ترور سردار قاسم سلیمانی تحولات عظیمی را در سطح منطقه به وجود خواهد آورد که اولین آن‌ها می‌تواند در عراق باشد. عراقی‌ها دیگر به آمریکا اجازه نخواهند داد که در کشورشان حاکمیت داشته باشند. در روزهای گذشته پارلمان عراق اخراج نیروهای آمریکایی را تصویب نمود و در مقابل آمریکا نیز طی معاهده‌ی امنیتی که با عراق داشت خواستار پرداخت هزینه‌های هنگفتی از این کشور شده است. آمریکا همچنین تهدید به تحریم‌های تسلیحاتی و کاهش سرمایه‌گذاری نفتی در عراق کرده است که به نظر عملی نخواهد بود، زیرا عراق می‌تواند برای سرمایه‌گذاری‌های نفتی با کشورهای دیگری که جزو رقبای آمریکا هستند قرارداد ببندد و با درآمد حاصل از نفت از دیگر کشورها نیز تسلیحات خود را تامین نماید که این مسئله به ضرر آمریکا خواهد بود.

از سویی دیگر نیز اگر پارلمان با خروج آمریکایی‌ها موافقت نمی‌کرد، یانکی‌ها باز هم باید انتخاب سختی را انجام می‌دادند، زیرا آحاد مردم دیگر به آنها اجازه نخواهند داد در عراق حضور نظامی داشته باشند و آنها را بیرون خواهند کرد. همانطور که در روزهای اخیر شاهد تهدیدات گروه‌های مقاومت مردمی از جمله کتائب، حشدالشعبی و دیگر گروه‌ها به منظور هدف قرار دادن پایگاه‌های آمریکایی بوده‌ایم، همچنین هشدار آنان برای کنار رفتن نیروهای امنیتی عراق از کنار پایگاه‌های آمریکایی نشان از تصمیم جدی آنها دارد. بنابراین وقوع جنگ حتمی است، این یعنی یانکی‌ها در هر صورت ناچار به ترک عراق هستند و این خود گویای اتحاد و انسجام مردم عراق نسبت به گذشته است.

همچنین در روزهای اخیر شاهد اغتشاشات و اعتراضات مردمی در عراق بوده‌ایم که با جنگ نرم رسانه‌ای دولت‌های غربی، عربی، عبری سعی بر این داشتند که ناامنی‌های کشور و شرایط نامساعد اقتصادی را به گروه و افراد دولتیِ وابسته به ایران نسبت بدهند و این کشور را عامل تنش در عراق جلوه دهند تا ایران جایگاه و نفوذش را در عراق که یکی از کشورهای محور مقاومت محسوب می‌شود از دست بدهد. اما ترور شهید قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس باعث خنثی شدن این توطئه و آگاهی مردم از دخالت‌های آمریکا و همدلی بیشتر آنان با ایران شد.

از پیامدهای دیگر این رویداد، ناامن تر شدن هرچه بیشتر منطقۀ خاورمیانه برای آمریکا و دولت‌های عربیِ هم‌پیمانش و همچنین اسراییل است. طی روزهای اخیر جنبش‌های حزب‌الله لبنان، حشدالشعبی و کتائب عراق و مقاومت فلسطین بیانیه‌هایی برای انتقام گرفتن از آمریکا صادر نمودند و تهدید نمودند که تمام پایگاه‌ها، ناوها، مراکز و تأسیسات مربوط به آنها را در کل منطقه مورد حمله قرار خواهند داد که این تهدیدات موجب شد هم‌پیمانان اروپاییِ آمریکا نیروهای خود را از سطح منطقه فرا بخوانند.

در سطح جهان نیز بازتاب خبری و رسانه‌ایِ ترور سردار سلیمانی به عنوان یک مقام رسمی و نظامی بلندپایه که به دعوت دولت عراق به این کشور سفر کرده بود و در فرودگاه بین‌المللی بغداد مورد حمله‌ی کشور ثالث یعنی آمریکا قرار گرفت، باعث زیر سوال رفتن این کشور در مجامع بین‌المللی شده است.

