تجاوز نظامی عربستان به یمن پس از آن صورت گرفت که شورای انقلاب یمن به رهبری انصار الله با طرح تقسیم یمن به ۶ ایالت در قالب سیستم فدرال مخالفت کرد. مرزبندی ها در قالب این نظام به گونه ای طراحی شده بود که امکان دسترسی حوثی ها را به دریا و حوزه های نفتی این کشور از بین می برد و آنها را از این منابع محروم می کرد.

از این دید یکی از اهداف عربستان از تحمیل جنگ بر یمن ایجاد سازوکاری بود که همچون گذشته بتواند به سلطه خود بر این کشور ادامه دهد .

همچنین عربستان می خواست حوثی ها را در مناطق تحت سکونت خود در ولایت صعده محدود و زمین گیر کند و از نقش آفرینی آنها در فرایند انقلاب این کشور جلوگیری کند، اما جنگ یمن باعث شد مردم یمن حول محور انصار الله جمع شوند و برای دفاع از کشور خود وارد عمل شوند که این امر نقش و جایگاه این جنبش را در میان مردم یمن بیش از پیش تقویت کرد.

با وجود اینکه از همان نخستین هفته های آغاز تجاوز نظامی عربستان به یمن نشانه های شکست این تجاوز آشکار شد و عملا جنگ وارد مرحله فرسایشی شد اما عربستان به امید تغییر موازنه نظامی در صحنه میدانی و عملیاتی روز به روز بر گستره حملات خود افزود و بعد از اتمام مجموعه اهداف تعیین شده با اجرای استراتژی زمین سوخته به بمباران شدید مناطق مسکونی و غیرنظامی دست زد و در این راستا حتی مدارس و مساجد نیز مورد حملات گسترده هوایی قرار گرفت که در نتیجه آن بیش از ۳۰ هزار نفر از مردم این کشور شهید و زخمی و نزدیک به دو میلیون نفر دیگر نیز آواره شده اند ضمن آنکه بیش از ۸۰ درصد مردم یمن نیز دچار سوء تغذیه شده و از گرسنگی رنج می برند. همه این اقدامات برابر اصول و قوانین بین المللی از جمله کنوانسیون چهارم ژنو و اساسنامه دیوان کیفری بین المللی جنایات جنگی محسوب می شوند که در مراجع بین المللی قابل پیگرد هستند.

در اواخر سال گذشته نشانه ای از تغییر نسبی رویکرد نظامی گرانه عربستان در یمن مشاهده شد که البته این تغییر نسبی نه از روی میل و اختیار بلکه از روی اجبار صورت گرفت. یکی از عوامل موثر در این زمینه شکست های پی در پی عربستان در عرصه نبردهای زمینی بوده است.

آنچه ارتکاب چنین جنایاتی را توجیه ناپذیر می کند اصرار عربستان بر ادامه جنگ برغم تلاش های بین المللی برای توقف جنگ بود و به همین منظور با اعمال فشار، سازمان ملل متحد را به تغییر جمال بن عمر نماینده خود در امور حل بحران یمن وادار کرد و در عین حال نشست هایی که با میانجی گری اسماعیل ولد شیخ نماینده جدید این سازمان در ژنو برگزار شد به شکست کشاند. البته در اواخر سال گذشته نشانه ای از تغییر نسبی رویکرد نظامیگرانه عربستان در یمن مشاهده شد که البته این تغییر نسبی نه از روی میل و اختیار بلکه از روی اجبار صورت گرفت. یکی ازعوامل موثر دراین زمینه شکست های پی در پی عربستان در عرصه نبردهای زمینی بوده است . از دیگر عوامل ورود امریکا به عرصه مبارزات انتخابات ریاست جمهوری، لزوم حل بحران های خاورمیانه را برای دولت اوباما و حزب حاکم ضروری کرده است تا بتواند از ثمرات آن در انتخابات بهره بگیرد .

** مقاومت یمنی ها
تحلیلگران معتقدند که نیروهای مخالف عربستان علی رغم امکانات محدود نظامی توانسته اند مقابل حملات هوایی ائتلاف سعودی از ۲۶ مارچ ۲۰۱۵ ایستادگی کنند و این جنگ موجب شده است تا دولت منصور هادی که از سوی عربستان حمایت می شود، نقاط ضعف خود را آشکار کند.

«چارل اشمیتز» تحلیلگر پژوهشکده خاورمیانه در واشنگتن به خبرگزاری فرانسه می گوید: نیروهای حوثی و عبدالله صالح در شرایط کنونی، یک دردسر بزرگ شده اند. آن ها نه پوشش هوایی دارند و نه ذخایر کمکی سلاح و مهمات؛ اما نیرو و توان نظامی خود را حفظ کرده اند.

