مبعث رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) که همگی برشان این ماه به عنوان یکی از ماه های پرفضیلت افزوده است
مردم در دوران جاهلیت در ایام ماه رجب در امنیت کامل به سر میبردند. بنا بر روایتی از امام صادق (علیهالسلام) که توسط شیخ کلینی نقل شده خداوند رجب را ماه حرام قرار داده تا مردم عمره بجای آورند چرا که خداوند هیچ بقعه ای را در زمین محبوبتر از کعبه خلق نکرده است. از این رو رجب در کنار ماه های شوال، ذیالقعده و ذیالحجه حرام قرار داده شد تا عمره کعبه بجای آورده شود.
اعمال مورد تأکید برای ماه رجب
روزه داری کل یا بخشی از این ماه از مستحبات موکد است. در برخی روایات آمده که اگر کسی توان روزه داری کل این ماه را ندارد روزهای نخست، میانی و پایانی ماه رجب را روزه بگیرد که روزهداری این سه روز همان پاداش روزه داری کل ماه رجب را دارد.
رجب ماه بزرگی است که برای آن حسنات بسیار وجود دارد و باب رحمت و مغفرت الهی برای آمرزش گناه بندگان در آن گشوده میشود. هر کس یک روز از رجب روزه بدارد آتش از او به اندازه یک سال راه رفتن دور میشود و هر کس سه روز را روزه بدارد آتش دوزخ از او دور میشود.
اما در میان تمامی روزهای ماه رجب بر روزه داری روز بیست و هفتم که همزمان است با مبعث پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) حسنه 60 سال روزه داری را دارد. در این میان استغفار و طلب آمرزش گناهان از دیگر اعمال موکد در ماه رجب است. چرا که پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) فرمودهاند: «رجب ماه استغفار امت من است که خداوند غفور و رحیم است و از خدا بخواهید در باقی عمر از گناه مصون بمانید. شعبان نیز ماه من است و در این ماه صلوات بسیار بفرستید».
زیارت امام رضا(علیهالسلام) از دیگر اعمال موکد در ماه رجب
امام جواد (علیهالسلام) میفرمایند: زیارت امام رضا (علیهالسلام) از اعمال افضل در ماه رجب است. حتی برای زیارت مزار ایشان در مشهد مقدس ثواب عمره کعبه بیان شده است.
روزه داری کل یا بخشی از این ماه از مستحبات موکد است. در برخی روایات آمده که اگر کسی توان روزه داری کل این ماه را ندارد روزهای نخست، میانی و پایانی ماه رجب را روزه بگیرد که روزهداری این سه روز همان پاداش روزه داری کل ماه رجب را دارد
مقدمه ای برای ماه شعبان و رمضان
تمامی این اعمال مستحبی میتواند مقدمه ای باشد برای درک ماه شعبان و ورود به ماه مبارک رمضان به عنوان ماه میهمانی خدا.
انسان باید در عید فطر از گناهان پاک شده و به درگاه الهی تقرب جسته باشد. استغفار و روزه داری ماه رجب موقعیتی را فراهم میکند تا از فضای مستعد رمضان برای رسیدن به چنین مرتبه ای استفاده شود.
وجود روایات متواتر درباره شب نخست ماه رجب
امام صادق (علیهالسلام) به نقل از امیرالمۆمنین (علیهالسلام) میفرمایند: دوست دارم که مرد مسلمان چهار شب از سال را برای عبادت خالی بگذارد. شب عید فطر، عید قربان، نیمه شعبان و اول رجب؛ این تاکید نشان میدهد که نخستین شب از ماه رجب از چنان جایگاهی برخوردار است که در نگاه ائمه (علیهمالسلام) در کنار سه عید بزرگ قرار گرفته است.
علاوه بر شب نخست مناسبتهای متعددی در ماه رجب قرار دارد که بر فضائل آن میافزاید. شب جمعه نخست که لیلة الرغائب نام گرفته و اعمال خاص خود را دارد. میلاد امامان باقر (علیهالسلام)، جواد (علیهالسلام) و امیرالمۆمنین (علیهالسلام)، آیین اعتکاف و مبعث رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) که همگی بر شان این ماه به عنوان یکی از ماه های پرفضیلت افزوده است.
منبع :
خبرگزاری فارس
منبع : خبرگزاری آوا- مشهد مقدس