پروين‌سادات حسنی/ انسان برای اینکه بتواند در طول سال خصلت تقوا را در خود نهادینه کند و در مقابل گناه مقاومت داشته باشد، نباید فرصت ماه مبارک رمضان که بهترین زمان برای تمرین تقوا در وجود آدمی است را از دست بدهد. چرا كه روزه از جمله عباداتی است که کارکردهای اجتماعی و تربیتی ارزنده‌ای برای انسان دارد. تمرین تقوا و پاکدامنی از جمله مهمترین آثار تربیتی روزه می‌باشد. بدیهی است که اگر فردی بخواهد در هر امری خبره و توانمند شود، نیاز به تمرین دارد که اگر نتواند آن را انجام دهد موفق نخواهد شد.

افراد در ماه مبارک رمضان یاد می‌گیرند که برای ماه‌های آینده‌شان آگاهی بیشتری کسب کنند. تمرین تقوا  سبب می‌شود که مسیر دوری از گناه برای انسان هموارتر گردد. ماه مبارک رمضان ماهی است که غذا و آشامیدنی و لذات جسمی برای انسان کمتر بوده و لذا این ماه بهترین وقت برای تمرین تقوا و کسب معرفت است.

نزدیک‌سازی طبقات اجتماعی به هم از اثرات دیگر ماه مبارک رمضان است. با توجه به اینکه در هر جامعه‌ای افراد به لحاظ مادی، شخصیت و حقوقی در رده‌های ضعیف، متوسط و یا سطح بالا قرار دارند، اما وقتی همه در ماه مبارک رمضان روزه می‌گیرند تمام اعضای جامعه از غنی و متوسط و فقیر در یک طبقه جای گرفته و یکسان می‌شوند. وقتی افرادی که در طبقه اجتماعی بالا هستند طعم گرسنگی و تشنگی را می‌چشند حس نزدیکی و دستگیری بیشتری با افراد طبقه ضعیف جامعه ایجاد می‌شود؛ چرا که زمانی که افراد متمکن تجربه استفاده نکردن از امکانات را تمرین کنند در طول سال نیز می‌توانند کمک و درک بیشتری نسبت به هم‌نوعان خود داشته باشند که این امر نیز می‌تواند از اثرات اجتماعی روزه باشد.  

یکی دیگر از اثرات تربیتی روزه ایجاد فرصت مناسب برای عبادت است؛ هر چند انسان در طول سال همواره به عبادت مشغول می‌باشد اما ماه مبارک رمضان فرصت ارزشمندی است که انسان بهتر می‌تواند با قرآن، نماز و عبادات دیگر ارتباط برقرار کرده و روح عبادت، تقوا و بندگی را تجربه کند.

روزه تنها بحث خوردن و آشامیدن نیست، بلکه مقدماتی است که انسان را به سمت دوری از دغدغه‌ها كشانده و این مقدمات و مؤخرات هستند که باعث می‌شوند انسان فرصت بهتری برای‌ عبادت یافته و رقت قلب بیشتری جهت درک نور معرفت و ایمان پیدا نماید.

همچنين تلاوت قرآن به عنوان تنها کتاب آسمانی که تحریف نشده و تنها کتابی که خدا در آن با بشر صحبت کرده است روشنگر مسیر هدایت برای انسان بوده و انسان می‌تواند با توجه به آیات، مفاهیم و تفاسیر قرآنی بهره‌مندی لازم را از این ماه برای تمام عمر خود کسب  و ذخيره کند.

فرصت خودسازی و خودشناسی از دیگر اثرات تربیتی اجتماعی ماه مبارک رمضان است. انسان با مراجعه‌ی به خویش به نوعی حسابرسی از اعمال و رفتار خود می‌پردازد. اگر کسی بتواند عیوب خود را شناسایی و در مسیر اصلاح آنها بکوشد بزرگترین نعمت را در دست خواهد داشت. از اين رو انسان باید روی اعمال خود دقت نظر داشته و از فرصت‌هایی همچون ماه رمضان برای تربیت نفس خود بهترين استفاده را نماید.

در برخی برهه‌ها کج‌روی‌های اجتماعی زمینه‌ی بیشتری برای ظهور و بروز پیدا می‌کنند و سبب می‌شوند دزدی، جنایت، خیانت و غیره کم ‌شود. اما فضا در ماه مبارک به گونه‌‌ای تغییر می‌یابد که مردم انگیزه‌ی کمتری برای انجام گناه پیدا می‌کنند. حتی افرادی که کج‌رو و ناهنجارند سعی می‌کنند خود را با این شرایط وفق دهند و در انجام اعمال خلافشان کاهش داشته باشند؛ چرا كه اگر روحیه معنوی در جامعه وجود داشته باشد‌ خواه‌ ناخواه تاثیر بسزایی در عملکرد افراد خواهد گذاشت.

ماه مبارک رمضان و گرفتن روزه فرصت مناسبی است که جامعه تنفس پیدا کرده سطح ناهنجاری‌ها کاهش و کج‌روی‌ها کنترل گردد. روزه یک تقوای عمومی و اجتماعی است. وقتی همه روزه می‌گیرند این تقوای عمومی در جامعه حاکم می‌شود. اگر ما ارزش ماه رمضان را می‌دانستيم دلمان می‌خواست ماه رمضان یک‌سال ادامه داشته باشد.

يكي ديگر از آثار پرخير و بركت اين ماه اين است كه مردم در ماه مبارک رمضان نسبت به همدیگر درک متقابل پیدا کرده، مهربان شده و دل‌هایشان به هم نزدیک می‌شود، چنانچه برخی گروه‌ها، سازمان‌ها، تشكلات و موسسات فرهنگی و اجتماعی سعی می‌كنند با انجام اعمال خيرخواهانه، كمک‌های مردمی و جمع آوری نذورات باری از دوش خانواده‌های نيازمند و بی‌بضاعت كم كنند.

روزه یک لذت شادمانی برای مؤمنین ایجاد می‌کند که نباید از اثرات آن غفلت شود. با توجه به اینکه جامعه همواره دچار تنش و گرفتاری‌ها می‌باشد ماه رمضان فرصتی است تا با ایجاد محبت و دوست داشتن درک متقابل را در افراد افزایش داد و حس بدگمانی و کدورت را از بین برد. در همين راستا روزه‌داران بايد با آگاهی از اثرات تربيتی اين ماه در مسير تقويت روحيه تقوا و كسب معرفت بهره‌مندی لازم را از این ماه پر فیض و برکت داشته باشند.

ادامه دارد...