در افکار عمومی مردم جهان نیز سردار سلیمانی به عنوان یک فرمانده‌ی ضد داعش و تروریسم شناخته شده بود که باعث شد مردم در کشورهای مختلف جهان از جمله هند، نیجریه، پاکستان، بحرین، لبنان و دیگر کشورها در محکومیت اقدام تروریستی آمریکا دست به اعتراض و تظاهرات بزنند، حتی در خود ایالات متحده نیز مردم در محکومیت اقدام ترامپ وایجاد بحران و جنگ با ایران تظاهرات نمودند.

در بُعد اقتصادی نیز نگرانی‌ها از واکنش گستردۀ ایران و متحدانش در سطح منطقه علیه نیروگاه‌های نفتی هم‌پیمانانِ آمریکا و عدم تامین نفت خام بازار باعث  بالا رفتن قیمت طلا و نفت خام شده است.

اما سوالی که در واکنش ایران نسبت به اقدام آمریکا مطرح شد این بود که پاسخ ایران چه خواهد داد؟ انتظار انتقامِ سخت برای مقامات آمریکایی وحشت‌زا بوده است، به گونه‌ای که طی روزهای اخیر مقامات آمریکایی به هر کشوری که فکر می‌کنند با ایران کوچک‌ترین ارتباطی داشته به آن متوسل شده‌اند تا پاسخی که قرار است بگیرند در همان ابعاد و نه بیشتر باشد.

در جلسه‌ی شورای عالی امنیت ملی ایران 13 سناریو برای پاسخ به اقدام تروریستی آمریکا طراحی شد. در بیانیه‌ای که این شورا ابلاغ کرد چنین آمده بود که در «زمان و مکان مناسب» پاسخ خواهند داد.

بیشتر تحلیل‌گران در داخل ایران معتقدند که اگر آمریکا پاسخی سخت نگیرد وقوع یک جنگ در آینده قطعی است. آنها عادت کرده‌اند که اگر در مقابل‌شان یک قدم عقب‌نشینی صورت بگیرد ده قدم جلو بیایند. بنابراین انتقام سخت را هدف قرار دادن مستقیم پایگاه‌ها، ناوها، مراکز و تاسیسات آمریکا در سطح منطقه و سقف آن را خروج کامل ایالات متحده از منطقه می‌دانند. که البته شاهد بودیم که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان آغاز انتقام سخت، پایگاه بزرگ عین‌الاسد را مورد آماج حملات موشکی خود قرار داد

بعضی از تحلیل‌گران هم معتقدند که ایران در طول جنگ‌های گذشته در سطح منطقه به صورت فرسایشی و نیابتی عمل کرده است و توانسته در طولانی‌مدت ضربه‌ی مهلک نظامی و مالی به آمریکا و گروه‌های مورد حمایتش در منطقه وارد کند. این کارشناسان، انتقام سخت ایران را در ادامه و تشدید جنگ‌های فرسایشی و نیابتی در سطح منطقه می‌دانند.

ولی می‌توان این مسئله را پیش‌بینی نمود که ایران هم‌اکنون نیز بعد از ترور سردار سلیمانی جنگ فرسایشی خود را در سطح منطقه حفظ و تشدید خواهد کرد. همچنین به دلیل ماهیت جسارت مستقیم و عظیم آمریکا، ایران نیز جواب مستقیم خواهد داد و یا متحدانش در سطح منطقه اقدام خواهند کرد که می‌تواند ابعاد گوناگونی داشته باشد، اعم از حمله موشکی و سایبری.

در روزهای اخیر و تا پیش از حمله موشکی سپاه به پایگاه عین‌الاسد، مقامات امریکایی تهدید می‌نمودند که اگر ایران پاسخ سخت دهد مراکزی از ایران را مورد هدف قرار می‌دهند. ولی اکنون واضح است که آمریکا نمی‌تواند جنگ تمام‌عیار و مستقیمی را در منطقه شروع کند لذا جنگ با ابعاد بزرگ در خاورمیانه جاری نخواهد شد چرا که واکنش مجاز و مستقیم ایران را به دنبال خواهد داشت.

نویسنده: حبیبه خاشعی