«جردن پری» تحلیلگر ارشد خاورمیانه و شمال آفریقا در پژوهشکده «ورسک مپل کرافت» نیز عقیده دارد: آن ها توانسته اند زمین را حفظ کنند و بر سازمان های اصلی حکومت تسلط داشته باشند.
او یکی از اصلی ترین دلایل موفقیت انصارالله و عبدالله صالح را نداشتن توان تاکتیکی و توان جنگی در صحنه نبرد از سوی نیروهای ائتلاف عربستان می داند.

** کشتار مردم یمن
در عین حال سازمان دیده بان حقوق بشر، و دیگر مجامع حقوق بین الملل ،اقدامات عربستان در یمن را یکی از بزرگترین جنایات سال ۲۰۱۵ در دنیا توصیف کردند.

مدیر بخش خاورمیانه و شمال آفریقای سازمان دیده بان حقوق بشر در مصاحبه ای گفت : عربستان در یمن از بمب های خوشه ای استفاده می کند و جنایاتی که در این کشور مرتکب می شود، یکی از بزرگترین جنایات سال ۲۰۱۵ است.

وی تأکید کرد: دیده بان حقوق بشر از بحران یمن که قربانیان آن غیرنظامیان هستند، بسیار نگران است.
هر چند هنوز نشانه روشنی از تمایل عربستان به توقف جنگ و تجاوز به یمن دیده نمی شود اما حتی اگر به فرض جنگ متوقف شود آثار و تبعات آن سال ها و دهه ها بر این کشور سنگینی خواهد کرد و بر همین اساس پیگرد قضایی جنایات جنگی عربستان در تجاوز به یمن همچنان در اولویت و دستور کار انقلابیون یمن باقی خواهد ماند که همین مسئله با ایجاد وحشت در مسئولان سعودی آنها را بر آن داشته که در هر طرح صلح پیشنهادی خواستار امتناع یمنی ها از پیگرد قضایی جنایات جنگی عربستان شوند .

متجاوزان سعودی-امریکایی با بیش از ۱۴۰ هزار بمب خوشه ای ساخت امریکا و انگلیس که به کارگیری آن در سطح بین المللی ممنوع است، چهار ولایت از ولایت های یمن را بمباران کرده اند که بر اثر آن هزاران نفر شهید یا زخمی شده اند.

پایگاه خبری شمّر نت یمن با اعلام این خبر افزود: مرکز اجرایی چاره اندیشی برای مین ها و بمب ها در یمن اعلام کرد که متجاوزان سعودی- امریکایی و هم پیمانانش از آغاز تهاجم به یمن تا دسامبر سال گذشته میلادی با بیش از ۱۴۰ هزار بمب خوشه ای، ولایت های صعده ، حجّه، عمران و مأرب را بمباران کرده اند.

این مرکز افزود ائتلاف متجاوزان به یمن همچنین بمب نوترونی که به «مادر بمبها» شهرت دارد به منطقه فج عطان در صنعاء پرتاب و برخی محله های مسکونی را در این شهر با بمبهای خوشه ای بمباران کردند.

شمر نت به نقل از خبرگزاری سبأ یمن افزود ائتلاف متجاوزان به یمن از تسلیحاتی که به کارگیری آن در سطح بین المللی ممنوع است استفاده و اماکن مسکونی و تأسیسات خدماتی دولتی و اراضی کشاوری را در ولایت های یمن بمباران کرده اند.

مرکز اجرایی چاره اندیشی برای مین ها و بمب ها در یمن افزود ائتلاف متجاوزان سعودی بمب های خوشه ای ساخت امریکا و انگلیس را در یمن به کار گرفته اند و این کشورها جزو کشورهایی هستند که قول داده اند از این تسلیحات استفاده نکنند و به هیچ کشوری ندهند بنابراین آنها مسئول مستقیم جنایاتی هستند که در حق ملت یمن صورت می گیرد.

این مرکز افزود مساحتی به متراژ ۴۰۰ در ۴۰۰ متر در روستای فج عطان که با استفاده از بمب نوترونی بمباران شده بود بررسی شد و پنج تُن از بقایای بمب های پرتاب شده توسط جنگنده های متجاوزان سعودی امریکایی تخلیه شد.

