سفر آقای گروسمن بدلیل مخالفت مقامات اسلام آباد به پاکستان انجام نشد و اینک گروسمن در افغانستان آمده است تا با رئیس جمهوری این کشور درباره برنامه مذاکره و مصالحه با طالبان، بحث و تبادل نظر داشته باشد.

نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در امور افغانستان و پاکستان، با هدف یک دیدار منطقه‌ای، وارد افغانستان شده است.
گروسمن در نخستین مرحله از دیدار منطقه‌ای خویش، ضمن سفر به هند با وزیر خارجه آن کشور، دیدار و گفت‌وگو کرده است.
قرار بود آقای گروسمن پس از سفر به هند به پاکستان برود و با مقامات آن کشور درباره مصالحه با طالبان، بحث و گفت‌وگو کند.
اما سفر آقای گروسمن بدلیل مخالفت مقامات اسلام آباد به پاکستان انجام نشد و اینک گروسمن در افغانستان آمده است تا با رئیس جمهوری این کشور درباره برنامه مذاکره و مصالحه با طالبان، بحث و تبادل نظر داشته باشد.
گروسمن با دو پیام خاص به افغانستان آمده است: یک آنکه می‌خواهد به دولت افغانستان خاطر جمعی بدهد که مذاکره مستقیم امریکا با طالبان، هیچ گونه خطری را متوجه دولت کابل نمی‌کند؛ چنانچه همین پیام را به مقامات پاکستانی نیز خواهد داد.
دوم آنکه، چنانچه خود آقای گروسمن هم گفته است، رهبری گفت‌و‌گو‌های صلح با مقامات افغان خواهد بود. این دو پیامِ تقریبا روشنی است که آقای گروسمن با خود از امریکا آورده است.
اما اینکه چرا آقای گروسمن با این دو پیام وارد کشور‌های منطقه شده است نیز روشن است. اخیراً سروصدا‌هایی مبنی بر اینکه دو دولت پاکستان و افغانستان، از افتتاح دفتر سیاسی طالبان در قطر و پیش از آن از طرح گفت‌وگوی مستقیم امریکا با طالبان، ناراضی بوده‌اند، در میان رسانه‌ها و به تبع آن صاحبنظران، پیچیده است. این طبیعی است که مقامات پاکستان، هراس از دست دادن طالبان را داشته باشند و ایالات متحده امریکا نیز با درک همین معنی و در واقع وقوف به نقطه ضعف پاکستان است که در صدد از خود ساختن طالبان برآمده است.
طالبان نیز با درک امثال این واقعیت‌ها، و فراهم شدن زمینه جهت رسمی ساختن آنان است که شروع کرده‌اند به روی خوش نشان ندادن به پاکستان و وارد شدن به میدان مذاکره رو در رو و مستقیم با امریکا‌یی‌ها! اما در این میان رویکرد و موضع‌گیری‌های دولت کابل در قبال مذاکره امریکایی‌ها با طالبان، مشکوک، عجیب و سوال برانگیز است.
از آغاز روند مذاکره امریکا با طالبان و طرح گشایش دفتر سیاسی برای آنان در قطر، دولت کابل، به عنوان یک مخالف قد برافراشت؛ دیری نگذشت که به باور برخی از آگاهان، با فشار ایالات متحده، دست از مخالفت برداشت: دور بعدی مخالفت دولت کابل با این اعتراض آغاز شد که چرا رهبری مذاکرات بدست افغان‌ها نیست.
درست همزمان با اعتراض اخیر دولت حامد کرزی، طالبان موافقت خویش را با ایجاد دفتر سیاسی در قطر اعلام کرده و نسبت به ادامه مذاکرات مستقیم با امریکا، اعلان آمادگی کردند.
لازم به ذکر است که طالبان با وضاحت و صراحت تمام گفته‌اند که طرف‌های اصلی مذاکرات، امریکا و طالبان می‌باشند و بس و بدینوسیله بی‌اعتنایی خویش نسبت به دولت افغانستان را اعلام داشته‌اند!
نکته عجیب و سوال برانگیز همین جاست که دفتر ریاست جمهوری افغانستان، پس از اعلام این موضع تند و غیر مسئولانه طالبان نسبت به دولت قانونی افغانستان، اقدام به صدور اعلامیه‌ای می‌کند که در آن به شکل بسیار موهن و حقیرانه، از مذاکرات صلح میان امریکا و طالبان، حمایت شده است!! در اینکه چرا دولت کابل به اتخاذ یک چنین موضعی روی آورده است، چند احتمال را می‌توان در نظر گرفت:
حدس و احتمال اول آنست که دولت کابل مانند دفعه پیش، باز هم با فشارهای مقامات کاخ سفید مواجه شده و از سر ناچاری، تن به چنین ذلت و زبونی سیاسی داده است.
احتمال و فرضیه دوم آنست که مقامات امریکایی، ظاهرا قول و قرارهایی با رئیس جمهور حامد کرزی بسته و وعده‌هایی به ایشان مبنی بر سهیم کردن او در قدرت سیاسی آینده افغانستان داده است.
احتمال و دیدگاه سوم آنست که حلقات طرفدار طالبان در بدنه‌ی دولت حامد کرزی، او را تشویق به اتخاذ مواضعی می‌کند که در نتیجه به سود طالبان و توسعه قدرت آنان در افغانستان و منطقه می انجامد.
دلیل این نظر نیز، برخورد نرم و ملایم رئیس جمهور با طالبان در طول مدت حکومت او در چند سال اخیر است.
دیدگاه و فرضیه چهارم بر آن استوار است که موضع اخیر رئیس جمهور نه از روی فشار خارجی‌ها و اجبار آنان، بلکه از سر رضایت‌مندی کامل رئیس جمهوری افغانستان و البته در تبانی و هماهنگی کامل با مقامات امریکایی و غربی است.
این دیدگاه بر این باور است که مقامات کاخ سفید، چنانچه در بدو امر و آغاز پدیده‌ای بنام طالبان در افغانستان، با کمک عربستان سعودی و پاکستان به شکل‌گیری آنان همت گذاشتند، اینک و پس از گذشت ده سال، دوباره می‌خواهند آنان را به قدرت رسانده و امورات افغانستان را به آنان واگذار کنند، اما با این تفاوت که اینبار دیگر خبری از قیم بودن پاکستان و یا کشور دیگری غیر از امریکا نخواهد بود.
بلی! اینبار با نظام طالبانی جدیدی در افغانستان مواجه خواهیم بود؛ نظامی نوین با ساپورتر و حمایت کننده جدید!
به نظر می رسد از میان احتمال ها و فرضیه های موجود، اگر به گزینه تحت فشار بودن دولت حامد کرزی بوسیله مقامات کاخ سفید، توجه کنیم، به واقعیت نزدیکتر خواهیم بود. چرا که روش مذکور، در گذشته نیز نمونه هایی در سطح دولت افغانستان و منطقه داشته است.

نویسنده : سید فاضل محجوب