سایه جنگ سوریه بر روابط روسیه و ترکیه

یک مامور پولیس ترکیه آندری کارلوف؛ سفیر روسیه در انقره را ظاهرا در اعتراض به مداخله روسیه در حلب کشته است. مهاجم هم کشته شده است.

ضارب به نام مولود آلتین‌تاش، ۲۲ ساله، عضو پولیس ضد شورش انقره بود.

ماریا زاخارووا؛ سخنگوی وزارت خارجه روسیه این تیراندازی را اقدامی تروریستی خواند.

آقای کارلوف در مراسم افتتاحیه نمایشگاه عکس "روسیه از نگاه ترک‌ها" در آنکارا سخنرانی می‌کرد که هدف حمله قرار گرفت.

مرد مسلح هنگام تیراندازی پس از سر دادن شعار "الله اکبر" به ترکی فریاد می‌کشید:"حلب را فراموش نکنید، سوریه را فراموش نکنید."

رئیس جمهور ترکیه گفت که حمله با هدف ضربه زدن به روابط با روسیه انجام شد.

رجب طیب اردوغان که تلفنی با ولادیمیر پوتین گفتگو کرده، در پیامی ویدئویی گفت که هردوی آنها موافق اند که هدف حمله "تحریک" بوده است.

آقای پوتین هم گفته که این عمل "بدون شک برای تحریک و برهم زدن عادی سازی" روابط دوجانبه و "فرایند صلح سوریه" بوده است.

اگرچه سران دو کشور از استمرار روابط عادی دوجانبه، سخن گفته و تلاش ها برای برهم زدن این روابط را محکوم به ناکامی ارزیابی کرده اند؛ اما ترور آقای کارلوف نشان می دهد که فضای عمومی در ترکیه به شدت ضد روسی است و این امر، بی تردید، متأثر از فضای شدیدا دو قطبی حاکم بر سیاست های رسمی و کلی روسیه و ترکیه در مورد سوریه است.

این مهم به ویژه زمانی قابل درک خواهد بود‌ که توجه کنیم که ترور سفیر روسیه در ترکیه، تنها مورد از واکنش های افراطی ترک ها در مورد وضعیت جاری در سوریه به ویژه تحولات اخیر حلب نیست.

انقره و سایر شهرهای مهم ترکیه در این روزها که روزهای آزادی حلب از چنگال تروریست های مورد حمایت ترکیه محسوب می شود، روزهای تلخ و پرالتهابی را پشت سر می گذارند.

هزاران هوادار سیاست رسمی رژيم اردوغان در قبال سوریه، طی روزهای اخیر در برابر نمایندگی های دیپلماتیک ایران و روسیه در ترکیه، تظاهرات اعتراضی برپا کرده اند؛ راه پیمایی هایی که به نظر نمی رسد با توجه به فضای به شدت امنیتی حاکم بر ترکیه بدون چراغ سبز و حتی فراخوان پنهانی و حمایت ضمنی دولت ترکیه انجام گرفته باشد.

در ترکیه به ویژه پس از کودتای نافرجام چندی پیش و شرایط پس از آن از یکسو و درگیری های مستقیم و گسترده دولت با معترضان کرد و حزب دموکراتیک خلق ها از سوی دیگر، وضعیتی به شدت بسته و امنیتی حکمفرما است؛ بنابراین، برپایی تظاهرات تنها در شرایطی میسر است که دولت یا رأسا از آن حمایت و آن را سازماندهی کرده باشد و یا با اهداف و منویات برگزارکنندگان تظاهرات، همسویی داشته باشد. هردوی این مورد در خصوص برپایی راه پیمایی های اعتراض آمیز اخیر علیه ایران و روسیه در ترکیه، مشهود بوده است.

بنابراین، حتی اگر پوتین و اردوغان، مرگ سفیر روسیه در ترکیه را تلاشی برای برهم زدن روابط میان دو کشور، ارزیابی کرده باشند، نفس این اقدام مخصوصا در شرایطی که از سوی یک مأمور پولیس ترکیه و در حمایت از تروریست های مورد حمایت ترکیه در حلب، صورت گرفته، نشان می دهد که روابط روسیه و ترکیه، به شدت تحت تأثیر اختلافات عمیق و شدید دو کشور در مورد جنگ سوریه و مسأله حلب قرار دارد و سایه انداختن بحران سوریه بر روابط دو کشور، امری کاملا طبیعی و قابل انتظار به حساب می آید.

با این حال، تردیدی وجود ندارد که منافع بزرگ دیگری که هم ترکیه و هم روسیه در ادامه روابط عادی میان دو کشور دارند، مانع از رویکرد به سیاست های تنش آلود آنها در مقابل همدیگر می شود.

با وجود همه اینها، کارشناسان می گویند که از آنجا که این رویداد تلخ، در آستانه تشکیل نشست سه جانبه روسیه، ترکیه و ایران به منظور رایزنی در خصوص بحران سوریه، صورت می گیرد، بی تردید، بر نتایج این نشست نیز سایه خواهد انداخت و روس ها و ایرانی ها خطرات ناشی از فضای عمومی حاکم بر ترکیه که بر علیه این دو کشور، شکل گرفته را به انقره گوشزد کرده و در این زمینه به دولت ترکیه، هشدار خواهند داد.