به گفته این مرکز سه تُن از بقایای بمب های پرتاب شده به ولسوالی حرف سفیان تخلیه شده است.
محله های کویت، رباط ، منطقه سنینه و دائری در صنعاء با بمب های خوشه ای هدف قرار گرفته است که متجاوزان نیز به آن اذعان کرده اند و دو تُن بقای این بمب ها در این محله ها تخلیه شده است.

این مرکز تصریح کرد متجاوزان سعودی امریکایی همچنین از بمب های کیمیایی و فسفری و خوشه ای در ولایت های مأرب و حجه و صعده استفاده کرده اند.

هر روز ابعاد گسترده تری از جنایات آل سعود در یمن منتشر می شود ، گزارشگر العام در این خصوص چنین گزارش داد: بیش از سی و شش هزار یمنی از آغاز تهاجم وحشیانه رژیم ددمنش آل سعود و هم پیمانانش از جمله امریکا به یمن کشته یا زخمی شده اند.

بیش از ۱۵ میلیون یمنی به کمک نیاز دارند که دو و نیم میلیون آواره در داخل و دوصد و پنجاه یمنی آواره در جیبوتی و سومالی از جمله آنها هستند.

شش سازمان بین المللی غیر دولتی شامل پزشکان جهان، هندیکپ اینترنشنال، پریمیر اوریگانس اینترنشنال ، اکتید، سازمان تلاش علیه گرسنگی و همچنین سازمان کِر ، گزارش هولناکی را درباره وضع ملت یمن منتشر کردند. این سازمانها اعلام کردند از بیست و سوم مارچ سال گذشته یعنی روز آغاز تجاوز به یمن، حدود سی و شش هزار قربانی اعم از کشته یا زخمی ثبت کرده اند.

ژان پییر مدیر بخش وضع اضطراری سازمان هندیکپ اینترنشنال گفت: «سی و شش هزار قربانی از آغاز حمله ائتلاف سعودی به یمن که نیمی از آنها غیر نظامی هستند.»

** ویرانی کارخانه ها و تاسیسات یمن
عربستان سعودی در طول یک سال بیش از ۲۰۰ کارخانه، ۵۷۰ انبار مواد غذایی و حدود ۴۰۰ بازار و مجتمع تجاری یمن را از بین برده است.

ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی که برای تجاوز به یمن تشکیل شد علاوه بر محاصره اقتصادی ملت یمن، به نابودی زیرساخت های این کشور مبادرت کرده چنان که در طول یک سال صدها کارخانه و مجتمع تجاری از بین رفته است.

محاصره یمن موجب تعطیلی ۵۰ واحد صنعتی شده که در پی آن ۷۵ درصد بخش صنعتی یمن از کار افتاده است و ۸۰ درصد کارگران این بخش بیکار شده اند.

'عبدالاله شیبان' نماینده وزارت صنایع یمن با اشاره به تعطیلی بخش اقتصادی یمن گفت: متاسفانه این روند رو به افزایش است و به عنوان مثال صنعت آب گازدار که در نزدیکی فرودگاه صنعا بود یک ماه و نیم قبل هدف حملات شدید قرار گرفت و بیش از ۳۰۰ کارگر آن بیکار شدند. در بخش صنایع سمنت دولتی نیز ۳ هزار و ۳۱۲ کارگر بیکار شده اند.

وی افزود: به دلیل محاصره اقتصادی یمن و نبود مواد اولیه، قسمتی از تولید تأسیسات صنعتی متوقف شده است؛ ضمن آن که به دلیل شرایط نابسامان معیشتی امکان فروش تولیدات وجود نداشت.
بر اساس گزارش های سازمان های اقتصادی، حجم خسارت های اقتصادی یمن در طول یک سال گذشته از مرز ۴۰ میلیارد دالر گذشت.

این موضوع تاثیر منفی بر اقتصاد این کشور داشته و باعث کاهش ۳۴ درصدی رشد در بخش کشاورزی، نفت و برق شده است. در عین حال به دلیل محاصره اقتصادی، قیمت مواد غذایی ۳۵ درصد افزایش داشته است.

عبدالرحمن الشرعبی کارشناس اقتصادی خاطرنشان می کند که وضعیت نامناسب اقتصادی یمن به دلیل هدف قرار گرفتن زیرساخت ها در بخش کشاورزی، نفت و سایر بخش های حیاتی است و محاصره کامل و کاهش سفرهای ریلی و بندرگاهی به مشکلات انسانی دامن زده و در صورت ادامه این روند باید منتظر فاجعه انسانی در یمن بود.

