هنوز داغ شهادت امام صادق علیه‌السلام از قلب مالامال از اندوه فرزندش امام کاظم علیه‌السلام رخت برنبسته و لباس عزا بر تن پیروان ایشان دیده می‌شود.
مدینه نیز در غم از دست دادن رهبر و امامی چون صادق آل محمد، از آسمان خجل است و خورشید و ماه و ستارگان نیز حال طلوع ندارند. از ۲۵ شوال تا ۱۱ ذی‌القعده لبخندی بر لبان هیچ یک دیده نشده است. تا روز یازدهم ذی‌القعده که خورشید، طلوع متفاوتی داشت و مدینه و اهلش را با پرتوافشانی خویش، از تولد کودکی در خانه امام کاظم علیه‌السلام باخبر کرد. آری، تولد این کودک که او را علی نام نهادند، مرهمی بر قلب داغدیده هستی بود. میلاد با سعادت امام علی‌بن‌موسی‌الرضا علیه‌السلام بر محبان آن حضرت مبارک باد!

مادر امام رضا علیه السلام:
حُمَیده، مادر امام موسی کاظم علیه السلام که از جمله اشراف و بزرگان عجم بود. کنیزی خرید و او را تُکتَم نامید. تُکتم در عقل و دین و حیا و ادب، بهترینِ زنان بود. روزی حمیده با فرزندش امام موسی علیه السلام چنین گفت: «فرزندم! تکتم کنیزی است که من در زیرکی و اخلاق، بهتر از او ندیده‌ام و می‌دانم که فرزندان او، پاکیزه و مطهر خواهند بود. او را به تو می‌بخشم و از تو می‌خواهم حرمتش را حفظ کنی». بعد از مدتی که امام رضا علیه‌السلام از ایشان به دنیا آمد، او را «طاهره» نامیدند.

پیشگویی زنی از اهل کتاب درباره تولد امام رضا علیه السلام
در روایتی آمده است که وقتی نجمه را از برده‌فروش مغربی خریدند، برده‌فروش گفت: من این کنیز را از دورترین نقطه مغرب زمین خریده ام. روزی زنی از اهل کتاب که این کنیز را با من دید پرسید: این را از کجا آورده‌ای؟ گفتم: این را برای خودم خریده‌ام. گفت: سزاوار نیست این کنیز نزد شخصی مثل تو باشد. او باید به دست بهترین شخص از اهل زمین برسد؛ زیرا پسری از او به دنیا می‌آید که اهل مشرق و مغرب از او اطاعت می‌کنند».

دیدن امام رضا علیه السلام ، آرزوی امام صادق علیه السلام
ولادت امام رضا علیه السلام چند روز بعد از شهادت امام صادق علیه السلام اتفاق افتاد، و این در حالی بود که آن حضرت آرزو داشت فرزند امام کاظم علیه السلام را ببیند. از امام کاظم علیه السلام روایت شده است که فرمود: از پدرم جعفر بن محمد بارها شنیدم که می‌فرمود: «عالم آل محمد» از تو به وجود می‌آید و کاش من او را درک می‌کردم.

دانش امام رضا علیه‌السلام:
از اباصلت نقل شده است که می‌گفت: «من داناتر از علی بن موسی الرضا علیه السلام ندیدم. هر عالمی هم که او را می‌دید، به همین مطلب اقرار می‌کرد. مأمون در جلسات متعدد، جماعتی از علمای ادیان و مذاهب گوناگون را برای مناظره با ایشان جمع می‌کرد، و همه مغلوب دانش امام رضا علیه السلام می‌شدند».

ادب امام رضا علیه‌السلام:
امام رضا علیه السلام هیچ گاه کلام کسی را قطع، و حاجت نیازمندی را که مقدور بود، رد نمی‌کرد. ایشان در حضور کسی پای خویش را دراز نمی‌نمود و به چیزی تکیه نمی‌داد. در خنده خویش به لبخند و تبسمی اکتفا می‌کرد. او با غلامان خویش به خوبی سخن می‌گفت و به آنان بی‌احترامی نمی‌کرد و با آنان بر سر یک سفره غذا میل می‌فرمود. آن حضرت، کاسه بزرگی نزدیک سفره می‌گذاشت و بهترین قسمت از هر غذایی که در سفره بود، داخل آن می‌ریخت و می‌فرمود آن را میان نیازمندان تقسیم کنند.

عبادت امام رضا علیه‌السلام:
امام رضا علیه السلام شب ها کم می‌خوابید و از ابتدای شب تا صبح بیدار بود. بعد از نماز صبح هم تا طلوع آفتاب، به عبادت خدا می‌پرداخت. ایشان پس از طلوع آفتاب به سجده می‌رفت و تا بالا آمدن خورشید در همان حال بود. در هر سه روز، یک بار قرآن را ختم می‌کرد؛ آن هم قرآن خواندنی با تفکر در آیات. بسیار روزه می‌گرفت و در تاریکی شب، صدقه می‌داد. او عابدترین شخص در زمان خود بود و با این حال، عبادت را فقط نماز و روزه نمی‌دانست و می‌فرمود: «عبادت، زیادیِ روزه و نماز نیست، بلکه بسیار اندیشه کردن در امر خداست.»

امامت از دیدگاه امام رضا علیه السلام
امام رضا علیه السلام در مسجد جامع مَرو، امامت، جایگاه امام و ابعاد وجودی حجّت خدا را به تفصیل شرح داد که به جملاتی از آن اشاره می‌کنیم: «امام، امین خداوند در زمین، حجت او بر بندگان، جانشین او در سرزمین ها، دعوت کننده به خدا و پاسدار حریم خداست. امام، از گناهان پاک و از عیب ها مبرّاست. او به علم، مخصوص، و به بردباری شناخته شده است. امام، مایه نظام دین، بزرگی مسلمانان، خشم منافقان و تباهی کافران است. او، یگانه دوران خویش است. کسی با او برابری نکند و دانشمندی هم سنگ او نباشد. نظیری برایش یافت نمی‌شود. هر فضیلتی بدون آنکه به دست آورد یا طلب کند، از طرف خداوند به او بخشیده شده است.»

ثواب زیارت امام رضا علیه السلام از زبان امام رضا علیه السلام
امام رضا علیه السلام در تشویق مردم به ولایت‌مداری و آگاه ساختن آنها از مقام والای امام معصوم، ثواب زیارت خویش را چنین بیان داشته است: «هر کس مرا زیارت کند، واجب است من نیز در قیامت به زیارت او بروم. سوگند به خدا... هر کس از شیعیان نزد قبر من دو رکعت نماز بخواند، مستحق آمرزش است». نیز از ایشان است که: «هر کس مرا زیارت کند، من نیز روز قیامت در سه جا نزد او می‌روم تا او را از سختی‌های قیامت برهانم: هنگامی که نامه‌های اعمال را به دست چپ و راست می‌دهند، هنگام عبور از صراط و هنگام نهادن اعمال در میزان.»

بهره از کلام رضوی
دوست هر کس عقل اوست و دشمنش نادانی او.
هر کس از خداوند به روزیِ کم راضی شد، خداوند از او به عمل کم راضی می‌شود.
سکوت، دری از درهای حکمت است.
مهربانی با مردم، نیمی از خِرد است.
مؤمن باید سه ویژگی داشته باشد: سنتی از خداوند، سنتی از پیامبر صلی الله علیه و آله و سنتی از امامش سنت پروردگارش رازداری، سنت پیامبرش مدارا کردن با مردم، و سنت امامش پایداری در تنگاناهاست.