یکی از مسائلی که وهابیت روی آن خیلی حساس است، مسأله سوگند به غیر خداوند است؛ چنانکه صنعانی، نویسنده وهابی در کتاب «تطهیر الاعتقاد»، آن را مایه شرک دانسته است، اما ما بدون هیچ نوع تعصب، این مسأله را با استفاده از کتاب و سنت پیامبر(ص) و پیشوایان معصوم(ع) مورد بررسی قرار خواهیم داد.
دلائل ما بر جواز قسم به غیر خدا
الف) دلیل اول؛ قرآن کریم
قرآن کریم به عنوان ثقل اکبر و پیشوای اعلا و الگوی زندۀ هر مسلمان است. در این کتاب عظیمالشأن، خداوند دهها قسم به غیر خود را ذکر کرده که گردآوری همه آنها سبب طولانی شدن بحث میشود. به عنوان نمونه، خداوند در سوره شمس به 9 چیز از مخلوقات خود سوگند خورده، که عبارتند از:
«خورشید، نور خورشید، ماه، روز، شب، آسمان، زمین، و نفس انسانی»/ سوره شمس(1-7) و همچنین در سورههای «نازعات، مرسلات، بروج، طارق، قلم، عصر وبلد» نیز خداوند به غیر خود قسم یاد کرده است.
اگر قسم خوردن به غیر خداوند حرام و مایه شرکت باشد، قرآن به عنوان الگو و کتاب هدایت، تذکر میداد و میگفت که اینگونه سوگندها از خصایص خداوند است.
ب) دلیل دوم؛ وجود مقدس پیامبر اکرم(ص)
پیامبر گرامی اسلام(ص) در مواردی به غیر خداوند سوگند یاد کرده است، از جمله؛
ـ حدیثی از صحیح مسلم :
«جاء رجل إلى النبي صلى الله عليه وسلم فقال يا رسول الله أي الصدقة أعظم اجرا فقال اما وأبيك لتنبأنه ان تصدق وأنت صحيح شحيح تخشى الفقر وتأمل البقاء»/ صحیح مسلم، ج3، ص94.
مردی حضور حضرت پیامبر(ص) آمد و گفت: «ای پیامبر خدا، پاداش کدام صدقه بزرگتر است؟ فرمود: سوگند به پدرت از آن آگاه میشوی و آن اینکه صدقهدهی در حالی که سالم و به آن حرص داری؛ از فقر میترسی و به فکر زیستن در آینده هستی».
روایات فراوان دیگری در این زمینه وجود دارد که برای اطلاع بیشتر به صحیح مسلم، جزء اول، باب ماهو الاسلام و بیان خصاله مراجعه شود و همینطور به مسند احمد، ج5، ص 225، سنن ابن ماجه ج4، ص995 و ج1، ص 255.
گردآورنده: سید اسدالله حسینی