** هدیه عربستان به القاعده و داعش
چندی پیش شبکه خبری بی بی سی انگلیس در گزارشی تکان دهنده به همکاری میان ائتلاف عربی - امریکایی تحت هدایت عربستان و تروریست های القاعده در یمن اعتراف کرد. بی بی سی اعلام کرد، به شواهدی دست یافته که نشان می دهد نظامیان ائتلاف تحت هدایت عربستان با تروریست های القاعده در یک جبهه علیه کمیته های مقاومت مردمی یمن موسوم به انصارالله می جنگند.

بر اساس گزارش بی بی سی، یک مستند ساز در خط مقدم نزدیک شهر تعز از همکاری شبه نظامیان حامی دولت مستعفی یمن تحت حمایت نظامیان اماراتی و نیز تروریست های القاعده فیلم تهیه کرده است.

بی بی سی اضافه کرد که چندین گزارش از نیروهای ائتلاف و تروریست های القاعده که در یک جبهه در جنوب یمن علیه انصارالله می جنگند طی ۱۱ ماه گذشته منتشر شده است.

برخی از این گزارش ها حتی حاکی از آن است که دولت مستعفی و فراری یمن تحت هدایت عبد ربه منصور هادی از مواجهه مستقیم با القاعده اجتناب می کند که همین امر مانع حمله این گروه به اهداف و مواضع نیروهای هادی شده است.

این همکاری نزدیک باعث شده که شاخه القاعده در یمن که امریکا آن را خطرناک ترین شاخه این گروه تروریستی نامیده است، در بخش های جنوبی یمن رشد و نفوذی محسوس داشته باشد. این مناطق که عمدتا تحت کنترل مزدوران وفادار به دولت مستعفی این کشور و مورد حمایت ائتلاف عربستان است، طی یک سال گذشته شاهد افزایش حضور تروریست های القاعده بوده است؛ اخبار مربوط به این پیشروی ها معمولا در شبکه ها و سایت های خبری غربی حامی عربستان منتشر نمی شود، اما شبکه های محلی یمن به انعکاس این تحولات می پردازند؛ شبکه خبری المسیره خبر مربوط به گسترش حضور القاعده در شهرستان الرعده استان حضرموت در جنوب یمن را گزارش کردند.

خبرگزاری فرانسه نیز در گزارشی از تقویت پایگاه های القاعده و داعش در جنوب یمن خبر داد و با استناد به نظر کارشناسان، عوامل اصلی این وضعیت را نبود دولت مقتدر و موافقت نظامیان ائتلاف عربستان دانست.
این گزارش همچنین درباره ادامه حضور فزآینده گروه های تروریستی در جنوب یمن و غیرقابل جبران بودن این روند هشدار داد.

خبرگزاری فرانسه به نقل از منتقدان، حضور پررنگ گروه های تروریستی را درجنوب یمن حاصل همکاری دولت دست نشانده عربستان در عدن و حتی رساندن سلاح به آن ها دانست.

هرچند، به گفته یک کارشناس نظامی غربی که در این گزارش نامش ذکر نشده، رابطه مذکور، در حد ائتلاف نیست بلکه از آن می توان به عنوان نوعی همزیستی یاد کرد.

این گزارش با یادآوری این مطلب که دو گروه تروریستی القاعده و داعش به لحاظ ایدئولوژی دشمنان گروه های مقاومت مردمی یمن (انصارالله) هستند، اضافه کرد که تسلیحات و منابع هدایت شده به سوی مخالفان انصارالله به دست این دو گروه می رسد.

زید السلامی کارشناس یمنی حوزه تروریسم به خبرگزاری فرانسه گفت که مزدوران عبدربه منصور هادی رییس جمهوری مستعفی یمن برای جنگ با انصارالله به شبه نظامیان محلی متکی هستند که آن ها نیز متشکل از سلفی های افراطی، جدایی طلبان جنوب و تروریست ها تشکیل شده اند.

بر اساس ارزیابی موسسه اطلاعاتی-امنیتی 'سوفان' امریکا، القاعده در یمن که از ۲۰ سال قبل تاکنون در این کشور حضور داشته به مراتب از قبل قوی تر شده است، و حتی داعش نیز به پایش نمی رسد.
خبرگزاری فرانسه افزود: شاخه داعش در یمن توسط تروریست های سابق القاعده در نوامبر ۲۰۱۴ پایه گذاری شد و نخستین حمله هایش را در ماه مارس همان سال علیه مساجد شیعیان این کشور در صنعا اجرا کرد.

القاعده تا پیش از ژوئن ۲۰۱۲ به مدت یک سال ولایت ابین را در جنوب یمن در اشغال خود داشت، این گروه در آپریل گذشته شهر مکلا مرکز ولایت حضرموت و تاسیسات نفتی همجوار را تصرف کرد و سپس در ولایت های جنوبی دیگر از جمله ابین، لحج و شبوه جای پایی برای خود ایجاد کرد.

رئیس کمیته عالی انقلاب یمن که گروه های مقاومت مردمی این کشور را مدیریت می کند، چندی پیش نسبت به وخامت اوضاع امنیتی در ولایت شبوه (جنوب) و افزایش حضور تروریست های القاعده در این منطقه هشدار داده بود.

پایگاه خبری هافینگتون پست امریکا در سپتامبر (قوس) گذشته مطلبی را به قلم دو کارشناس امنیتی منتشر کرد که از ارتباط نزدیک ائتلاف عربستان با گروه های تروریستی به ویژه القاعده خبر می داد. این مقاله تصریح کرده بود که همگرایی و همکاری عربستان با گروه های تروریستی در یمن در ماه جون واضح تر از قبل شد؛ زمانی که دولت مستعفی تحت حمایت ریاض عبدالوهاب حمیقانی را به عنوان یکی از اعضای تیم مذاکره کننده اش در گفت وگوهای نافرجام سازمان ملل اعزام کرد. حمیقانی در سال ۲۰۱۳ توسط وزارت مالیه امریکا به عنوان تروریست بین المللی اعلام شده بود که در جذب نیرو و تامین مالی القاعده فعالیت کرده است؛ وی همچنین هماهنگ کننده بمب گذاری سال ۲۰۱۲ در پایگاه گار ریاست جمهوری یمن بود که هفت کشته بر جای گذاشت.

** آتش بس فرصتی برای کشتار بیشتر
یمنی ها به برقراری طرح آتش بس آینده در این کشور شک و تردید دارند. یمنی ها درباره اجرایی شدن این طرح شک و تردید دارند چرا که عربستان سعودی در گذشته احترامی برای آتش بس قائل نبوده است.
یمنی ها تاکید دارند عربستان سعودی با استفاده از آتش بس جدید می خواهد از فشارهای بین المللی علیه ریاض به دلیل ارتکاب جنایت جنگی در یمن رها شود و توان نظامی خود را برای تجاوز جدید بازسازی کند.

اما ناظران سیاسی بر این باورند اجرای آتش بس در یمن، این فرصت را به متجاوزان می دهد تا شمار بیشتری از شهروندان یمنی را به قتل برسانند و مشکلات مردم این کشور را بیشتر کنند. این احتمال وجود دارد آتش بس با فشارهای عربستان سعودی بر مزدوران خود در یمن برقرار شود و همچنین این احتمال نیز مطرح است متجاوزان به مانند گذشته به آتش بس متعهد نباشند. شهروندان یمنی تاکید دارند انعطاف پذیری که عربستان سعودی درباره مسئله آتش بس در یمن پس از یک سال تجاوز و نسل کشی، از خود نشان داده ناشی از انتقادات سازمان های بین المللی علیه عربستان به دلیل ارتکاب نسل کشی در یمن است.

** گفت و گوهای صلح
احمد عسیری، روز چهارشنبه به شبکه اسکای نیوز امارات گفت که ائتلاف از مذاکرات صلح استقبال می کند.
سعودی ها پس از یک سال هزینه سیاسی و مالی و گیر افتادن در یمن، به سختی به دنبال فیصله دادن آبرومندانه به این بحران هستند.

گفت و گوهای ژنو تا کنون به نتیجه نرسیده است و هر بار با پیش شرط عربستان و «منصور هادی» مبنی بر عقب نشینی حوثی ها از شهرها و بر زمین گذاشتن سلاح (شروطی که عملا مذاکرات را بی معنی می کرد) ناکام شده است.

اما دور جدید مذاکرات، بنا به گفته «ابراهیم ولد الشیخ» قرار است در ۱۸ آپریل در کویت برگزار شود؛ این مذاکرات پس از این قرار است انجام شود که مذاکراتی نیز بین انصارالله و مقامات سعودی در مرز عربستان با وساطت قبائل مرزی در دو هفته گذشته انجام گرفته است.

حال باید ببینیم آیا مذاکرات پیش رو به سرانجامی می رسد یا نه؛ مذاکراتی که تحلیلگران امیدهای بسیاری به آن بسته اند؛ چرا که سعودی ها اراده بسیاری برای پایان بحران دارند.

مذاکراتی که به قول نماینده سازمان ملل از آخرین فرصت ها برای خروج از بحران یمن محسوب می شود.

منبع: ایرنا
نویسنده: علیرضا فرجی